Farklı Paydaşlar Perspektifinden Kentsel Dönüşüm ve Soylulaştırma: Ankara, Yenimahalle Mehmet Akif Ersoy Mahallesi Örneği
Kentsel dönüşüm projeleri kentlerin atıl bölgelerinin yeniden kullanıma kazandırılması amacıyla uzun yıllardır büyükşehirler başta olmak üzere Türkiye genelinde uygulanmaktadır. Birçok alanı etkileyen neoliberal politikalar Türkiye’deki kentleri ve kentsel dönüşüm politikalarını da etkilemektedir. ...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Turkish |
| Published: |
Oku Okut Yayınları
2023-08-01
|
| Series: | TSBS Bildiriler Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://sempozyum.okuokut.org/article/view/502 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Kentsel dönüşüm projeleri kentlerin atıl bölgelerinin yeniden kullanıma kazandırılması amacıyla uzun yıllardır büyükşehirler başta olmak üzere Türkiye genelinde uygulanmaktadır. Birçok alanı etkileyen neoliberal politikalar Türkiye’deki kentleri ve kentsel dönüşüm politikalarını da etkilemektedir. Bu bağlamda kentsel dönüşüm sürecince eşit faydanın gözetilmediği ve rant kaygısıyla beraber toplumsal ayrışmadan söz etmemiz mümkündür. Bu durumu araştırmak için Ankara Yenimahalle ilçesinde 2010 yılında kentsel dönüşüm uygulanan Mehmet Akif Ersoy Mahallesi incelenmiştir. Bu proje Yenimahalle belediyesi ve özel sektör (YDA inşaat firması) iş birliği içerisinde gerçekleştirilmiştir. Kentsel dönüşüm neticesinde bölgeye inşa edilen YDA Park Avenue Konutları bölgenin sosyal ve ekonomik dinamiklerini derinden etkilemiştir. Bu durum bölge sakinlerinin yaşam standartlarını olumsuz etkilemiştir. Ayrıca bölge halkına tahsis edilen Mehmet Akif Ersoy Konutları’nın birçok hizmetten eksik bırakılması zaten yaşam tarzları değişen bölge halkının yaşam standartlarını yükseltecek herhangi bir katkı sağlama noktasında eksik kalmıştır. Bu araştırma aracılığıyla her iki sitede ikamet eden ve bölgedeki sosyal donatıları kullanan katılımcılarla mülakatlar yapılarak kentsel dönüşümün sosyal ve ekonomik çıktıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma kapsamında nitel (qualitative) araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sürecinde öncelikle yapılan literatür araştırması ile araştırmanın çerçevesi oluşturulmuş ve devamında yarı yapılandırılmış mülakat ile birincil veriler elde edilmiştir. Araştırma sürecinde örneklem seçimi araştırma bölgelerine göre değişiklik göstermiştir. YDA Park Avenue Konutları ve Mehmet Akif Ersoy Konutları’nda kartopu örnekleme yöntemi izlenmiştir. Bu yöntem sayesinde özellikle Mehmet Akif Ersoy Konutları’nda bölge sakinleri arasında bulunan eski gecekondu sahiplerine ulaşmak kolaylaşmıştır. Araştırmanın üçüncü grubu olan YDA Park Avanue sosyal yaşam alanını kullanan bireylere ulaşmak içinse rastgele örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırma süreci doyma noktasına kadar devam ettirilmiş ve toplam 48 kişi ile görüşülmüştür. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre kentsel dönüşüm projesi katılımcılar tarafından genel anlamda başarısız olarak nitelendirilmektedir. Kentsel dönüşümün ilk muhatabı konumunda olan eski gecekondu sahipleri dönüşümün amacını ekonomik rant olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle kendilerine sunulan yeni yaşam tarzlarını modern bir gecekondu şeklinde ifade etmektedirler. Kentsel dönüşüm sonrasında bölgeye taşınan katılımcılar içinse dönüşüm projesi bölgenin konumu nedeniyle oldukça başarılıdır. Ancak dönüşümün daha adaletli şekilde gerçekleşmesinin gerektiğini de eklemektedirler. Son olarak kentsel dönüşüm sonrasında bölgenin dinamiklerine uygun yapılan sosyal yaşam alanını kullanan katılımcılar dönüşüm sonrasında bölgenin hareketliliğinin arttığını ve güvenle tesisleri kullanabildiklerini belirtmektedirler. Bu nedenle sosyal alanları kullanan kişiler kentsel dönüşümün bölge için oldukça yararlı olduğunu düşünmektedirler. Araştırma bulguları dikkate alındığında kentsel dönüşüm projesinde ekonomik kaygıların oldukça önemsendiği, buna ek olarak yeni çöküntü alanlarının oluştuğu tespit edilmiştir. Örneklemden hareketle kentsel dönüşüm projeleri fiziksel olarak yenilenmenin yanı sıra rant ve soylulaştırma gibi sonuçları da beraberinde getirebilmektedir. Sonuç olarak müstakil bir örnek olarak Mehmet Akif Ersoy ve YDA Park Avanue konutları neoliberal kent politikaları açısından bir prototip olma hüviyetine sahiptir.
* Dr. Öğr. Üyesi Yahya Aydın danışmanlığında yürüten bu çalışma “2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Desteği Programı” kapsamında TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir. |
|---|---|
| ISSN: | 2980-3543 |