پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا

سیل یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای امنیت اجتماعی و توسعه پایدار جامعه است. سیل‌ها می‌توانند ویرانی‌های گسترده‌ای ایجاد کنند که منجر به تلفات جانی و خسارات به اموال شخصی و زیرساخت‌های حیاتی و بهداشت عمومی شود. هدف این پژوهش پهنه‌بندی و برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالی...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Authors: رویا پناهی, محمد مهدی حسین زاده
Format: Article
Language:English
Published: Ferdowsi University of Mashhad 2024-10-01
Series:جغرافیا و مخاطرات محیطی
Subjects:
Online Access:https://geoeh.um.ac.ir/article_44350_e8a7a0f49a7a8d0612cf9b05a4827d21.pdf
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
_version_ 1832592599199776768
author رویا پناهی
محمد مهدی حسین زاده
author_facet رویا پناهی
محمد مهدی حسین زاده
author_sort رویا پناهی
collection DOAJ
description سیل یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای امنیت اجتماعی و توسعه پایدار جامعه است. سیل‌ها می‌توانند ویرانی‌های گسترده‌ای ایجاد کنند که منجر به تلفات جانی و خسارات به اموال شخصی و زیرساخت‌های حیاتی و بهداشت عمومی شود. هدف این پژوهش پهنه‌بندی و برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا است. در مطالعه حاضر از مدل هیدرودینامیکی یک‌بعدی HEC-RAS نسخه (6.1) استفاده شده است و از طریق الحاقی  HEC–GEORAS  در محیط GIS پردازش داده­های ژئومتری انجام­ شد. جهت برآورد دبی پیک لحظه‌ای با استفاده از نرم­افزار Hyfran دبی پیک لحظه‌ای محاسبه و پهنه سیلاب با دوره بازگشت­های مختلف شبیه‌سازی شده است. سپس در این مرحله پس از مدل‌سازی و استخراج پارامترهای جریان (سرعت و عمق)، با استفاده از روش استاندارد استرالیا که حاصل‌ضرب دو پارامتر عمق و سرعت جریان ((D*V ناحیه بندی خطر سیلاب انجام گرفت. با توجه به مورفولوژی رودخانه دینور، به سه بازه تقسیم‌بندی شد نتایج حاصل از مدل نشان می­دهد که در بازه اول پهنه سیلاب گسترش چندانی نداشته است؛ اما در بازه­های دوم و سوم سیلاب در دوره بازگشت­های 25 و 50 و 100 سال بسیاری از مراکز روستایی ازجمله روستاهای (قوزیوند، حیدرآباد، شهرک بیستون، کاشانتو، نادرآباد) و زمین­های زراعی را در برگرفته است و غالب منطقه در پهنه خطر H3 و H4 قرار دارد که ضرورت دارد مدیریت سیل و استراتژی کاهش خطر در اولویت‌ برنامه‌ریزی­ها قرار گیرد.
format Article
id doaj-art-ca817369d71a4ee2adfed4f2d1404fc8
institution Kabale University
issn 2322-1682
2383-3076
language English
publishDate 2024-10-01
publisher Ferdowsi University of Mashhad
record_format Article
series جغرافیا و مخاطرات محیطی
spelling doaj-art-ca817369d71a4ee2adfed4f2d1404fc82025-01-21T06:39:37ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-10-011337510010.22067/geoeh.2023.83238.139044350پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیارویا پناهی0محمد مهدی حسین زاده1دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایراندانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایرانسیل یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای امنیت اجتماعی و توسعه پایدار جامعه است. سیل‌ها می‌توانند ویرانی‌های گسترده‌ای ایجاد کنند که منجر به تلفات جانی و خسارات به اموال شخصی و زیرساخت‌های حیاتی و بهداشت عمومی شود. هدف این پژوهش پهنه‌بندی و برآورد خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا است. در مطالعه حاضر از مدل هیدرودینامیکی یک‌بعدی HEC-RAS نسخه (6.1) استفاده شده است و از طریق الحاقی  HEC–GEORAS  در محیط GIS پردازش داده­های ژئومتری انجام­ شد. جهت برآورد دبی پیک لحظه‌ای با استفاده از نرم­افزار Hyfran دبی پیک لحظه‌ای محاسبه و پهنه سیلاب با دوره بازگشت­های مختلف شبیه‌سازی شده است. سپس در این مرحله پس از مدل‌سازی و استخراج پارامترهای جریان (سرعت و عمق)، با استفاده از روش استاندارد استرالیا که حاصل‌ضرب دو پارامتر عمق و سرعت جریان ((D*V ناحیه بندی خطر سیلاب انجام گرفت. با توجه به مورفولوژی رودخانه دینور، به سه بازه تقسیم‌بندی شد نتایج حاصل از مدل نشان می­دهد که در بازه اول پهنه سیلاب گسترش چندانی نداشته است؛ اما در بازه­های دوم و سوم سیلاب در دوره بازگشت­های 25 و 50 و 100 سال بسیاری از مراکز روستایی ازجمله روستاهای (قوزیوند، حیدرآباد، شهرک بیستون، کاشانتو، نادرآباد) و زمین­های زراعی را در برگرفته است و غالب منطقه در پهنه خطر H3 و H4 قرار دارد که ضرورت دارد مدیریت سیل و استراتژی کاهش خطر در اولویت‌ برنامه‌ریزی­ها قرار گیرد.https://geoeh.um.ac.ir/article_44350_e8a7a0f49a7a8d0612cf9b05a4827d21.pdfپهنه‌بندی خطر سیلابمدل hec-rasروش استاندارد استرالیاشبیه‌سازی هیدرودینامیکیدبی اوجراهکارهای مدیریت خطر
spellingShingle رویا پناهی
محمد مهدی حسین زاده
پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا
جغرافیا و مخاطرات محیطی
پهنه‌بندی خطر سیلاب
مدل hec-ras
روش استاندارد استرالیا
شبیه‌سازی هیدرودینامیکی
دبی اوج
راهکارهای مدیریت خطر
title پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا
title_full پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا
title_fullStr پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا
title_full_unstemmed پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا
title_short پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا
title_sort پهنه‌بندی خطر سیلاب رودخانه دینور با استفاده از روش استاندارد استرالیا
topic پهنه‌بندی خطر سیلاب
مدل hec-ras
روش استاندارد استرالیا
شبیه‌سازی هیدرودینامیکی
دبی اوج
راهکارهای مدیریت خطر
url https://geoeh.um.ac.ir/article_44350_e8a7a0f49a7a8d0612cf9b05a4827d21.pdf
work_keys_str_mv AT rwyạpnạhy phnhbndykẖṭrsylạbrwdkẖạnhdynwrbạạstfạdhạzrwsẖạstạndạrdạstrạlyạ
AT mḥmdmhdyḥsynzạdh phnhbndykẖṭrsylạbrwdkẖạnhdynwrbạạstfạdhạzrwsẖạstạndạrdạstrạlyạ