بررسی واکنش تعدادی از ارقام ایرانی فندق (Corylus avellana L.) به تنش سرما
سابقه و هدف: تنش سرما یکی از مخاطرات جدی تولید پایدار محصولات کشاورزی است که رشد و نمو گیاهان را به شدت تحت تأثیر قرار داده و موجب تغییرات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و مولکولی زیادی می‌شود. خسارت سرما به گل‌های فندق نیز یکی از عوامل مهم محدود کننده کشت آن در دنیا می‌باشد. این تحقیق به منظور...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-06-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5608_c8bc841eeaf2dfc8552020083435dc0e.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: تنش سرما یکی از مخاطرات جدی تولید پایدار محصولات کشاورزی است که رشد و نمو گیاهان را به شدت تحت تأثیر قرار داده و موجب تغییرات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و مولکولی زیادی می‌شود. خسارت سرما به گل‌های فندق نیز یکی از عوامل مهم محدود کننده کشت آن در دنیا می‌باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی واکنش ارقام ایرانی فندق به تنش سرما در مرحله گل‌دهی و همچنین بررسی ارتباط بین زمان گل‌دهی، درصد جوانه‌زنی دانه گرده، میزان آنزیم پراکسید هیدروژن و اسید آمینه پرولین با میزان حساسیت و تحمل ارقام بومی فندق نسبت به تنش سرما، انجام شده است.مواد و روش‌ها: هشت رقم ایرانی فندق شامل اصل قره‌باغ، تابستانه، جنوب قره‌باغ، خندان، رسمی، گرد اشکورات، میش‌پستان و ناخن‌رود، به دلیل برتری نسبی در صفات کمی و کیفی نسبت به سایر ارقام، انتخاب شدند. از هر رقم چهار درخت انتخاب و زمان ظهور گل‌های نر و ماده، رسیدن و ریزش دانه گرده، ظاهر شدن کلاله قرمز رنگ و تیپ گل‌دهی ثبت شد. درصد جوانه‌زنی دانه گرده در محیط کشت حاوی ساکارز (دو غلظت 10 و 15 درصد) بررسی شد. به منظور بررسی اثر سرما، شاتون‌های باز نشده و گل‌های ماده تلقیح شده هشت رقم فندق در 10 سطح تیمار دمایی قرار گرفتند و میزان آسیب سرمازدگی پس از گذشت 24 ساعت از تیمار سرمایی ارزیابی و بر اساس نوع و میزان تغییرات ظاهری امتیازبندی شدند. میزان فعالیت آنزیم پراکسید هیدروژن و اسید آمینه پرولین در نمونه‌ها، قبل و بعد از تیمار سرمایی اندازه‌گیری شد. آزمایشات فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگین‌ها با آزمون دانکن انجام شد.یافته‌ها: زمان ظهور شاتون‌ها و گل‌های ماده تیر‌ماه تا شهریور‌ماه بود. ارقام میش‌پستان و تابستانه بیشترین درصد جوانه‌زنی دانه گرده در محیط حاوی ساکارز (دو غلظت 10 و 15 درصد) را داشتند. ارقام رسمی، تابستانه و میش‌پستان دارای بیشترین و رقم خندان دارای کمترین عملکرد بودند. بررسی‌های مورفولوژیک نشان دهنده شروع انجماد گل‌های ماده تلقیح یافته و شاتون‌های باز نشده به ترتیب در دمای 3- و 5- درجه سانتی‌گراد، انجماد کامل و از بین رفتن بافت گل‌های ماده تلقیح یافته و شاتون‌های باز نشده به ترتیب در دمای 5- و 11- درجه سانتی گراد بود که از این نظر شاتون‌های نر رقم میش‌پستان و گل‌های ماده رقم تابستانه بیشترین مقاومت را نسبت به سرما نشان دادند. نتایج آزمایشات حاکی از عدم تغییرات قابل توجه در فعالیت آنزیم پراکسید هیدروژن با افزایش میزان سرما در ارقام مختلف بود و همچنین ارقام متحمل به سرما میزان آنزیم کمتری نسبت به رقم شاهد داشتند. رابطه معنی‌دار و مثبت بین غلظت پرولین و میزان تحمل به سرما مشاهده شد به‌طوری‌که میزان پرولین در شاتون‌ها و گل‌های ماده تحت تنش سرما افزایش یافته و ارقام میش‌پستان و تابستانه دارای بیشترین میزان پرولین بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، کشت ارقام میش‌پستان و تابستانه که دارای بیشترین عملکرد و بیشترین میزان تحمل در برابر سرما بودند در مناطقی که خطر سرمازدگی بهاره وجود دارد و دما در مرحله ظهور شاتون‌های نر و گل‌های ماده به ترتیب به کمتر از 9- و 3- درجه سانتی‌گراد نمی‌رسد، توصیه می‌شود. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |