Między słowem a obrazem. Dyskurs eseju filmowego

Autor podejmuje próbę uściślenia granic gatunkowych eseju filmowego. Na gruncie badań genologicznych zagadnienie tego nieostrego gatunku nie jest często podejmowane, po części ze względu na jego istotne i rozległe relacje z esejem literackim. Jak zauważa Zając, kwalifikacja konkretnego utworu jako...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Author: Bartosz Zając
Format: Article
Language:English
Published: Institute of Art of the Polish Academy of Sciences 2010-12-01
Series:Kwartalnik Filmowy
Subjects:
Online Access:https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/3020
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
Description
Summary:Autor podejmuje próbę uściślenia granic gatunkowych eseju filmowego. Na gruncie badań genologicznych zagadnienie tego nieostrego gatunku nie jest często podejmowane, po części ze względu na jego istotne i rozległe relacje z esejem literackim. Jak zauważa Zając, kwalifikacja konkretnego utworu jako essay-film opiera się zazwyczaj na arbitralnym wyborze kilku cech eseju literackiego i próbie potwierdzenia ich obecności w tekście filmowym. Do tych cech zaliczana jest najczęściej hybrydyczność, autotematyzm, dyskursywność, kolażowość i związane z nią fragmentaryczność oraz subiektywizm. W ten sposób esej staje się bardzo pojemnym „gatunkiem”, do którego można z powodzeniem zaliczyć pokaźną część historii kina niefikcjonalnego, ale także filmy fabularne nowej fali lat 60. Autor prezentuje teoretyczne stanowiska m.in. Phillipa Lopate’a, Billa Nicholsa i Stelli Bruzzi, a swoje rozpoznania dotyczące dyskursywnego charakteru eseju filmowego wspiera analizami filmów, które obszernie wykorzystują komentarz ponadkadrowy, nadając mu funkcję daleką od „objaśniającej”, i których struktura oparta jest na różnych formach dialogu (Pomniki też umierają /1953/ Alaina Resnais i Chrisa Markera, Krew zwierząt /1949/ Georges’a Franju, Méditerranée /1963/ Jean-Daniela Polleta). Autor zaznacza jednak, że w swym artykule podejmuje się zaledwie zilustrowania odmienności praktyk związanych z kształtowaniem dyskursu eseistycznego przez słowo (narrację ponadkadrową), nie zaś ukazania pełnego wachlarza form, które skłonni bylibyśmy uznać za eseistyczne.
ISSN:0452-9502
2719-2725