Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesi
Araştırmalarda uygun istatistiksel tekniğin belirlenmesi, araştırmanın metodolojik tasarımının yanı sıra analizin amacı, örneklem büyüklüğü ve yapısı, verilerin ve veri setinin karakteristiğinin de dikkate alınmasını gerektiren zorlayıcı bir aşamadır. Parametrik testler veya daha genel bir tanımlama...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Atatürk University
2024-10-01
|
| Series: | Journal of Psychometric Research |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4165155 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832542364205318144 |
|---|---|
| author | İrem Çelik Sibel Urlu Ergul Demir |
| author_facet | İrem Çelik Sibel Urlu Ergul Demir |
| author_sort | İrem Çelik |
| collection | DOAJ |
| description | Araştırmalarda uygun istatistiksel tekniğin belirlenmesi, araştırmanın metodolojik tasarımının yanı sıra analizin amacı, örneklem büyüklüğü ve yapısı, verilerin ve veri setinin karakteristiğinin de dikkate alınmasını gerektiren zorlayıcı bir aşamadır. Parametrik testler veya daha genel bir tanımlamayla doğrusal modeller, (1) normallik ve (2) varyansların homojenliği temel varsayımlarına duyarlı test ve modeller olarak değerlendirilmektedir. Ciddi düzeyde normallik ve homojenlik ihlallerinin görülmesi, bu testlerin kullanılmaması kararına yönlendirebilmektedir. Diğer taraftan, ciddi düzeyin ne olduğu, belirsizlik içeren ve tartışmalı bir konudur. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı; uygun istatistiksel tekniğin belirlenmesinde normallik ve homojenlik ihlallerinin hangi durum ve koşullarda “ciddi” veya “ihmal edilebilir” olarak değerlendirilebileceğini, ayrıca bu tür durumlarda ne tür çözümlere başvurulabileceğini, ilgili araştırmalar ve temel kaynak kitaplar üzerinden tartışmak ve değerlendirmektir. Bu çalışma, ilgili literatürdeki temel kaynak kitaplar ve ilişkili araştırmaların ortaya koyduğu bulgular üzerinden yürütülen derleme niteliğinde kuramsal bir çalışmadır. Bu kapsamda alanda tanınırlığı yüksek olan 20 temel kaynak kitap ve varsayım ihlallerinin istatistiksel teknikler üzerindeki etkilerini inceleyen 25 makale belirlenmiştir. Araştırma soruları doğrultusunda tartışmalar yürütülmüştür. Sonuç olarak ilgili literatür, yeterli örneklem büyüklüğü ve gruplar arası denge sağlandığında, normallik ve homojenlik ihlallerinin, parametrik teknik ve modellerin kullanılmasında, ciddi düzeyde bir yanlılık oluşturmayacağını göstermektedir. Kullanılacak istatistiksel tekniğin karmaşıklık düzeyine bağlı olarak değişmekle birlikte genel olarak tek değişkenli tekniklerde 40 civarı, çok değişkenli tekniklerde ise 150 civarı ve üzeri örneklemler, ayrıca grup büyüklükleri arasında 4-5 katı geçmeyen oransal farklılıklar, normallik ve homojenlik ihlallerinin göz ardı edilebileceği koşullar olarak görülmektedir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-34170ef673404eec8531dae9f89cf3b7 |
| institution | Kabale University |
| issn | 3023-4646 |
| language | English |
| publishDate | 2024-10-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | Journal of Psychometric Research |
| spelling | doaj-art-34170ef673404eec8531dae9f89cf3b72025-02-04T05:22:07ZengAtatürk UniversityJournal of Psychometric Research3023-46462024-10-0122526210.5281/zenodo.1386542355Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesiİrem Çelik0https://orcid.org/0009-0006-7465-7381Sibel Urlu1https://orcid.org/0009-0009-1369-050XErgul Demir2https://orcid.org/0000-0002-3708-8013ORDU ÜNİVERSİTESİTC Sağlık BakanlığıANKARA ÜNİVERSİTESİ, EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİAraştırmalarda uygun istatistiksel tekniğin belirlenmesi, araştırmanın metodolojik tasarımının yanı sıra analizin amacı, örneklem büyüklüğü ve yapısı, verilerin ve veri setinin karakteristiğinin de dikkate alınmasını gerektiren zorlayıcı bir aşamadır. Parametrik testler veya daha genel bir tanımlamayla doğrusal modeller, (1) normallik ve (2) varyansların homojenliği temel varsayımlarına duyarlı test ve modeller olarak değerlendirilmektedir. Ciddi düzeyde normallik ve homojenlik ihlallerinin görülmesi, bu testlerin kullanılmaması kararına yönlendirebilmektedir. Diğer taraftan, ciddi düzeyin ne olduğu, belirsizlik içeren ve tartışmalı bir konudur. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı; uygun istatistiksel tekniğin belirlenmesinde normallik ve homojenlik ihlallerinin hangi durum ve koşullarda “ciddi” veya “ihmal edilebilir” olarak değerlendirilebileceğini, ayrıca bu tür durumlarda ne tür çözümlere başvurulabileceğini, ilgili araştırmalar ve temel kaynak kitaplar üzerinden tartışmak ve değerlendirmektir. Bu çalışma, ilgili literatürdeki temel kaynak kitaplar ve ilişkili araştırmaların ortaya koyduğu bulgular üzerinden yürütülen derleme niteliğinde kuramsal bir çalışmadır. Bu kapsamda alanda tanınırlığı yüksek olan 20 temel kaynak kitap ve varsayım ihlallerinin istatistiksel teknikler üzerindeki etkilerini inceleyen 25 makale belirlenmiştir. Araştırma soruları doğrultusunda tartışmalar yürütülmüştür. Sonuç olarak ilgili literatür, yeterli örneklem büyüklüğü ve gruplar arası denge sağlandığında, normallik ve homojenlik ihlallerinin, parametrik teknik ve modellerin kullanılmasında, ciddi düzeyde bir yanlılık oluşturmayacağını göstermektedir. Kullanılacak istatistiksel tekniğin karmaşıklık düzeyine bağlı olarak değişmekle birlikte genel olarak tek değişkenli tekniklerde 40 civarı, çok değişkenli tekniklerde ise 150 civarı ve üzeri örneklemler, ayrıca grup büyüklükleri arasında 4-5 katı geçmeyen oransal farklılıklar, normallik ve homojenlik ihlallerinin göz ardı edilebileceği koşullar olarak görülmektedir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4165155çarpıklıkuçdeğervarsayımparametrik testdoğrusal modellerskewnessoutliersassumptionparametric testlinear models |
| spellingShingle | İrem Çelik Sibel Urlu Ergul Demir Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesi Journal of Psychometric Research çarpıklık uçdeğer varsayım parametrik test doğrusal modeller skewness outliers assumption parametric test linear models |
| title | Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesi |
| title_full | Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesi |
| title_fullStr | Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesi |
| title_full_unstemmed | Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesi |
| title_short | Araştırmalarda Uygun İstatistiksel Tekniğin Belirlenmesinde Normallik ve Homojenlik İhlallerinin Etkisinin İlgili Literatür Bağlamında Değerlendirilmesi |
| title_sort | arastirmalarda uygun istatistiksel teknigin belirlenmesinde normallik ve homojenlik ihlallerinin etkisinin ilgili literatur baglaminda degerlendirilmesi |
| topic | çarpıklık uçdeğer varsayım parametrik test doğrusal modeller skewness outliers assumption parametric test linear models |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4165155 |
| work_keys_str_mv | AT iremcelik arastırmalardauygunistatistikseltekniginbelirlenmesindenormallikvehomojenlikihlallerininetkisininilgililiteraturbaglamındadegerlendirilmesi AT sibelurlu arastırmalardauygunistatistikseltekniginbelirlenmesindenormallikvehomojenlikihlallerininetkisininilgililiteraturbaglamındadegerlendirilmesi AT erguldemir arastırmalardauygunistatistikseltekniginbelirlenmesindenormallikvehomojenlikihlallerininetkisininilgililiteraturbaglamındadegerlendirilmesi |