ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی
سابقه و هدف: تولید و فرآوری گیاهان دارویی به‌دلیل عوارض جانبی کمتر، روز به روز در حال افزایش است. کیفیت و کمیت گیاهان دارویی به‌طور خاصی تحت تاثیر ژنتیک، عوامل محیطی و برهمکنش آن‌ها قرار می‌گیرد. در میان عوامل محدودکننده طبیعی، کمبود آب مهم‌ترین عاملی است که به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان به ط...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-12-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5925_045084351420df72a649ec62dfcecb47.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586614650437632 |
|---|---|
| author | محمود رمرودی فاطمه جهانبانی محمد گلوی محدثه شمس الدین سعید |
| author_facet | محمود رمرودی فاطمه جهانبانی محمد گلوی محدثه شمس الدین سعید |
| author_sort | محمود رمرودی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: تولید و فرآوری گیاهان دارویی به‌دلیل عوارض جانبی کمتر، روز به روز در حال افزایش است. کیفیت و کمیت گیاهان دارویی به‌طور خاصی تحت تاثیر ژنتیک، عوامل محیطی و برهمکنش آن‌ها قرار می‌گیرد. در میان عوامل محدودکننده طبیعی، کمبود آب مهم‌ترین عاملی است که به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان به طرق مختلف باعث محدودیت کاشت و کاهش تولید گیاهان زراعی و دارویی می‌شود. از طرفی عناصر غذایی از جمله پتاسیم می‌توانند در مقاومت گیاه به تنش‌های محیطی نقش بسزایی داشته باشند. بنابراین، این آزمایش به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی و کود پتاسیم بر ویژگی‌های کمی و کیفی و عملکرد گیاه دارویی بابونه آلمانی (.Matricaria chamomilla L) به اجرا در آمد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر تنش خشکی و سطوح کود پتاسیم بر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه بابونه، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل (چاه نیمه) اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح، شاهد (90 درصد ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (70 درصد ظرفیت زراعی)، تنش شدید (50 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان عامل اصلی و مقادیر مختلف کود سولفات پتاسیم در چهار سطح، عدم مصرف کود پتاسیم (شاهد)، 50، 100 و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار به‌عنوان عامل فرعی بودند. ویژگی‌های مورد بررسی ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی، وزن خشک بوته، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک، میزان اسانس، درصد پتاسیم، میزان کربوهیدرات، کلروفیل کل، کاروتنوئید و پرولین بودند. تجزیه واریانس داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS نسخه 1/9 و مقایسه میانگین تیمارها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح پنج درصد انجام شد. یافتهها: نتایج نشان داد تاثیر تنش خشکی و کود پتاسیم بر تعداد ساقه اصلی، وزن خشک بوته، تعداد گل در بوته، میزان کربوهیدرات و کاروتنوئید معنی‌دار شد. با افزایش شدت تنش خشکی به 50 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب تعداد ساقه و تعداد گل در بوته به میزان 08/36 و 57/39 درصد کاهش یافتند، اما با افزایش شدت تنش خشکی میزان کاروتنوئید 6/1 برابر تیمار عدم تنش و میزان کربوهیدرات‌ها 12/31 درصد نسبت به تیمار عدم تنش افزایش یافتند. نتایج نشان داد که با افزایش میزان کود پتاسیم از 50 کیلوگرم به 150 کیلوگرم به ترتیب تعداد ساقه و میزان کاروتنوئید 62/1 و 44/1 برابر تیمار شاهد شدند و تعداد گل در بوته و میزان کربوهیدرات‌ها 52/30 و 20/41 درصد افزایش یافتند. نتایج نشان داد ارتفاع بوته، عملکرد گل خشک، میزان اسانس، درصد پتاسیم و پرولین به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر برهمکنش تنش خشکی و کود پتاسیم قرار گرفتند. با افزایش شدت تنش در تیمارهای کودی کاهش در عملکرد گل خشک و افزایش در میزان پرولین مشاهده شد. استفاده از کود پتاسیم اثر مثبت معنی‌داری بر این ویژگی‌ها تحت شرایط تنش داشت به‌گونه‌ای که با افزایش میزان کود پتاسیم از صفر به 150 کیلوگرم در هکتار در تنش شدید خشکی ارتفاع بوته، عملکرد گل خشک، میزان پتاسیم و پرولین برگ به‌ترتیب 08/2، 59/1، 64/2و 95/1 برابر تیمار شاهد افزایش داشتند، درصد اسانس نیز به میزان 32/0 درصد افزایش یافت. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، به‌نظر می‌رسد که کاربرد کود پتاسیم ضمن افزایش عملکرد گل، می‌تواند ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه را در شرایط تنش خشکی بهبود بخشد و خسارات ناشی از تنش خشکی و کم‌آبی را به حداقل رساند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-f1270eacd31a449a919bc06ffcefca98 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-f1270eacd31a449a919bc06ffcefca982025-01-25T06:59:52ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782021-12-0128415917610.22069/jopp.2021.18199.26945925ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکیمحمود رمرودی0فاطمه جهانبانی1محمد گلوی2محدثه شمس الدین سعید3نویسنده مسئول، دانشیار گروه زراعت، دانشگاه زابل.دانشجوی کارشناسی‌ارشد آگرواکولوژی، دانشگاه زابلاستاد گروه زراعت، دانشگاه زابلاستادیار گروه تولیدات گیاهی، مرکز آموزش عالی کشاورزی بردسیر- دانشگاه شهید باهنر کرمانسابقه و هدف: تولید و فرآوری گیاهان دارویی به‌دلیل عوارض جانبی کمتر، روز به روز در حال افزایش است. کیفیت و کمیت گیاهان دارویی به‌طور خاصی تحت تاثیر ژنتیک، عوامل محیطی و برهمکنش آن‌ها قرار می‌گیرد. در میان عوامل محدودکننده طبیعی، کمبود آب مهم‌ترین عاملی است که به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان به طرق مختلف باعث محدودیت کاشت و کاهش تولید گیاهان زراعی و دارویی می‌شود. از طرفی عناصر غذایی از جمله پتاسیم می‌توانند در مقاومت گیاه به تنش‌های محیطی نقش بسزایی داشته باشند. بنابراین، این آزمایش به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی و کود پتاسیم بر ویژگی‌های کمی و کیفی و عملکرد گیاه دارویی بابونه آلمانی (.Matricaria chamomilla L) به اجرا در آمد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر تنش خشکی و سطوح کود پتاسیم بر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه بابونه، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل (چاه نیمه) اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح، شاهد (90 درصد ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (70 درصد ظرفیت زراعی)، تنش شدید (50 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان عامل اصلی و مقادیر مختلف کود سولفات پتاسیم در چهار سطح، عدم مصرف کود پتاسیم (شاهد)، 50، 100 و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار به‌عنوان عامل فرعی بودند. ویژگی‌های مورد بررسی ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی، وزن خشک بوته، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک، میزان اسانس، درصد پتاسیم، میزان کربوهیدرات، کلروفیل کل، کاروتنوئید و پرولین بودند. تجزیه واریانس داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS نسخه 1/9 و مقایسه میانگین تیمارها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح پنج درصد انجام شد. یافتهها: نتایج نشان داد تاثیر تنش خشکی و کود پتاسیم بر تعداد ساقه اصلی، وزن خشک بوته، تعداد گل در بوته، میزان کربوهیدرات و کاروتنوئید معنی‌دار شد. با افزایش شدت تنش خشکی به 50 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب تعداد ساقه و تعداد گل در بوته به میزان 08/36 و 57/39 درصد کاهش یافتند، اما با افزایش شدت تنش خشکی میزان کاروتنوئید 6/1 برابر تیمار عدم تنش و میزان کربوهیدرات‌ها 12/31 درصد نسبت به تیمار عدم تنش افزایش یافتند. نتایج نشان داد که با افزایش میزان کود پتاسیم از 50 کیلوگرم به 150 کیلوگرم به ترتیب تعداد ساقه و میزان کاروتنوئید 62/1 و 44/1 برابر تیمار شاهد شدند و تعداد گل در بوته و میزان کربوهیدرات‌ها 52/30 و 20/41 درصد افزایش یافتند. نتایج نشان داد ارتفاع بوته، عملکرد گل خشک، میزان اسانس، درصد پتاسیم و پرولین به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر برهمکنش تنش خشکی و کود پتاسیم قرار گرفتند. با افزایش شدت تنش در تیمارهای کودی کاهش در عملکرد گل خشک و افزایش در میزان پرولین مشاهده شد. استفاده از کود پتاسیم اثر مثبت معنی‌داری بر این ویژگی‌ها تحت شرایط تنش داشت به‌گونه‌ای که با افزایش میزان کود پتاسیم از صفر به 150 کیلوگرم در هکتار در تنش شدید خشکی ارتفاع بوته، عملکرد گل خشک، میزان پتاسیم و پرولین برگ به‌ترتیب 08/2، 59/1، 64/2و 95/1 برابر تیمار شاهد افزایش داشتند، درصد اسانس نیز به میزان 32/0 درصد افزایش یافت. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، به‌نظر می‌رسد که کاربرد کود پتاسیم ضمن افزایش عملکرد گل، می‌تواند ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه را در شرایط تنش خشکی بهبود بخشد و خسارات ناشی از تنش خشکی و کم‌آبی را به حداقل رساند.https://jopp.gau.ac.ir/article_5925_045084351420df72a649ec62dfcecb47.pdfپرولیندرصد اسانسظرفیت زراعیگل خشک |
| spellingShingle | محمود رمرودی فاطمه جهانبانی محمد گلوی محدثه شمس الدین سعید ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī پرولین درصد اسانس ظرفیت زراعی گل خشک |
| title | ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی |
| title_full | ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی |
| title_fullStr | ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی |
| title_full_unstemmed | ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی |
| title_short | ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه (.Matricaria chamomilla L) در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی |
| title_sort | ارزیابی عملکرد گل و برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه matricaria chamomilla l در پاسخ به کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی |
| topic | پرولین درصد اسانس ظرفیت زراعی گل خشک |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_5925_045084351420df72a649ec62dfcecb47.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mḥmwdrmrwdy ạrzyạbyʿmlḵrdglwbrkẖywyzẖgyhạyḵmywḵyfygyạhdạrwyybạbwnhmatricariachamomillaldrpạskẖbhḵwdptạsymdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy AT fạṭmhjhạnbạny ạrzyạbyʿmlḵrdglwbrkẖywyzẖgyhạyḵmywḵyfygyạhdạrwyybạbwnhmatricariachamomillaldrpạskẖbhḵwdptạsymdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy AT mḥmdglwy ạrzyạbyʿmlḵrdglwbrkẖywyzẖgyhạyḵmywḵyfygyạhdạrwyybạbwnhmatricariachamomillaldrpạskẖbhḵwdptạsymdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy AT mḥdtẖhsẖmsạldynsʿyd ạrzyạbyʿmlḵrdglwbrkẖywyzẖgyhạyḵmywḵyfygyạhdạrwyybạbwnhmatricariachamomillaldrpạskẖbhḵwdptạsymdrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵy |