ارزیابی عملکرد و واکنش ارقام سویا به نپوویروس ها، و تاثیر احتمالی نپوویروس ها بر عارضه اختلال در غلاف بندی سویا
سابقه و هدف : سویا گیاهی متعلق به تیره بقولات و از مهم‌ترین دانه‌های روغنی در جهان است. استان‌های شمالی ایران عمده‌ترین مناطق کشت سویا در کشور می‌باشند اما در طی سالیان متمادی عارضه‌ای با نام اختلال در غلاف‌بندی سویا منجر به کاهش محصول در این مناطق شده و تا 100 درصد خسارت وارد کرده است. عارضه اختل...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-12-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6284_cc279c3bd1b34bb0b414815a2a04a02f.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف : سویا گیاهی متعلق به تیره بقولات و از مهم‌ترین دانه‌های روغنی در جهان است. استان‌های شمالی ایران عمده‌ترین مناطق کشت سویا در کشور می‌باشند اما در طی سالیان متمادی عارضه‌ای با نام اختلال در غلاف‌بندی سویا منجر به کاهش محصول در این مناطق شده و تا 100 درصد خسارت وارد کرده است. عارضه اختلال در مزارع دیر کاشت شدیدتر است و با علایمی از قبیل سبز ماندن بوته‌ها، تجمع گل‌ها و غلاف‌ها، غلاف‌های غیرطبیعی، سوختگی جوانه و عدم تشکیل دانه در غلاف همراه است. مطالعات قبلی حاکی از نقش احتمالی ویروس‌ها در بروز عارضه اختلال بوده است. این تحقیق به منظور بررسی نقش نپوویروس‌ها بر عملکرد و ارقام سویا، و نقش احتمالی آنها در بروز عارضه اختلال درغلاف‌بندی سویا انجام شد.مواد و روش‌ها : به منظور بررسی نقش احتمالی نپوویروس‌ها در بروز عارضه اختلال، تعداد770 نمونه سویا قبل و بعد از بروز عارضه اختلال از استان گلستان جمع‌آوری‌گردید و حضور نپوویروس‌ها توسط آزمون‌های الایزا و RT-PCR مورد بررسی قرارگرفت. بررسی واکنش سویا نسبت به ویروس‌های مورد مطالعه و عارضه اختلال، در گلخانه و شرایط طبیعی انجام شد. در گلخانه دو رقم کتول و سامان در مرحله 4 تا 6 برگی به صورت مکانیکی مایهزنی شدند. برای مقایسه واکنش ارقام به ویروس‌های مورد بررسی و عارضه اختلال در شرایط مزرعه، آزمایشی به صورت طرح اسپیلت پلات با سه فاکتور استفاده از توری جهت جلوگیری از فعالیت آفات، مایهزنی ویروس و ارقام سویا در سه تکرار و در دو سال پیاپی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان انجام شد. نپوویروس‌ها در کرت‌های خاص روی بوته‌های سویا در مرحله 4-6 برگی مایهزنی شدند. جهت اطمینان ازآلودگی گیاهان به ویروس‌های تلقیح شده، از آزمون های ELISA و RT-PCR استفاده گردید و شاخص‌های رشد در مرحله رشد فیزیولوژیکی اندازه گیری شد. آنالیز داده‌ها با آزمون واریانس دو‌طرفه (ANOVA)، و مقایسه میانگین‌ها با آزمون LSD در سطح اطمینان 5 درصد، و با استفاده از نرم‌افزار SPSS (نسخه 16) انجام گردید.یافته‌‌ها : مقایسه فراوانی ویروس‌ها در بوته‌های دارای عارضه و فاقد عارضه، ارتباط معنی‌داری بین ویروس‌های مورد بررسی و عارضه اختلال در غلاف‌بندی نشان نداد. مایهزنی ویروس‌ها در بوته‌های سویا در گلخانه سبب بروز علایمی به صورت کلروز، کوتولگی بوته‌ها و نکروز سیستمیک شد اما علایم مشخص عارضه اختلال از قبیل ریزش شدید گل‌ها، گلدهی مجدد بوته‌ها و سبزماندن بوته‌ها ایجاد نگردید. در آزمایش اجرا شده در شرایط طبیعی، عارضه اختلال در همه ارقام مورد مطالعه مشاهده شد اما میزان وقوع آن در میان ارقام مختلف، متفاوت بود و رقم ویلیامز دارای کمترین میزان اختلال درغلاف‌بندی در همه تیمارها بود. بیشترین و کمترین میزان شاخص‌های رشدی به ترتیب در تیمار عدم مایهزنی ویروس و استفاده از توری، و تیمار مایهزنی ویروس و عدم استفاده از توری مشاهده شد. مایهزنی مکانیکی ویروس‌ها برروی ارقام مختلف سویا اگرچه سبب کاهش شاخص‌های رشدی و کاهش عملکرد سویا گردید لیکن در ایجاد غلاف‌های دارای اختلال، تاثیرمعنی‌داری نداشت. در تیمارهایی که کنترل آفات مکنده صورت نگرفته بود وقوع عارضه اختلال به طور معنی‌داری نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. نتیجه‌گیری : مایهزنی ویروس‌ها در بوته‌های سویا در گلخانه و شرایط طبیعی سبب بروز عارضه اختلال درغلاف‌بندی نگردید. ویروس‌ها در بوته‌های سویا به دلیل تنشی که به گیاه سویا وارد می‌آورند موجب کاهش شاخص‌های رشدی و تشدید عارضه می‌گردند اما احتمالاً نمی‌توانند به تنهایی عامل بروز عارضه اختلال باشند. عارضه اختلال در تیمارهایی با عدم کنترل آفات مکنده به طور معنی‌داری بیشتر بود و لذا نقش آفات مکنده، موثر و مهم تلقی گردید. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |