مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم
سابقه و هدف: نخود (Cicer arietinum L.) یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های لگوم بوده که حدود 7500 سال پیش در خاورمیانه شناسایی شده است. این گیاه نقش مهمی در تغذیه بشر به‌عنوان منبع پروتئین، انرژی، فیبر، ویتامین و مواد معدنی دارد. در بین عملیات زراعی مختلف، تاریخ کاشت مهم‌ترین عامل در دستیابی به عملکرد بهینه...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-12-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5920_09f6890b1817db9f58bcac6fa0d00958.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586568536162304 |
|---|---|
| author | سید محسن سیدی جواد حمزه ئی |
| author_facet | سید محسن سیدی جواد حمزه ئی |
| author_sort | سید محسن سیدی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: نخود (Cicer arietinum L.) یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های لگوم بوده که حدود 7500 سال پیش در خاورمیانه شناسایی شده است. این گیاه نقش مهمی در تغذیه بشر به‌عنوان منبع پروتئین، انرژی، فیبر، ویتامین و مواد معدنی دارد. در بین عملیات زراعی مختلف، تاریخ کاشت مهم‌ترین عامل در دستیابی به عملکرد بهینه نخود است. تاریخ کاشت مناسب نخود از رقمی به رقم دیگر و از منطقه‌ای به منطقه دیگر به‌سبب شرایط بوم زراعی، مختلف است. کاشت زمستانه نوعی تاریخ کاشت است که از لحاظ شرایط زراعی موفقیت‌آمیز است. به‌منظور مطالعه اثر تاریخ‌های کاشت مختلف بر عملکرد کمی و کیفی نخود در شرایط دیم آزمایشی اجرا شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان (طول 35 درجه و یک دقیقه شمالی و 48 درجه و عرض 31 دقیقه شرقی و ارتفاع 1690 متر) انجام گرفت. میانگین بلند مدت (30 ساله) دمای هوا منطقه 5/12 درجه سانتی‌گراد است. میانگین بلند مدت دمای هوا در طول فصل رشد منطقه 22 درجه سانتی‌گراد است. آزمایش در فصل‌های زراعی 91-1390 و 92-1391 اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح مختلف شامل 20 دی، 20 بهمن، 20 اسفند و20 فروردین هر دو سال به‌عنوان فاکتور اصلی و سه رقم نخود شامل هاشم، آرمان و آزاد نیز سطوح فاکتور فرعی بودند. در این مطالعه اجزای عملکرد، عملکرد زیستی و دانه، درصد و عملکرد پروتئین و تعداد گره ریشه بررسی شدند.یافته‌ها: نتایج آزمایش نشان داد که اثر سال بر ویژگی‌های آزمایشی نخود معنی‌دار نبود اما، تمام صفات مورد ارزیابی تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین میزان ماده خشک کل، درصد پروتئین دانه، عملکرد دانه و عملکرد پروتئین (به‌ترتیب 33/772 گرم در متر مربع، 85/25%، 16/236 و 05/61 گرم در متر مربع) متعلق به تیمار تاریخ کاشت اول (20 دی) و رقم هاشم بود. همچنین، کمترین مقدار ماده خشک کل، درصد پروتئین دانه، عملکرد دانه و عملکرد پروتئین (به‌ترتیب 90/444 گرم در متر مربع، 17/22%، 91/75 و 83/16 گرم در متر مربع) به تیمار تاریخ کاشت آخر (20 فروردین) و رقم آزاد تعلق گرفت. بیشترین و کمترین مقدار صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف، شاخص سطح برگ و تعداد گره ریشه نیز به‌ترتیب در تاریخ کاشت‌های اول (20 دی) و آخر (20 فروردین) بدست آمد که مقادیر این صفات در تاریخ کاشت 20 دی به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر تاریخ‌های کاشت بودند.نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های این مطالعه می‌توان نتیجه‌گیری نمود که کشت زمستانه نخود زراعی منجر به بهبود ویژگی‌های رشدی و عملکرد کمی و کیفی این گیاه می‌گردد، به‌نحویکه با افزایش دوره رشد منجر به افزایش عملکرد دانه و ماده خشک کل می‌شود. با توجه به شرایط محیطی محل اجرای آزمایش، می‌توان تاریخ کاشت 20 دی را به‌عنوان تاریخ کاشت برتر معرفی نمود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-4abb02f733c341029fee4b5c8bccdc71 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-4abb02f733c341029fee4b5c8bccdc712025-01-25T06:59:52ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782021-12-01284658310.22069/jopp.2020.17459.26085920مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیمسید محسن سیدی0جواد حمزه ئی1نویسنده مسئول، بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران.دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا همدان، ایران.سابقه و هدف: نخود (Cicer arietinum L.) یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های لگوم بوده که حدود 7500 سال پیش در خاورمیانه شناسایی شده است. این گیاه نقش مهمی در تغذیه بشر به‌عنوان منبع پروتئین، انرژی، فیبر، ویتامین و مواد معدنی دارد. در بین عملیات زراعی مختلف، تاریخ کاشت مهم‌ترین عامل در دستیابی به عملکرد بهینه نخود است. تاریخ کاشت مناسب نخود از رقمی به رقم دیگر و از منطقه‌ای به منطقه دیگر به‌سبب شرایط بوم زراعی، مختلف است. کاشت زمستانه نوعی تاریخ کاشت است که از لحاظ شرایط زراعی موفقیت‌آمیز است. به‌منظور مطالعه اثر تاریخ‌های کاشت مختلف بر عملکرد کمی و کیفی نخود در شرایط دیم آزمایشی اجرا شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان (طول 35 درجه و یک دقیقه شمالی و 48 درجه و عرض 31 دقیقه شرقی و ارتفاع 1690 متر) انجام گرفت. میانگین بلند مدت (30 ساله) دمای هوا منطقه 5/12 درجه سانتی‌گراد است. میانگین بلند مدت دمای هوا در طول فصل رشد منطقه 22 درجه سانتی‌گراد است. آزمایش در فصل‌های زراعی 91-1390 و 92-1391 اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح مختلف شامل 20 دی، 20 بهمن، 20 اسفند و20 فروردین هر دو سال به‌عنوان فاکتور اصلی و سه رقم نخود شامل هاشم، آرمان و آزاد نیز سطوح فاکتور فرعی بودند. در این مطالعه اجزای عملکرد، عملکرد زیستی و دانه، درصد و عملکرد پروتئین و تعداد گره ریشه بررسی شدند.یافته‌ها: نتایج آزمایش نشان داد که اثر سال بر ویژگی‌های آزمایشی نخود معنی‌دار نبود اما، تمام صفات مورد ارزیابی تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین میزان ماده خشک کل، درصد پروتئین دانه، عملکرد دانه و عملکرد پروتئین (به‌ترتیب 33/772 گرم در متر مربع، 85/25%، 16/236 و 05/61 گرم در متر مربع) متعلق به تیمار تاریخ کاشت اول (20 دی) و رقم هاشم بود. همچنین، کمترین مقدار ماده خشک کل، درصد پروتئین دانه، عملکرد دانه و عملکرد پروتئین (به‌ترتیب 90/444 گرم در متر مربع، 17/22%، 91/75 و 83/16 گرم در متر مربع) به تیمار تاریخ کاشت آخر (20 فروردین) و رقم آزاد تعلق گرفت. بیشترین و کمترین مقدار صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف، شاخص سطح برگ و تعداد گره ریشه نیز به‌ترتیب در تاریخ کاشت‌های اول (20 دی) و آخر (20 فروردین) بدست آمد که مقادیر این صفات در تاریخ کاشت 20 دی به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر تاریخ‌های کاشت بودند.نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های این مطالعه می‌توان نتیجه‌گیری نمود که کشت زمستانه نخود زراعی منجر به بهبود ویژگی‌های رشدی و عملکرد کمی و کیفی این گیاه می‌گردد، به‌نحویکه با افزایش دوره رشد منجر به افزایش عملکرد دانه و ماده خشک کل می‌شود. با توجه به شرایط محیطی محل اجرای آزمایش، می‌توان تاریخ کاشت 20 دی را به‌عنوان تاریخ کاشت برتر معرفی نمود.https://jopp.gau.ac.ir/article_5920_09f6890b1817db9f58bcac6fa0d00958.pdfتاریخ کاشتعملکرد دانهشاخص سطح برگماده خشک کلنخود |
| spellingShingle | سید محسن سیدی جواد حمزه ئی مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī تاریخ کاشت عملکرد دانه شاخص سطح برگ ماده خشک کل نخود |
| title | مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم |
| title_full | مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم |
| title_fullStr | مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم |
| title_full_unstemmed | مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم |
| title_short | مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم |
| title_sort | مطالعه اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام نخود تحت شرایط دیم |
| topic | تاریخ کاشت عملکرد دانه شاخص سطح برگ ماده خشک کل نخود |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_5920_09f6890b1817db9f58bcac6fa0d00958.pdf |
| work_keys_str_mv | AT sydmḥsnsydy mṭạlʿhạtẖrtạrykẖhạyḵạsẖtbrʿmlḵrdḵmywḵyfyạrqạmnkẖwdtḥtsẖrạyṭdym AT jwạdḥmzhỷy mṭạlʿhạtẖrtạrykẖhạyḵạsẖtbrʿmlḵrdḵmywḵyfyạrqạmnkẖwdtḥtsẖrạyṭdym |