SPİNOZA AÇISINDAN EVRENSEL DÜŞÜNCEDEN EVRENSEL DEMOKRASİYE
Benedictus de Spinoza (1632-1677), Yahudi kültüründe yetişti ve İbrance eğitimi gördü. Zamanla Hristiyan kültürünün içine nüfuz etti ve Latince öğrendi. Bu geçiş onun için bir yönüyle yerlilikten evrenselliğe geçişti. Artık olgulara daha bütünsel bakmaya başlamıştı: Tanrı ve doğa, yaratan doğa ve ya...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Türk Felsefe Derneği
2022-07-01
|
| Series: | Felsefe Dünyası |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2058162 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Benedictus de Spinoza (1632-1677), Yahudi kültüründe yetişti ve İbrance eğitimi gördü. Zamanla Hristiyan kültürünün içine nüfuz etti ve Latince öğrendi. Bu geçiş onun için bir yönüyle yerlilikten evrenselliğe geçişti. Artık olgulara daha bütünsel bakmaya başlamıştı: Tanrı ve doğa, yaratan doğa ve yaratılan doğa, ben ve başkası (insan), vahiy dini ve fıtri din, Tanrı’yı bilmek ve Tanrı’yı sevmek... Düşünsel bağlamda olgulara bütünsel ve evrensel olarak yaklaşmak, neticede Spinoza’nın siyaset anlayışına da yansıdı. Bu bakış açısının doğurduğu bir evrensel siyaset ortaya çıktı. Spinoza bu siyaseti demokrasi olarak niteledi. Demokraside yönetilen yöneten olunca yöneten ve yönetilen arasında bir bütünlük sağlandı. Demokrasinin temeli ise aslında devletin kökeni ile aynı olan güç, yani çaba unsurudur. Güç bunun yanı sıra insan ve Tanrı’nın, yani evrensel doğanın doğasıdır. Güç kavramı buna göre bütünleştiren bir işleve de sahip olmaktadır. Tanrı gücü altındakilerin hakkına sahiptir. Aynı şekilde insanalr ne kadar demokratikleşirlerse, yani çoğalırlarsa, güçlere o kadar artacağından hakları da paralel olarak artış gösterecektir. Spinoza bütünsellik anlayışına rağmen erkek ve kadın arasında eştiği gitmediği gibi, evrensel siyaseti onu kozmopolitizme vardırmadı. |
|---|---|
| ISSN: | 1301-0875 |