جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350
کولاک، شکل شدید طوفانهای برفی است که در عرضهای میانی و بالای نیمکره شمالی در فصل زمستان رخ میدهد. فاجعه ویرانگر کولاک برف 14 تا 20 بهمن سال 1350(3 تا 9 فوریه 1972)، با بیش از 4000 کشته در ایران به‌عنوان سهمگینترین بوران دنیا یکی از آن موارد است. در این بررسی، جنبههای همدید و دینامیک جو در زمان...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2022-09-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_41749_adc4a017e4eca149288acdbd38b2a38c.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591323745484800 |
|---|---|
| author | مهدی صداقت حمید نظری پور علیرضا صادقی نیا |
| author_facet | مهدی صداقت حمید نظری پور علیرضا صادقی نیا |
| author_sort | مهدی صداقت |
| collection | DOAJ |
| description | کولاک، شکل شدید طوفانهای برفی است که در عرضهای میانی و بالای نیمکره شمالی در فصل زمستان رخ میدهد. فاجعه ویرانگر کولاک برف 14 تا 20 بهمن سال 1350(3 تا 9 فوریه 1972)، با بیش از 4000 کشته در ایران به‌عنوان سهمگینترین بوران دنیا یکی از آن موارد است. در این بررسی، جنبههای همدید و دینامیک جو در زمان رخداد این پدیده با بهرهگیری از داده‌های بازتحلیل شده پایگاه NCEP/NCAR و ECMWF بررسی شده است. متغیرهای مورداستفاده شامل ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، دمای هوا، نم ویژه، نم نسبی و مؤلفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد می‌باشند. مازاد برآن، پارامترهای شاخص اُمگا، تاوایی نسبی و شاخص مداری رودباد، جهت تبیین عملکرد سامانه جو محاسبه شدهاند. یافتهها بیانگر حاکمیت الگوی جوی بلاکینک از نوع رکس در دو فاز جداگانه از 3 تا 6 فوریه و از 7 تا 9 فوریه بوده است. تاوه قطبی در تزریق هوای سرد به عرضهای جغرافیایی پایین‌تر و کاهش محسوس دما پیش از رخداد طوفان برف و کولاک کاملاً تأثیرگذار بوده است. بنابراین، اشباع اتمسفر و تأمین رطوبت مورد نیاز بارش برف از طریق سرمایش رخ داده است. شاخص مداری رودباد بیانگر حرکت معنیدار هسته رودباد جنب‌حاره‌ای در زمان رخداد این پدیده فرین جوی است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-b9082fae1b0c49f888a40e4690a7a2ff |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2022-09-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-b9082fae1b0c49f888a40e4690a7a2ff2025-01-22T13:02:50ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762022-09-0111325126710.22067/geoeh.2022.72822.111641749جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350مهدی صداقت0حمید نظری پور1علیرضا صادقی نیا2استادیار اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور،تهران، ایراناستادیار اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایراناستادیار گروه آموزشی جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایرانکولاک، شکل شدید طوفانهای برفی است که در عرضهای میانی و بالای نیمکره شمالی در فصل زمستان رخ میدهد. فاجعه ویرانگر کولاک برف 14 تا 20 بهمن سال 1350(3 تا 9 فوریه 1972)، با بیش از 4000 کشته در ایران به‌عنوان سهمگینترین بوران دنیا یکی از آن موارد است. در این بررسی، جنبههای همدید و دینامیک جو در زمان رخداد این پدیده با بهرهگیری از داده‌های بازتحلیل شده پایگاه NCEP/NCAR و ECMWF بررسی شده است. متغیرهای مورداستفاده شامل ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، دمای هوا، نم ویژه، نم نسبی و مؤلفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد می‌باشند. مازاد برآن، پارامترهای شاخص اُمگا، تاوایی نسبی و شاخص مداری رودباد، جهت تبیین عملکرد سامانه جو محاسبه شدهاند. یافتهها بیانگر حاکمیت الگوی جوی بلاکینک از نوع رکس در دو فاز جداگانه از 3 تا 6 فوریه و از 7 تا 9 فوریه بوده است. تاوه قطبی در تزریق هوای سرد به عرضهای جغرافیایی پایین‌تر و کاهش محسوس دما پیش از رخداد طوفان برف و کولاک کاملاً تأثیرگذار بوده است. بنابراین، اشباع اتمسفر و تأمین رطوبت مورد نیاز بارش برف از طریق سرمایش رخ داده است. شاخص مداری رودباد بیانگر حرکت معنیدار هسته رودباد جنب‌حاره‌ای در زمان رخداد این پدیده فرین جوی است.https://geoeh.um.ac.ir/article_41749_adc4a017e4eca149288acdbd38b2a38c.pdfطوفان برفکولاکبلاکینگ رکسشاخص مداری رودبادتاوه قطبی |
| spellingShingle | مهدی صداقت حمید نظری پور علیرضا صادقی نیا جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350 جغرافیا و مخاطرات محیطی طوفان برف کولاک بلاکینگ رکس شاخص مداری رودباد تاوه قطبی |
| title | جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350 |
| title_full | جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350 |
| title_fullStr | جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350 |
| title_full_unstemmed | جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350 |
| title_short | جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران-14 تا20 بهمن 1350 |
| title_sort | جنبههای سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران 14 تا20 بهمن 1350 |
| topic | طوفان برف کولاک بلاکینگ رکس شاخص مداری رودباد تاوه قطبی |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_41749_adc4a017e4eca149288acdbd38b2a38c.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mhdyṣdạqt jnbhhạysynwptyḵwdynạmyḵṭwfạnbrfbạḵwlạḵgstrdhdrạyrạn14tạ20bhmn1350 AT ḥmydnẓrypwr jnbhhạysynwptyḵwdynạmyḵṭwfạnbrfbạḵwlạḵgstrdhdrạyrạn14tạ20bhmn1350 AT ʿlyrḍạṣạdqynyạ jnbhhạysynwptyḵwdynạmyḵṭwfạnbrfbạḵwlạḵgstrdhdrạyrạn14tạ20bhmn1350 |