DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA
Düşünce deneylerinden beklenen şeylerden biri de mevcut bilgimizi test etmesi ya da bilgimizi artırmasıdır. Ancak adından da kolayca anlaşılacağı gibi, yalnızca düşüncede yürütülen böyle bir deney, örneğin bize ne şekilde yeni bir bilgi sağlayabilir? Bu zamana kadar söz konusu soruya, bilim felsefes...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Türk Felsefe Derneği
2023-12-01
|
| Series: | Felsefe Dünyası |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2453268 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832571120382902272 |
|---|---|
| author | Mustafa Efe Ateş |
| author_facet | Mustafa Efe Ateş |
| author_sort | Mustafa Efe Ateş |
| collection | DOAJ |
| description | Düşünce deneylerinden beklenen şeylerden biri de mevcut bilgimizi test etmesi ya da bilgimizi artırmasıdır. Ancak adından da kolayca anlaşılacağı gibi, yalnızca düşüncede yürütülen böyle bir deney, örneğin bize ne şekilde yeni bir bilgi sağlayabilir? Bu zamana kadar söz konusu soruya, bilim felsefesi literatüründe, başlıca beş temel yanıt verilmiştir. Bu makalede, tüm bu yaklaşımların -Platoncu yaklaşım hariç- ortak bir varsayımını ele alacağım. Bu varsayıma göre düşünce deneylerinin tüm yönlerini açıklayabilecek kapsayıcı bir teori bulunmaktadır. Düşünce deneylerinin doğasına ilişkin bu tekçi varsayım, en azından iki yönden oldukça sorunlu görünmektedir. İlk olarak, belirli bir düşünce deneyinin tek bir yaklaşımla açıklanamayan yönleri bulunmaktadır. İkincisi, şimdiye kadar önerilen yaklaşımlar tüm düşünce deneylerini açıklayamamaktadır. Bu iddiaları temellendirmek ve bahsedilen yaklaşımların eksikliklerini belirtmek için Galileo’nun ve Darwin’in öne sürdüğü düşünce deneyi örneklerini ele alacağım. Son olarak çoğulcu bir yaklaşımın düşünce deneylerinin doğasını açıklamada çok daha uygun bir çerçeve sağladığını öne süreceğim. |
| format | Article |
| id | doaj-art-9f9d43bb3c99457ea13ad538eb6e8b32 |
| institution | Kabale University |
| issn | 1301-0875 |
| language | English |
| publishDate | 2023-12-01 |
| publisher | Türk Felsefe Derneği |
| record_format | Article |
| series | Felsefe Dünyası |
| spelling | doaj-art-9f9d43bb3c99457ea13ad538eb6e8b322025-02-02T13:20:47ZengTürk Felsefe DerneğiFelsefe Dünyası1301-08752023-12-01789812110.58634/felsefedunyasi.11227222040DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMAMustafa Efe Ateş0https://orcid.org/0000-0002-8927-6884MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ, EDEBİYAT FAKÜLTESİDüşünce deneylerinden beklenen şeylerden biri de mevcut bilgimizi test etmesi ya da bilgimizi artırmasıdır. Ancak adından da kolayca anlaşılacağı gibi, yalnızca düşüncede yürütülen böyle bir deney, örneğin bize ne şekilde yeni bir bilgi sağlayabilir? Bu zamana kadar söz konusu soruya, bilim felsefesi literatüründe, başlıca beş temel yanıt verilmiştir. Bu makalede, tüm bu yaklaşımların -Platoncu yaklaşım hariç- ortak bir varsayımını ele alacağım. Bu varsayıma göre düşünce deneylerinin tüm yönlerini açıklayabilecek kapsayıcı bir teori bulunmaktadır. Düşünce deneylerinin doğasına ilişkin bu tekçi varsayım, en azından iki yönden oldukça sorunlu görünmektedir. İlk olarak, belirli bir düşünce deneyinin tek bir yaklaşımla açıklanamayan yönleri bulunmaktadır. İkincisi, şimdiye kadar önerilen yaklaşımlar tüm düşünce deneylerini açıklayamamaktadır. Bu iddiaları temellendirmek ve bahsedilen yaklaşımların eksikliklerini belirtmek için Galileo’nun ve Darwin’in öne sürdüğü düşünce deneyi örneklerini ele alacağım. Son olarak çoğulcu bir yaklaşımın düşünce deneylerinin doğasını açıklamada çok daha uygun bir çerçeve sağladığını öne süreceğim.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2453268düşünce deneylerigalileoçoğulculukepistemolojibilim felsefesithought experimentsgalileopluralismepistemologyphilosophy of science |
| spellingShingle | Mustafa Efe Ateş DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA Felsefe Dünyası düşünce deneyleri galileo çoğulculuk epistemoloji bilim felsefesi thought experiments galileo pluralism epistemology philosophy of science |
| title | DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA |
| title_full | DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA |
| title_fullStr | DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA |
| title_full_unstemmed | DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA |
| title_short | DÜŞÜNCE DENEYLERİNİN EPİSTEMOLOJİK STATÜSÜ: GALILEO’NUN PİSA DENEYİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA |
| title_sort | dusunce deneylerinin epistemolojik statusu galileo nun pisa deneyine iliskin karsilastirmali bir calisma |
| topic | düşünce deneyleri galileo çoğulculuk epistemoloji bilim felsefesi thought experiments galileo pluralism epistemology philosophy of science |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2453268 |
| work_keys_str_mv | AT mustafaefeates dusuncedeneylerininepistemolojikstatusugalileonunpisadeneyineiliskinkarsilastirmalibircalisma |