ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GIS
به دلیل برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی در نیم‌قرن اخیر تراز آب سفرههای زیرزمینی در اغلب دشتهای کشور به‌شدت کاهش پیدا کرده است. افت شدید تراز آب سفرههای زیرزمینی عامل اصلی پدیده فرونشست زمین در ایران است. فرونشست زمین پتانسیل ایجاد یک فاجعه عظیم انسانی را دارد و در صورت وقوع آن، زمینهای کشاو...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2023-01-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_42823_772e9643da28c08cc965d5cce2ae1fdb.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591339539136512 |
|---|---|
| author | رامین رضایی شهابی علیرضا عرب حسن احمدی امیر پیشوا محمد اقبال شه بخش موسی زهی |
| author_facet | رامین رضایی شهابی علیرضا عرب حسن احمدی امیر پیشوا محمد اقبال شه بخش موسی زهی |
| author_sort | رامین رضایی شهابی |
| collection | DOAJ |
| description | به دلیل برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی در نیم‌قرن اخیر تراز آب سفرههای زیرزمینی در اغلب دشتهای کشور به‌شدت کاهش پیدا کرده است. افت شدید تراز آب سفرههای زیرزمینی عامل اصلی پدیده فرونشست زمین در ایران است. فرونشست زمین پتانسیل ایجاد یک فاجعه عظیم انسانی را دارد و در صورت وقوع آن، زمینهای کشاورزی، بافت شهرها، شریانهای حیاتی و بسیاری از جنبههای زیستمحیطی را در معرض آسیبپذیری شدید قرار خواهد داد. درگیر شدن دشت جنوب غرب تهران با مسأله فرونشست زمین ایده اولیه پژوهش حاضر بوده است. در این پژوهش، آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 شهر تهران تحت تأثیر فرونشست زمین مورد ارزیابی قرار گرفته است که در قالب مطالعات فضایی ـ مکانی و با اجرای مدل تحلیلی در سه گام انجام شده است. در گام اول، شناسایی و دستهبندی شاخصهای آسیبپذیری بافت شهری تحت تأثیر فرونشست زمین بر اساس سه معیار کالبدی و جمعیتی، دسترسی و همجواری با مراکز ریسک بالا صورت گرفت و در گام دوم، با استفاده از ابزار پرسشنامه و نظرسنجی کارشناسی، اولویتهای آسیبپذیری بافت شهری در ارتباط با فرونشست زمین مشخص گردید و بر پایه فرآیند تحلیل شبکهای، تعیین وزن هر یک از معیارها انجام گرفت. درنهایت، در گام سوم وزن حاصل از مدل ANP، در محیط نرمافزار ArcGIS بر لایههای مکانی منطقه اعمال شد. نتایج اجرای مدل نشان داد که درصد بالایی از اراضی ساخته شده منطقه 18 دارای ویژگیهایی نظیر بافت فرسوده، بناهایی با مقاومت سازهای پایین، کیفیت ساخت بسیار پایین بناها، تراکم بالای جمعیتی و ساختمانی بوده و مستعد آسیبپذیری زیاد میباشند. همچنین ناحیه 1 با 96 درصد، ناحیه 2 با 5/88 درصد، ناحیه 3 با 4/90 درصد، ناحیه 4 با 85 درصد و ناحیه 5 با 3/92 درصد اراضی ساخته شده در محدوده آسیبپذیری بالا قرار گرفتهاند. در مجموع از کل اراضی ساخته شده منطقه 18 شهر تهران در حدود 90 درصد بافت ساخته شده در محدوده آسیبپذیری زیاد تحت تأثیر فرونشست زمین قرار دارد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-e6c57e4e48464cad8d343a596d8d4d8c |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2023-01-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-e6c57e4e48464cad8d343a596d8d4d8c2025-01-22T13:02:56ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762023-01-0111419321910.22067/geoeh.2022.76899.123542823ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GISرامین رضایی شهابی0علیرضا عرب1حسن احمدی2امیر پیشوا3محمد اقبال شه بخش موسی زهی4کارشناس ارشد شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوتکنیک، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایراندانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایرانکارشناس ارشد راه، دانشگاه خواجه نصیر، تهران، ایرانبه دلیل برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی در نیم‌قرن اخیر تراز آب سفرههای زیرزمینی در اغلب دشتهای کشور به‌شدت کاهش پیدا کرده است. افت شدید تراز آب سفرههای زیرزمینی عامل اصلی پدیده فرونشست زمین در ایران است. فرونشست زمین پتانسیل ایجاد یک فاجعه عظیم انسانی را دارد و در صورت وقوع آن، زمینهای کشاورزی، بافت شهرها، شریانهای حیاتی و بسیاری از جنبههای زیستمحیطی را در معرض آسیبپذیری شدید قرار خواهد داد. درگیر شدن دشت جنوب غرب تهران با مسأله فرونشست زمین ایده اولیه پژوهش حاضر بوده است. در این پژوهش، آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 شهر تهران تحت تأثیر فرونشست زمین مورد ارزیابی قرار گرفته است که در قالب مطالعات فضایی ـ مکانی و با اجرای مدل تحلیلی در سه گام انجام شده است. در گام اول، شناسایی و دستهبندی شاخصهای آسیبپذیری بافت شهری تحت تأثیر فرونشست زمین بر اساس سه معیار کالبدی و جمعیتی، دسترسی و همجواری با مراکز ریسک بالا صورت گرفت و در گام دوم، با استفاده از ابزار پرسشنامه و نظرسنجی کارشناسی، اولویتهای آسیبپذیری بافت شهری در ارتباط با فرونشست زمین مشخص گردید و بر پایه فرآیند تحلیل شبکهای، تعیین وزن هر یک از معیارها انجام گرفت. درنهایت، در گام سوم وزن حاصل از مدل ANP، در محیط نرمافزار ArcGIS بر لایههای مکانی منطقه اعمال شد. نتایج اجرای مدل نشان داد که درصد بالایی از اراضی ساخته شده منطقه 18 دارای ویژگیهایی نظیر بافت فرسوده، بناهایی با مقاومت سازهای پایین، کیفیت ساخت بسیار پایین بناها، تراکم بالای جمعیتی و ساختمانی بوده و مستعد آسیبپذیری زیاد میباشند. همچنین ناحیه 1 با 96 درصد، ناحیه 2 با 5/88 درصد، ناحیه 3 با 4/90 درصد، ناحیه 4 با 85 درصد و ناحیه 5 با 3/92 درصد اراضی ساخته شده در محدوده آسیبپذیری بالا قرار گرفتهاند. در مجموع از کل اراضی ساخته شده منطقه 18 شهر تهران در حدود 90 درصد بافت ساخته شده در محدوده آسیبپذیری زیاد تحت تأثیر فرونشست زمین قرار دارد.https://geoeh.um.ac.ir/article_42823_772e9643da28c08cc965d5cce2ae1fdb.pdfارزیابیآسیب‌پذیریبافت شهریفرونشست زمینفرآیند تحلیل شبکهای (anp)منطقه 18 تهران |
| spellingShingle | رامین رضایی شهابی علیرضا عرب حسن احمدی امیر پیشوا محمد اقبال شه بخش موسی زهی ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GIS جغرافیا و مخاطرات محیطی ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری فرونشست زمین فرآیند تحلیل شبکهای (anp) منطقه 18 تهران |
| title | ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GIS |
| title_full | ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GIS |
| title_fullStr | ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GIS |
| title_full_unstemmed | ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GIS |
| title_short | ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای ANP و GIS |
| title_sort | ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری منطقه 18 تهران تحت تأثیر فرونشست زمین با استفاده از تحلیل شبکهای anp و gis |
| topic | ارزیابی آسیبپذیری بافت شهری فرونشست زمین فرآیند تحلیل شبکهای (anp) منطقه 18 تهران |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_42823_772e9643da28c08cc965d5cce2ae1fdb.pdf |
| work_keys_str_mv | AT rạmynrḍạyysẖhạby ạrzyạbyậsybpdẖyrybạftsẖhrymnṭqh18thrạntḥttạtẖyrfrwnsẖstzmynbạạstfạdhạztḥlylsẖbḵhạyanpwgis AT ʿlyrḍạʿrb ạrzyạbyậsybpdẖyrybạftsẖhrymnṭqh18thrạntḥttạtẖyrfrwnsẖstzmynbạạstfạdhạztḥlylsẖbḵhạyanpwgis AT ḥsnạḥmdy ạrzyạbyậsybpdẖyrybạftsẖhrymnṭqh18thrạntḥttạtẖyrfrwnsẖstzmynbạạstfạdhạztḥlylsẖbḵhạyanpwgis AT ạmyrpysẖwạ ạrzyạbyậsybpdẖyrybạftsẖhrymnṭqh18thrạntḥttạtẖyrfrwnsẖstzmynbạạstfạdhạztḥlylsẖbḵhạyanpwgis AT mḥmdạqbạlsẖhbkẖsẖmwsyzhy ạrzyạbyậsybpdẖyrybạftsẖhrymnṭqh18thrạntḥttạtẖyrfrwnsẖstzmynbạạstfạdhạztḥlylsẖbḵhạyanpwgis |