ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان)
نوع و شدت فرسایش خاک در یک منطقه، تابع شرایط اقلیمی، پستی‌وبلندی زمین، خاک و کاربری اراضی است که در این میان، اهمیت کاربری اراضی به دلیل نقش مؤثر انسان بر آن نسبت به دیگر عوامل زیادتر است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روند تغییرات کاربری اراضی/ پوشش گیاهی و تأثیر آن بر فرسایش و رسوب، با استفاده از تصاویر...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2023-09-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_41765_5fc0d45c42af0bb816e3a11bae743d20.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592572225159168 |
|---|---|
| author | صالح آرخی سمیه سلمانی سمیه عمادالدین |
| author_facet | صالح آرخی سمیه سلمانی سمیه عمادالدین |
| author_sort | صالح آرخی |
| collection | DOAJ |
| description | نوع و شدت فرسایش خاک در یک منطقه، تابع شرایط اقلیمی، پستی‌وبلندی زمین، خاک و کاربری اراضی است که در این میان، اهمیت کاربری اراضی به دلیل نقش مؤثر انسان بر آن نسبت به دیگر عوامل زیادتر است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روند تغییرات کاربری اراضی/ پوشش گیاهی و تأثیر آن بر فرسایش و رسوب، با استفاده از تصاویر ماهوارهای سال‌های 1366، 1389 و 1398 لندست و مدل EPM در حوضه کالآجی استان گلستان است. نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش حداکثر احتمال تهیه گردید. برای ارزیابی صحت نتایج، از دادههای آموزشی استفاده به عمل آمد. سپس مهم‌ترین روشهای ارزیابی صحت، شامل دقت کل و ضریب کاپای طبقهبندی استخراج شد که برای سال‌های 1366، 1389 و 1398 به ترتیب، برای دقت کل 95، 98 و 95 و ضریب کاپا 93/0، 96/0 و 93/0 درصد بود. نقشههای پهنهبندی شدت فرسایش و رسوب با استفاده از نقشههای کاربری اراضی حاصل و عواملی چون شیب، لیتولوژی، خاک و بارش با استفاده از روش EPM انجام شد. نتایج نشان میدهد از مهم‌ترین عوامل مؤثر در افزایش فرسایش و رسوب در حوضه آبخیز کالآجی از بین رفتن پوشش گیاهی مرتعی و تبدیل آن به اراضی کشاورزی است؛ یعنی با تغییر کاربری بالطبع فرسایش و رسوب نیز افزایش یافته است. توسعه سطوح کاربری اراضی کشاورزی و کاهش سطوح مرتعی در بین سال‌های 1366 تا 1398 به میزان 83/16 درصد نسبت به سال 1366 است. این تغییرات نقش مهم تخریب مراتع و پوشش گیاهی حوضه آبخیز کالآجی در افزایش میزان رسوب خروجی نشان میدهد. بر اساس نتایج به دست‌آمده، مجموع مقادیر رسوب ویژه مربوط به بازه زمانی 1366 (4353 مترمکعب) بوده که این میزان در سال 1398 به 5164 مترمکعب افزایش داشته است که نشان از تغییرات کاربری اراضی رخ داده در حوضه است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-6d39defcb9d44eef9c76fbce90d3791b |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2023-09-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-6d39defcb9d44eef9c76fbce90d3791b2025-01-21T06:40:46ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762023-09-0112327330110.22067/geoeh.2022.74281.114541765ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان)صالح آرخی0سمیه سلمانی1سمیه عمادالدین2استادیار جغرافیا، گروه جغرافیا و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه گلستان، گرگان، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه گلستان، گرگان، ایراناستادیار جغرافیا، گروه جغرافیا