ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان)
فرسایش خاک، عامل اصلی روند تخریب زمین است که طی دوران‌های مختلف، در بسیاری از اکوسیستم‌های جهان اثرات قابل‌توجهی را بر جای گذاشته است. 75 درصد اراضی ایران در معرض فرسایش قرار دارد که حوضه آبریز دربادام در شمالشرق ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این پژوهش با هدف برآورد نرخ فرسایش ورقه‌ای از...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-06-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_44045_045937017423329b263318a39a5a65b3.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592612835459072 |
|---|---|
| author | زهرا یونسیان عادل سپهر سیدرضا حسین زاده |
| author_facet | زهرا یونسیان عادل سپهر سیدرضا حسین زاده |
| author_sort | زهرا یونسیان |
| collection | DOAJ |
| description | فرسایش خاک، عامل اصلی روند تخریب زمین است که طی دوران‌های مختلف، در بسیاری از اکوسیستم‌های جهان اثرات قابل‌توجهی را بر جای گذاشته است. 75 درصد اراضی ایران در معرض فرسایش قرار دارد که حوضه آبریز دربادام در شمالشرق ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این پژوهش با هدف برآورد نرخ فرسایش ورقه‌ای از تکنیک دندروژئومورفولوژی بر روی ریشههای بیرون زده درختان ارس استفاده شده است. با استفاده از روش نمونه‌برداری انتخابی تعداد 28 نمونه دیسکی از ریشه درختان ارس برداشته شد. سپس با آنالیز ماکروسکوپی و میکروسکوپی ریشه‌ها در آزمایشگاه به‌طور دقیق سال بیرون‌زدگی ریشه از خاک بر اثر فرسایش ورقه‌ای مشخص شد. در آنالیز ماکروسکوپی شاخص تغییرات ناگهانی در عرض حلقه رشد و در آنالیز میکروسکوپی شاخص‌های تغییرات اندازه، تعداد و جهت‌گیری آوندها، اندازه لومن سلول‌ها و اندازه فیبرها اندازه‌گیری نشان از بیرون‌زدگی ریشه از خاک داشتند. نتایج نشان داد میزان فرسایش سالیانه کمتر از 1/0 میلی‌متر در سال بوده و میانگین فرسایش سالیانه در نمونه‌های تهیه شده از درختان با سن کمتر از 50 سال 52/0 میلی‌متر و برای درختان با عمر بین 50 تا 100 سال 33/0 میلی‌متر است که نشان‌دهنده تأثیر مثبت ریشههای درختان در نگهداشت خاک دارد. بیش‌ترین نرخ فرسایش سالانه در مراتع با پوشش فقیر و کم‌ترین میزان در جنگل با تاج پوشش کم ثبت شد. هم‌چنین نتایج نشان داد میان درجه شیب و میزان فرسایش ورقه‌ای رابطه مثبت وجود دارد. درنهایت مشخص شد تکنیک دندروژئوومورفولوژی روشی مناسب، کم‌هزینه و آسان برای برآورد نرخ فرسایش در مناطق دارای گونه درختی ارس است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-f980b2a1ab634764bdbf90f3f2941c41 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-06-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-f980b2a1ab634764bdbf90f3f2941c412025-01-21T06:39:27ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-06-01132224410.22067/geoeh.2023.82213.136044045ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان)زهرا یونسیان0عادل سپهر1سیدرضا حسین زاده2دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایراندانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراناستاد ژئومورفولوژی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانفرسایش خاک، عامل اصلی روند تخریب