زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی
زمان در نقد مضمونی یکی از موضوعات اساسی است و از میان منتقدان این حوزه، ژرژ پوله بیش از همه به مؤلفه‌های زمان و مکان توجه دارد. محور اساسی نقد پوله کاوش و بررسی چگونگی ارتباط با دنیای بیرونی است که با تأکید بر مؤلفه‌های زمان و مکان صورت می‌گیرد. تأکید بیدل دهلوی به «زمان» و «صیرورت» و ابعاد معرفت‌شن...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Avestan |
| Published: |
University of Tabriz
2023-09-01
|
| Series: | زبان و ادب فارسی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_15988_953c8264d280b2353ca4d8c59307602b.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832571971207954432 |
|---|---|
| author | گلرخ کیانی محمدعلی خزانه دارلو علیرضا نیکویی |
| author_facet | گلرخ کیانی محمدعلی خزانه دارلو علیرضا نیکویی |
| author_sort | گلرخ کیانی |
| collection | DOAJ |
| description | زمان در نقد مضمونی یکی از موضوعات اساسی است و از میان منتقدان این حوزه، ژرژ پوله بیش از همه به مؤلفه‌های زمان و مکان توجه دارد. محور اساسی نقد پوله کاوش و بررسی چگونگی ارتباط با دنیای بیرونی است که با تأکید بر مؤلفه‌های زمان و مکان صورت می‌گیرد. تأکید بیدل دهلوی به «زمان» و «صیرورت» و ابعاد معرفت‌شناسی آن چه در مثنوی‌ها و چه در غزلیات از مؤلفه‌های اصلی اندیشه‌ی اوست. بیدل در غزلیاتِ خود از طریق نمادها، تصاویر و استعارات، فضایی سوررئالیستی خلق می‌کند و برداشت متفاوت خود از زمان را که مطابق با جهان‌بینیِ عرفانی اوست ارائه می‌دهد. این پژوهش در پی آن است که ضمن ترسیم همبسته‌های مفهومی زمان و شبکه تصویری آن، مبانی فلسفی و عرفانی تلقی بیدل از زمان یعنی اندیشه وحدت وجود و حکمت هندی را نشان دهد. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مفاهیم و تصاویر مرتبط با مقوله زمان در غزلیات بیدل دهلوی می‌پردازد و با رویکرد نقد مضمونی بر محوریت آرای پوله، ادراک بیدل از زمان حال، گذشته و آینده را در آیینه‌ی تصاویر تکرارشونده بررسی می‌کند. دست‌آورد این تحقیق، این است که بیدل بنا به آموزه‌های حِکمی ِهندی و عرفان اسلامی به مراقبه و مکاشفه و تأمل و شهود بسیار بها می‌دهد و بسامد بالایِ واژگانی همچون «لحظه، لمحه، دَم و آن»، و دیگر ترکیباتِ مشابه مانند «چشم بر هم زدن»، «طَرفه العین» و «کاغذِ آتش رسیده»، «برق و شرر»، «برگ کاه در مقابلِ آتش، گردش چشم، آهوی رمیده.....» نشان از توجه بیدل به مقوله زمان است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-fc1b1f42752240c7ba11e20653a1e716 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2251-7979 2676-6779 |
| language | Avestan |
| publishDate | 2023-09-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | زبان و ادب فارسی |
| spelling | doaj-art-fc1b1f42752240c7ba11e20653a1e7162025-02-02T12:12:06ZaveUniversity of Tabrizزبان و ادب فارسی2251-79792676-67792023-09-017624717719910.22034/perlit.2023.54457.342415988زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونیگلرخ کیانی0محمدعلی خزانه دارلو1علیرضا نیکویی2گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه گیلان. رشت. گیلانگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان. رشت. گیلان.گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایرانزمان در نقد مضمونی یکی از موضوعات اساسی است و از میان منتقدان این حوزه، ژرژ پوله بیش از همه به مؤلفه‌های زمان و مکان توجه دارد. محور اساسی نقد پوله کاوش و بررسی چگونگی ارتباط با دنیای بیرونی است که با تأکید بر مؤلفه‌های زمان و مکان صورت می‌گیرد. تأکید بیدل دهلوی به «زمان» و «صیرورت» و ابعاد معرفت‌شناسی آن چه در مثنوی‌ها و چه در غزلیات از مؤلفه‌های اصلی اندیشه‌ی اوست. بیدل در غزلیاتِ خود از طریق نمادها، تصاویر و استعارات، فضایی سوررئالیستی خلق می‌کند و برداشت متفاوت خود از زمان را که مطابق با جهان‌بینیِ عرفانی اوست ارائه می‌دهد. این پژوهش در پی آن است که ضمن ترسیم همبسته‌های مفهومی زمان و شبکه تصویری آن، مبانی فلسفی و عرفانی تلقی بیدل از زمان یعنی اندیشه وحدت وجود و حکمت هندی را نشان دهد. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مفاهیم و تصاویر مرتبط با مقوله زمان در غزلیات بیدل دهلوی می‌پردازد و با رویکرد نقد مضمونی بر محوریت آرای پوله، ادراک بیدل از زمان حال، گذشته و آینده را در آیینه‌ی تصاویر تکرارشونده بررسی می‌کند. دست‌آورد این تحقیق، این است که بیدل بنا به آموزه‌های حِکمی ِهندی و عرفان اسلامی به مراقبه و مکاشفه و تأمل و شهود بسیار بها می‌دهد و بسامد بالایِ واژگانی همچون «لحظه، لمحه، دَم و آن»، و دیگر ترکیباتِ مشابه مانند «چشم بر هم زدن»، «طَرفه العین» و «کاغذِ آتش رسیده»، «برق و شرر»، «برگ کاه در مقابلِ آتش، گردش چشم، آهوی رمیده.....» نشان از توجه بیدل به مقوله زمان است.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_15988_953c8264d280b2353ca4d8c59307602b.pdfنقد مضمونیزمانژرژ پولههانری برگسونبیدل دهلوی |
| spellingShingle | گلرخ کیانی محمدعلی خزانه دارلو علیرضا نیکویی زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی زبان و ادب فارسی نقد مضمونی زمان ژرژ پوله هانری برگسون بیدل دهلوی |
| title | زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی |
| title_full | زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی |
| title_fullStr | زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی |
| title_full_unstemmed | زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی |
| title_short | زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی |
| title_sort | زمان‌آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی |
| topic | نقد مضمونی زمان ژرژ پوله هانری برگسون بیدل دهلوی |
| url | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_15988_953c8264d280b2353ca4d8c59307602b.pdf |
| work_keys_str_mv | AT glrkẖḵyạny zmạnậgạhybydldhlwyạzmnẓrnqdmḍmwny AT mḥmdʿlykẖzạnhdạrlw zmạnậgạhybydldhlwyạzmnẓrnqdmḍmwny AT ʿlyrḍạnyḵwyy zmạnậgạhybydldhlwyạzmnẓrnqdmḍmwny |