از سپهرنشانهای لوتمان تا روایتشناسی گریماس (مطالعهی رمان «جنایت و مکافات» داستایفسکی)
نشانهشناسی فرهنگی یکی از حوزههای نشانهشناسی است که با نام یوری لوتمان پیوند خورده است. لوتمان فرهنگ را بهمثابهی یک نظام نشانهای و در تعامل با سایرنظامهای نشانهای در نظر میگیرد. از دیدگاه لوتمان، هر فرهنگی خود را نظاممند و آنچه را که در بیرون از سپهرنشانهای فرهنگ خودی قرار دارد، بهمثابه...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Tehran
2024-10-01
|
| Series: | پژوهش ادبیات معاصر جهان |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jor.ut.ac.ir/article_98179_8791e77757e36e4d393edc6b6f2abf1a.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | نشانهشناسی فرهنگی یکی از حوزههای نشانهشناسی است که با نام یوری لوتمان پیوند خورده است. لوتمان فرهنگ را بهمثابهی یک نظام نشانهای و در تعامل با سایرنظامهای نشانهای در نظر میگیرد. از دیدگاه لوتمان، هر فرهنگی خود را نظاممند و آنچه را که در بیرون از سپهرنشانهای فرهنگ خودی قرار دارد، بهمثابهی نه-فرهنگ میشناسد. بر اساس نظریهی روایتمندی، رخداد نوعی تغییر وضعیت از هنجارهای موجود در سپهر نشانهای تلقی میشود که با تعریف رخداد از منظر گریماس مطابقت دارد. مقالهی حاضر با تکیه بر دیدگاه نشانهشناسی فرهنگیِ لوتمان و فرایند روایی گریماس، به تحلیل رمان «جنایت و مکافات» اثر فئودور داستایفسکی میپردازد. در این مطالعه، بررسی قابلیتهای کاربردی نظریهی نشانهشناسی فرهنگی لوتمان در مقایسه با روایتشناسی گریماسی انجام گرفت تا نشان دهیم، چگونه نویسندهی روس ارزشهای اصلی اعم از ایدئولوژی، دین و سیاست را در تقابل با دو قطب خود (روسیه) و دیگری (غرب) مورد قیاس قرار میدهد. دگردیسی راسکولنیکف (قهرمان رمان) و گذار از مرز «دیگری» به «خود» در آخرین بخش رمان از طریق کابوسی شکل میگیرد که با عبور از وضعیت نامطلوب، ناگهانی و بدون مداخلهی سوژه، مطابقت دارد. نتایج نشان میدهد، سپهر نشانهای لوتمان صرفاً محدود به دوگانههای طبیعت و فرهنگ و یا خود و دیگری نیست؛ بلکه فضایی پویا و در حال تکامل است که در آن رخداد، چالش، تعامل میان عناصر گسترهای و فشارهای و همچنین فضای چرخشی و رفت و برگشتی امری مهم تلقی میشوند. |
|---|---|
| ISSN: | 2588-4131 2588-7092 |