و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه گلستان، گرگان، ایراننوع و شدت فرسایش خاک در یک منطقه، تابع شرایط اقلیمی، پستی‌وبلندی زمین، خاک و کاربری اراضی است که در این میان، اهمیت کاربری اراضی به دلیل نقش مؤثر انسان بر آن نسبت به دیگر عوامل زیادتر است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روند تغییرات کاربری اراضی/ پوشش گیاهی و تأثیر آن بر فرسایش و رسوب، با استفاده از تصاویر ماهوارهای سال‌های 1366، 1389 و 1398 لندست و مدل EPM در حوضه کالآجی استان گلستان است. نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش حداکثر احتمال تهیه گردید. برای ارزیابی صحت نتایج، از دادههای آموزشی استفاده به عمل آمد. سپس مهم‌ترین روشهای ارزیابی صحت، شامل دقت کل و ضریب کاپای طبقهبندی استخراج شد که برای سال‌های 1366، 1389 و 1398 به ترتیب، برای دقت کل 95، 98 و 95 و ضریب کاپا 93/0، 96/0 و 93/0 درصد بود. نقشههای پهنهبندی شدت فرسایش و رسوب با استفاده از نقشههای کاربری اراضی حاصل و عواملی چون شیب، لیتولوژی، خاک و بارش با استفاده از روش EPM انجام شد. نتایج نشان میدهد از مهم‌ترین عوامل مؤثر در افزایش فرسایش و رسوب در حوضه آبخیز کالآجی از بین رفتن پوشش گیاهی مرتعی و تبدیل آن به اراضی کشاورزی است؛ یعنی با تغییر کاربری بالطبع فرسایش و رسوب نیز افزایش یافته است. توسعه سطوح کاربری اراضی کشاورزی و کاهش سطوح مرتعی در بین سال‌های 1366 تا 1398 به میزان 83/16 درصد نسبت به سال 1366 است. این تغییرات نقش مهم تخریب مراتع و پوشش گیاهی حوضه آبخیز کالآجی در افزایش میزان رسوب خروجی نشان میدهد. بر اساس نتایج به دست‌آمده، مجموع مقادیر رسوب ویژه مربوط به بازه زمانی 1366 (4353 مترمکعب) بوده که این میزان در سال 1398 به 5164 مترمکعب افزایش داشته است که نشان از تغییرات کاربری اراضی رخ داده در حوضه است.https://geoeh.um.ac.ir/article_41765_5fc0d45c42af0bb816e3a11bae743d20.pdfفرسایش و رسوبپوشش‌گیاهی/ کاربری اراضیepmgisکالآجی |
| spellingShingle | صالح آرخی سمیه سلمانی سمیه عمادالدین ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان) جغرافیا و مخاطرات محیطی فرسایش و رسوب پوشش‌گیاهی/ کاربری اراضی epm gis کالآجی |
| title | ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان) |
| title_full | ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان) |
| title_fullStr | ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان) |
| title_full_unstemmed | ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان) |
| title_short | ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل EPM (مطالعه موردی: حوضه کالآجی استان گلستان) |
| title_sort | ارزیابی تأثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از مدل epm مطالعه موردی حوضه کالآجی استان گلستان |
| topic | فرسایش و رسوب پوشش‌گیاهی/ کاربری اراضی epm gis کالآجی |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_41765_5fc0d45c42af0bb816e3a11bae743d20.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ṣạlḥậrkẖy ạrzyạbytạtẖyrtgẖyyrạtḵạrbryạrạḍyrwyfrsạysẖwrswbbạạstfạdhạzmdlepmmṭạlʿhmwrdyḥwḍhḵạlậjyạstạnglstạn AT smyhslmạny ạrzyạbytạtẖyrtgẖyyrạtḵạrbryạrạḍyrwyfrsạysẖwrswbbạạstfạdhạzmdlepmmṭạlʿhmwrdyḥwḍhḵạlậjyạstạnglstạn AT smyhʿmạdạldyn ạrzyạbytạtẖyrtgẖyyrạtḵạrbryạrạḍyrwyfrsạysẖwrswbbạạstfạdhạzmdlepmmṭạlʿhmwrdyḥwḍhḵạlậjyạstạnglstạn |