تحلیل نقادانۀ دیدگاههای کلامی شریف رضی دربارۀ خداوند در کتاب تلخیص البیان عن مَجازات القرآن
شریف رضی، ادیب و عالم نامدار شیعی در سدۀ چهارم که بیشتر به جهت تدوین نهج البلاغه شهرت دارد، تفسیر بزرگی بر قرآن کریم با عنوان حقائق التأویل فی متشابه التنزیل دارد که گزیدهای از آن را در کتاب تلخیص البیان عن مَجازات القرآن به ودیعت نهاده است. از آنجا که او در علم کلام شاگرد قاضی عبدالجبّار همدانی بو...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Imam Sadiq University
2025-04-01
|
| Series: | پژوهشنامه فلسفه دین |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://prrj.isu.ac.ir/article_77655_88ec89e41419dae0efb211b248431a2e.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | شریف رضی، ادیب و عالم نامدار شیعی در سدۀ چهارم که بیشتر به جهت تدوین نهج البلاغه شهرت دارد، تفسیر بزرگی بر قرآن کریم با عنوان حقائق التأویل فی متشابه التنزیل دارد که گزیدهای از آن را در کتاب تلخیص البیان عن مَجازات القرآن به ودیعت نهاده است. از آنجا که او در علم کلام شاگرد قاضی عبدالجبّار همدانی بود و با آرای معتزله آشنایی کامل داشت، آیات موهم تشبیه، تجسیم و تجویر را بنا بر مشرب معتزلی تأویل میکرد. در این مقاله ضمن پیجویی دیدگاههای کلامی او دربارۀ افعال و صفات خداوند، تلاش میکنیم با توجه به دیدگاههای رقیب، نظرات او را به خصوص دربارۀ دامنۀ مَجاز در تفسیر آیات قرآن کریم در سنجۀ نقد قرار دهیم. بر این پایه مهمترین مواردی که در عقلگرایی اعتزالی شریف رضی مغفول بوده و موجب افراط او در تأویل شده، عبارتاند از: امکان حمل بر استعارۀ تمثیلیه و تفسیر تمثیلی، تفسیر بر اساس حقیقت باطنی عالم، و تفسیر با توجه به روح معنا. |
|---|---|
| ISSN: | 2228-6578 2228-6586 |