BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000)
Bereketli Hilal, insanoğlunun avcı-toplayıcı geçim tarzını tedricen terk ederek yiyecek üretmeye başladığı (çiftçi-otlatıcı yaşam tarzını benimsediği) coğrafyaların ilkidir. “Erken köyler”, Levant (Doğu Akdeniz kıyıları), Kuzey Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Batı İran’ı kapsayan bu bölgede doğmuştur....
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Mehmet Akif Ersoy University
2016-12-01
|
| Series: | Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/717734 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832584272902356992 |
|---|---|
| author | İzzet Çıvgın |
| author_facet | İzzet Çıvgın |
| author_sort | İzzet Çıvgın |
| collection | DOAJ |
| description | Bereketli Hilal, insanoğlunun avcı-toplayıcı geçim tarzını tedricen terk ederek yiyecek üretmeye başladığı (çiftçi-otlatıcı yaşam tarzını benimsediği) coğrafyaların ilkidir. “Erken köyler”, Levant (Doğu Akdeniz kıyıları), Kuzey Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Batı İran’ı kapsayan bu bölgede doğmuştur. Tarım da, bu yerleşimleri kuran ve çevrelerinde buldukları yabani tahıllar/bakliyat içinden insan ihtiyaçlarına uygun biçimde mutasyon geçirmiş tekleri seçerek bitki evcilleştirme sürecini başlatan toplulukların eseridir. Yiyecek üretimine dair ilk adımlar MÖ 11000 gibi erken bir tarihte atılmıştır. Toplayıcılığın hala belirleyici olduğu bu devirde, “bitki yönetimi” ya da “evcilleştirme-öncesi ekim” olarak adlandırılan yeni bir geçim stratejisi uygulanmış; yabani bitki habitatı insan müdahalesi ile genişletilmiş, yeni ekim alanları yaratılarak çeşitlendirilmiştir. Evcilleştirme, yani bitkinin morfolojik dönüşüm geçirmesi ise, bu girişimlerden en az 2 binyıl sonra gerçekleşir. MÖ. 8000 itibariyle evcil tohumların Bereketli Hilal’in tamamında yaygınlaşmaya başladığı görülür. Ancak bundan önce de yabani tohumlar doğal habitatları dışına çıkabildiklerine göre, tohum alış-verişi evcilleştirmeyi takip etmemiş, onunla birlikte ilerlemiştir. Bu, bitki evcilleştirme sürecine pek çok toplumun katıldığını ve kültürel karşılaşmaların yalnızca tarihi çağlarda değil, sonu tarım toplumunun zuhuruna varacak olan çok daha erken devirlerde de bilgilerin ve tekniklerin yayılmasına/paylaşılmasına hizmet ettiğini gösterir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-ccaceced31ed45e3b070f5e3806963ae |
| institution | Kabale University |
| issn | 1309-1387 |
| language | English |
| publishDate | 2016-12-01 |
| publisher | Mehmet Akif Ersoy University |
| record_format | Article |
| series | Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj-art-ccaceced31ed45e3b070f5e3806963ae2025-01-27T14:42:56ZengMehmet Akif Ersoy UniversityMehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi1309-13872016-12-01817463488273BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000)İzzet ÇıvgınBereketli Hilal, insanoğlunun avcı-toplayıcı geçim tarzını tedricen terk ederek yiyecek üretmeye başladığı (çiftçi-otlatıcı yaşam tarzını benimsediği) coğrafyaların ilkidir. “Erken köyler”, Levant (Doğu Akdeniz kıyıları), Kuzey Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Batı İran’ı kapsayan bu bölgede doğmuştur. Tarım da, bu yerleşimleri kuran ve çevrelerinde buldukları yabani tahıllar/bakliyat içinden insan ihtiyaçlarına uygun biçimde mutasyon geçirmiş tekleri seçerek bitki evcilleştirme sürecini başlatan toplulukların eseridir. Yiyecek üretimine dair ilk adımlar MÖ 11000 gibi erken bir tarihte atılmıştır. Toplayıcılığın hala belirleyici olduğu bu devirde, “bitki yönetimi” ya da “evcilleştirme-öncesi ekim” olarak adlandırılan yeni bir geçim stratejisi uygulanmış; yabani bitki habitatı insan müdahalesi ile genişletilmiş, yeni ekim alanları yaratılarak çeşitlendirilmiştir. Evcilleştirme, yani bitkinin morfolojik dönüşüm geçirmesi ise, bu girişimlerden en az 2 binyıl sonra gerçekleşir. MÖ. 8000 itibariyle evcil tohumların Bereketli Hilal’in tamamında yaygınlaşmaya başladığı görülür. Ancak bundan önce de yabani tohumlar doğal habitatları dışına çıkabildiklerine göre, tohum alış-verişi evcilleştirmeyi takip etmemiş, onunla birlikte ilerlemiştir. Bu, bitki evcilleştirme sürecine pek çok toplumun katıldığını ve kültürel karşılaşmaların yalnızca tarihi çağlarda değil, sonu tarım toplumunun zuhuruna varacak olan çok daha erken devirlerde de bilgilerin ve tekniklerin yayılmasına/paylaşılmasına hizmet ettiğini gösterir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/717734fertile crescentplant managementdomesticationcerealspulsesbereketli hilalbitki yönetimievcilleştirmetahılbakliyat |
| spellingShingle | İzzet Çıvgın BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000) Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi fertile crescent plant management domestication cereals pulses bereketli hilal bitki yönetimi evcilleştirme tahıl bakliyat |
| title | BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000) |
| title_full | BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000) |
| title_fullStr | BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000) |
| title_full_unstemmed | BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000) |
| title_short | BEREKETLİ HİLAL’DE BİTKİ EVCİLLEŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: İKLİM, DOĞAL ÇEVRE VE KÜLTÜRLERARASI KARŞILAŞMALAR (MÖ. 11000 – 7000) |
| title_sort | bereketli hilal de bitki evcillestirme surecini etkileyen faktorler iklim dogal cevre ve kulturlerarasi karsilasmalar mo 11000 7000 |
| topic | fertile crescent plant management domestication cereals pulses bereketli hilal bitki yönetimi evcilleştirme tahıl bakliyat |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/717734 |
| work_keys_str_mv | AT izzetcıvgın bereketlihilaldebitkievcillestirmesurecinietkileyenfaktorleriklimdogalcevrevekulturlerarasikarsilasmalarmo110007000 |