زمین است که طی دوران‌های مختلف، در بسیاری از اکوسیستم‌های جهان اثرات قابل‌توجهی را بر جای گذاشته است. 75 درصد اراضی ایران در معرض فرسایش قرار دارد که حوضه آبریز دربادام در شمالشرق ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این پژوهش با هدف برآورد نرخ فرسایش ورقه‌ای از تکنیک دندروژئومورفولوژی بر روی ریشههای بیرون زده درختان ارس استفاده شده است. با استفاده از روش نمونه‌برداری انتخابی تعداد 28 نمونه دیسکی از ریشه درختان ارس برداشته شد. سپس با آنالیز ماکروسکوپی و میکروسکوپی ریشه‌ها در آزمایشگاه به‌طور دقیق سال بیرون‌زدگی ریشه از خاک بر اثر فرسایش ورقه‌ای مشخص شد. در آنالیز ماکروسکوپی شاخص تغییرات ناگهانی در عرض حلقه رشد و در آنالیز میکروسکوپی شاخص‌های تغییرات اندازه، تعداد و جهت‌گیری آوندها، اندازه لومن سلول‌ها و اندازه فیبرها اندازه‌گیری نشان از بیرون‌زدگی ریشه از خاک داشتند. نتایج نشان داد میزان فرسایش سالیانه کمتر از 1/0 میلی‌متر در سال بوده و میانگین فرسایش سالیانه در نمونه‌های تهیه شده از درختان با سن کمتر از 50 سال 52/0 میلی‌متر و برای درختان با عمر بین 50 تا 100 سال 33/0 میلی‌متر است که نشان‌دهنده تأثیر مثبت ریشههای درختان در نگهداشت خاک دارد. بیش‌ترین نرخ فرسایش سالانه در مراتع با پوشش فقیر و کم‌ترین میزان در جنگل با تاج پوشش کم ثبت شد. هم‌چنین نتایج نشان داد میان درجه شیب و میزان فرسایش ورقه‌ای رابطه مثبت وجود دارد. درنهایت مشخص شد تکنیک دندروژئوومورفولوژی روشی مناسب، کم‌هزینه و آسان برای برآورد نرخ فرسایش در مناطق دارای گونه درختی ارس است.https://geoeh.um.ac.ir/article_44045_045937017423329b263318a39a5a65b3.pdfفرسایش ورقه‌ای خاکدندروژئومورفولوژیگاه‌شناسی درختیسن سنجیریشه های درختشمالشرق ایرانحوضه آبریز رودخانه درونگر |
| spellingShingle | زهرا یونسیان عادل سپهر سیدرضا حسین زاده ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان) جغرافیا و مخاطرات محیطی فرسایش ورقه‌ای خاک دندروژئومورفولوژی گاه‌شناسی درختی سن سنجی ریشه های درخت شمالشرق ایران حوضه آبریز رودخانه درونگر |
| title | ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان) |
| title_full | ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان) |
| title_fullStr | ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان) |
| title_full_unstemmed | ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان) |
| title_short | ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی (مطالعه موردی: دربادام قوچان) |
| title_sort | ارزیابی نرخ فرسایش ورقه‌ای با استفاده از دندروژئومورفولوژی مطالعه موردی دربادام قوچان |
| topic | فرسایش ورقه‌ای خاک دندروژئومورفولوژی گاه‌شناسی درختی سن سنجی ریشه های درخت شمالشرق ایران حوضه آبریز رودخانه درونگر |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_44045_045937017423329b263318a39a5a65b3.pdf |
| work_keys_str_mv | AT zhrạywnsyạn ạrzyạbynrkẖfrsạysẖwrqhạybạạstfạdhạzdndrwzẖỷwmwrfwlwzẖymṭạlʿhmwrdydrbạdạmqwcẖạn AT ʿạdlsphr ạrzyạbynrkẖfrsạysẖwrqhạybạạstfạdhạzdndrwzẖỷwmwrfwlwzẖymṭạlʿhmwrdydrbạdạmqwcẖạn AT sydrḍạḥsynzạdh ạrzyạbynrkẖfrsạysẖwrqhạybạạstfạdhạzdndrwzẖỷwmwrfwlwzẖymṭạlʿhmwrdydrbạdạmqwcẖạn |