اثر افزایش دمای هوا در مرحله پر شدن دانه بر میزان تبدیل و ضایعات برنج سفید در شرایط اقلیمی مازندران
سابقه و هدف:آماره‌های تبدیل برنج شامل راندمان تبدیل، درصد دانه خرده، میزان گچی و سفیدی به دلیل تأثیرگذاری بر میزان ضایعات، قیمت، بازارپسندی و درآمد نهایی تولید از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. کاهش کیفیت تبدیل دانه برنج در اثرتغییرات اقلیم و افزایش جهانی دما هوا یکی از چالش‌های مهم در بسیاری از مناطق...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5475_507bd0f41b9d3d40b5278178c1069a5b.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف:آماره‌های تبدیل برنج شامل راندمان تبدیل، درصد دانه خرده، میزان گچی و سفیدی به دلیل تأثیرگذاری بر میزان ضایعات، قیمت، بازارپسندی و درآمد نهایی تولید از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. کاهش کیفیت تبدیل دانه برنج در اثرتغییرات اقلیم و افزایش جهانی دما هوا یکی از چالش‌های مهم در بسیاری از مناطق برنج‌خیز دنیا از جمله کشور ما محسوب می‌‌شود و تغییرات راندمان تبدیل صرف‌نظر از مدیریت زراعی به خصوصیات رقم و شرایط محیطی هر منطقه به‌خصوص دمای هوا در مرحله پر شدن دانه وابسته است. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر منطقه محل کشت بر پارامترهای مرتبط با تبدیل دانه در دو رقم برنج (’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘) و رابطه بین این پارامترها با میانگین دمای هوا در طول دوره پر شدن دانه در سه منطقه آمل، بابلسر و پل‌سفید از استان مازندران اجرا شد. . مواد و روش‌ها: سه آزمایش به طور مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سه منطقه شامل بابلسر(با ارتفاع 21 متر پایین‌تر از سطح آب‌های آزاد)، آمل (با ارتفاع 24 متر بالاتر از سطح آب‌های آزاد) و پل‌سفید (با ارتفاع 625 متر بالاتر از سطح آب‌های آزاد) بر روی دو رقم برنج ’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘ در سال 1393 اجرا گردید. عملیات کاشت، داشت و برداشت در هر یک از مناطق مطابق با عرف همان منطقه و در شرایط مطلوب مدیریتی انجام شد. همچنین، کلیه صفات مورد مطالعه سه ماه بعد از برداشت در آزمایشگاه کیفیت بذر موسسه تحقیقات برنج آمل اندازه‌گیری گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثر اقلیم‌های متفاوت محلی بر برخی از صفات همچون درصد راندمان تبدیل، دانه سالم، خرده و میزان گچی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید. دانه برنج تولید شده در مزارع پل‌سفید از نظر کلیه صفات کیفی اندازه‌گیری شده نسبت به مزارع آمل و بابلسر از کیفیت تبدیل بالاتری برخوردار بودند. که علت آن را می‌توان به وقوع میانگین دمای هوا پایین‌تر در طول مرحله پر شدن دانه نسبت داد. به‌طور کلی، به ازای افزایش هر یک درجه سانتی‌گراد در میانگین دما هوا در ارقام ’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘راندمان تبدیل (46/1 و 03/1 درصد)، میزان دانه کامل (58/3 و 11/3 درصد) و درجه سفیدی (25/1 و 42/1 واحد) کاهش یافت. در مقابل، میزان خرده دانه به‌ترتیب 63/2 و 51/2 درصد و میزان گچی به‌ترتیب 65/1 و 24/4 درصد افرایش نشان دادند. سود اقتصادی تبدیل به ازای هر یک درجه سانتی‌گراد افزایش دما، برای رقم ’شیرودی ‘و ’طارم هاشمی‘ به‌ترتیب 000/000/12 و 000/8000 ریال در هر هکتار کاهش یافت.نتیجه‌گیری:از نتایج مطالعه حاضر می‌توان برای پیش‌بینی میزان ضایعات تبدیل دانه برنج و برآورد اثرات دما بر سود اقتصادی در شرایط اقلیمی مازندران استفاده نمود. بر اساس یافته‌های این مطالعه می‌توان تغییرات کیفیت دانه برنج به دما را در هر دو رقم ’طارم هاشمی‘ و ’شیرودی‘، تحت شرایط اقلیم‌های متفاوت محلی مازندران برآورد نمود. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |