مطالعه تأثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، کیفیت علوفه و میزان روغن ارقام مختلف گلرنگ در منطقه گنبدکاوس
سابقه و هدف: بخش عمده روغن مصرفی کشور از منابع خارجی تأمین می‌گردد. بنابراین توسعه کشت دانه‌های روغنی اهمیت ویژه‌ای دارد. از بین دانه‌های روغنی سازگار با شرایط کشور، گلرنگ از جایگاه خاصی برخوردار بوده و این گیاه از نظر بوم‌شناختی با بسیاری از اراضی زراعی کشور سازگاری خوبی دارد. تحقیقات نشان داده است...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-09-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5738_fa52a8628a3a144aea3474604ca2ff7a.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: بخش عمده روغن مصرفی کشور از منابع خارجی تأمین می‌گردد. بنابراین توسعه کشت دانه‌های روغنی اهمیت ویژه‌ای دارد. از بین دانه‌های روغنی سازگار با شرایط کشور، گلرنگ از جایگاه خاصی برخوردار بوده و این گیاه از نظر بوم‌شناختی با بسیاری از اراضی زراعی کشور سازگاری خوبی دارد. تحقیقات نشان داده است که تاریخ و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان زراعی تأثیر بسزایی دارد. طی چند سال گذشته و در مناطق مختلف ایران، ارقامی از گلرنگ تفکیک و معرفی شده‌اند که ممکن است واکنش آن‌ها به تاریخ کاشت و تراکم بوته متفاوت باشد. بنابراین این مطالعه به منظور بررسی و تعیین مناسب‌ترین تاریخ کاشت و تراکم بوته ارقام برتر گلرنگ و تأثیر آن‌ها بر عملکرد دانه و علوفه، روغن و اجزای عملکرد در منطقه گنبدکاوس اجرا گردید.مواد و روش‌ها: این مطالعه، به صورت دو آزمایش جداگانه فاکتوریل (آزمایش اول در تاریخ کاشت 9 آذر و آزمایش دوم در تاریخ کاشت 29 آذر) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبدکاوس در دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 اجرا گردید. در هر آزمایش دو تراکم بوته 20 و 40 بوته در متر مربع (به ترتیب فاصله روی ردیف 10 و 20 سانتی متر) و چهار رقم برتر و جدید گلرنگ به نام‌های گل مهر، صفه، پدیده و گلدشت به صورت فاکتوریل ترکیب شدند. بذور ارقام ذکر شده از مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان تهیه شد. فاصله بین ردیف برای تمام تیمارها ثابت و معادل 25 سانتی متر در نظر گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به صورت تجزیه مرکب و با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگین داده‌ها با نرم افزار SPSS و آزمون حداقل اختلاف معنی‌دار (LSD) انجام شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تأثیر تاریخ کاشت بر صفات تعداد شاخه جانبی، عملکرد دانه، درصد روغن، خاکستر علوفه و جذب ماده خشک علوفه معنی‌دار شد. تاثیر تراکم نیز بر صفات تعداد شاخه جانبی، وزن صددانه و درصد روغن به صورت معنی‌دار بود. بین ارقام مورد بررسی نیز از نظر تعداد شاخه جانبی و درصد روغن دانه گلرنگ اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که بالاترین تعداد شاخه در بوته، عملکرد دانه، خاکستر علوفه و جذب ماده خشک علوفه در تاریخ کاشت اول مشاهده شد و تاخیر در کاشت باعث کاهش معنی‌دار این صفات شد در حالی که درصد روغن دانه گلرنگ افزایش معنی‌داری را نشان داد. افزایش تراکم کاشت باعث کاهش معنی‌دار تعداد شاخه در بوته، وزن صددانه و درصد روغن شد. عملکرد علوفه با عملکرد دانه و پروتئین خام همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت.نتیجه گیری: از نظر تاریخ کاشت گلرنگ، مشاهده شد که کاشت اول به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و طول دوره رشد بیشتر، نتایج بهتری را در صفات تعداد شاخه جانبی، تعداد غوزه در بوته و عملکرد دانه، درصد روغن، خاکستر علوفه و جذب ماده خشک نسبت به تاریخ کاشت دیرتر داشت. با افزایش تراکم بوته، تعداد شاخه در بوته، وزن صد دانه و درصد روغن به میزان قابل توجهی کاهش یافت، بنابراین با توجه به اهمیت محتوای روغن، 20 بوته در متر مربع پیشنهاد می‌شود. بر اساس نتایج این آزمایش، در تاریخ کاشت زودتر، می‌توان از رقم صفه استفاده نمود اما با تأخیر در کاشت بین ارقام تفاوت معنی‌داری از لحاظ عملکرد دانه وجود نداشت. بنابراین می‌توان چهار رقم گل مهر، صفه، پدیده و گلدشت را در شرایط کشت تأخیری مورد کشت قرار داد و توصیه می‌شود با در نظر گرفتن هدف از کاشت گلرنگ (علوفه، روغن یا تکثیر بذر)، رقم موردنظر انتخاب گردد. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |