بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری
نقد آثار برجسته در همۀ ادوار از بدو ظهور آن اثر امری رایج و شایع بوده است و اهمیّت پژوهش در این زمینه کمتر از ارزش آثار خلق شده نیست. در قرن دوازدهم هجری امام‌بخش صهبایی از جمله منتقدانی است که میراث‌دار نظریه‌های ادبی ادیبانی چون مُنیر لاهوری، آزاد بلگرامی و سراجالدین علیخان آرزو است که باعث شکل...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Avestan |
| Published: |
University of Tabriz
2023-02-01
|
| Series: | زبان و ادب فارسی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_16331_f031bf4cabbf6ef5c460c6bff0f8af9d.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832571972124409856 |
|---|---|
| author | مهدی باقری محمد خاکپور محمد مهدی پور |
| author_facet | مهدی باقری محمد خاکپور محمد مهدی پور |
| author_sort | مهدی باقری |
| collection | DOAJ |
| description | نقد آثار برجسته در همۀ ادوار از بدو ظهور آن اثر امری رایج و شایع بوده است و اهمیّت پژوهش در این زمینه کمتر از ارزش آثار خلق شده نیست. در قرن دوازدهم هجری امام‌بخش صهبایی از جمله منتقدانی است که میراث‌دار نظریه‌های ادبی ادیبانی چون مُنیر لاهوری، آزاد بلگرامی و سراجالدین علیخان آرزو است که باعث شکل‌گیری این شاخۀ ادبی در شبه قاره شد. رسالۀ "شرح سه‌نثر ظهوری" از جمله آثاری است که می‌‌توان آن را تبلور اندیشه‌های جدید صهبایی دانست که در نتیجۀ تحلیل و نقد عناصر زبانی و بلاغی رسالۀ مزبور به دست آمده است. امتیاز دیدگاه‌های صهبایی، در حوزۀ نقد ادبی در عین تازگى، علمى و منسجم بودن آن است. مظاهر عدول از مقتضای ظاهر(وضع مُظهر در موضع مُضمر)، استعمال واژه موقوف بر سماع یا قیاس، شعر دو لَخت(مطلع دو لختی)، طَرفِ وقوع(استعارۀ ایهامی کنایی)، مناسبات الفاظ در کلام، اطلاق و حَملِ الفاظ تازگی و بی‌سابقه بودن دیدگاه او را به وضوح نشان می‌دهد. بسیاری از اصطلاحات موجود در آثار او صورت اولیّه تعبیراتی است که امروز در مکاتب نقد ادبی جدید در دنیا مطرح می‌شود؛ مثلاً او "کلمه‌بندی" را تقریباً به مفهوم texture یا همان "بافت" و "استخوان‌بندی" را به معنی structure یا "ساختار"به کار می‌برد. اصطلاح استعارۀ ایهامی کنایی(طَرف وقوع) بعد از خانِ آرزو، ظاهراً فقط در آثار صهبایی آمده است. صهبایی ارزش استعاره در آفرینشهای ادبی را منوط به پیچیدگی و دیریابی و کاربرد آن در آثار فحول ادبی می‌داند. این مقاله با رویکرد تحلیلی- توصیفی می‌کوشد |
| format | Article |
| id | doaj-art-feab617c49bc4761a14f1d072a1352c4 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2251-7979 2676-6779 |
| language | Avestan |
| publishDate | 2023-02-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | زبان و ادب فارسی |
| spelling | doaj-art-feab617c49bc4761a14f1d072a1352c42025-02-02T12:13:17ZaveUniversity of Tabrizزبان و ادب فارسی2251-79792676-67792023-02-017524612915210.22034/perlit.2022.47625.315616331بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوریمهدی باقری0محمد خاکپور1محمد مهدی پور2دانشگاه تبریز، تبریز، ایرانگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایرانگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه تبریز، ایران.نقد آثار برجسته در همۀ ادوار از بدو ظهور آن اثر امری رایج و شایع بوده است و اهمیّت پژوهش در این زمینه کمتر از ارزش آثار خلق شده نیست. در قرن دوازدهم هجری امام‌بخش صهبایی از جمله منتقدانی است که میراث‌دار نظریه‌های ادبی ادیبانی چون مُنیر لاهوری، آزاد بلگرامی و سراجالدین علیخان آرزو است که باعث شکل‌گیری این شاخۀ ادبی در شبه قاره شد. رسالۀ "شرح سه‌نثر ظهوری" از جمله آثاری است که می‌‌توان آن را تبلور اندیشه‌های جدید صهبایی دانست که در نتیجۀ تحلیل و نقد عناصر زبانی و بلاغی رسالۀ مزبور به دست آمده است. امتیاز دیدگاه‌های صهبایی، در حوزۀ نقد ادبی در عین تازگى، علمى و منسجم بودن آن است. مظاهر عدول از مقتضای ظاهر(وضع مُظهر در موضع مُضمر)، استعمال واژه موقوف بر سماع یا قیاس، شعر دو لَخت(مطلع دو لختی)، طَرفِ وقوع(استعارۀ ایهامی کنایی)، مناسبات الفاظ در کلام، اطلاق و حَملِ الفاظ تازگی و بی‌سابقه بودن دیدگاه او را به وضوح نشان می‌دهد. بسیاری از اصطلاحات موجود در آثار او صورت اولیّه تعبیراتی است که امروز در مکاتب نقد ادبی جدید در دنیا مطرح می‌شود؛ مثلاً او "کلمه‌بندی" را تقریباً به مفهوم texture یا همان "بافت" و "استخوان‌بندی" را به معنی structure یا "ساختار"به کار می‌برد. اصطلاح استعارۀ ایهامی کنایی(طَرف وقوع) بعد از خانِ آرزو، ظاهراً فقط در آثار صهبایی آمده است. صهبایی ارزش استعاره در آفرینشهای ادبی را منوط به پیچیدگی و دیریابی و کاربرد آن در آثار فحول ادبی می‌داند. این مقاله با رویکرد تحلیلی- توصیفی می‌کوشدhttps://perlit.tabrizu.ac.ir/article_16331_f031bf4cabbf6ef5c460c6bff0f8af9d.pdfصهباییظهورینقد ادبیطرفِ وقوعدولَختی |
| spellingShingle | مهدی باقری محمد خاکپور محمد مهدی پور بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری زبان و ادب فارسی صهبایی ظهوری نقد ادبی طرفِ وقوع دولَختی |
| title | بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری |
| title_full | بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری |
| title_fullStr | بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری |
| title_full_unstemmed | بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری |
| title_short | بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری |
| title_sort | بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری |
| topic | صهبایی ظهوری نقد ادبی طرفِ وقوع دولَختی |
| url | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_16331_f031bf4cabbf6ef5c460c6bff0f8af9d.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mhdybạqry brrsywtḥlyldydgạhhạyṣhbạyydrḥwzhnqdạdbybạtạḵydbrsẖrḥshntẖrẓhwry AT mḥmdkẖạḵpwr brrsywtḥlyldydgạhhạyṣhbạyydrḥwzhnqdạdbybạtạḵydbrsẖrḥshntẖrẓhwry AT mḥmdmhdypwr brrsywtḥlyldydgạhhạyṣhbạyydrḥwzhnqdạdbybạtạḵydbrsẖrḥshntẖrẓhwry |