تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی
سابقه و هدف: کاهش منابع چوبی و نیاز فزاینده به چوب، تمایل به جنگل‌کاری با گونه‌های سریع الرشد مانند صنوبر را افزایش داده‌است اما بحران آب و بیماری شانکر صنوبر به دو عامل مهم محدود کننده کشت صنوبر در برخی نقاط ایران تبدیل شده-است. قارچ‌های اکتومیکوریز در بهبود وضعیت آبی گیاهان، افزایش زنده‌مانی و رشد...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2024-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6763_3a8cb4f7077a3f12b87ba544af36bacf.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586598949060608 |
|---|---|
| author | نرگس سپاسی عبدالحسین طاهری سیده معصومه زمانی مهدی جهانی محمدابراهیم فراشیانی |
| author_facet | نرگس سپاسی عبدالحسین طاهری سیده معصومه زمانی مهدی جهانی محمدابراهیم فراشیانی |
| author_sort | نرگس سپاسی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: کاهش منابع چوبی و نیاز فزاینده به چوب، تمایل به جنگل‌کاری با گونه‌های سریع الرشد مانند صنوبر را افزایش داده‌است اما بحران آب و بیماری شانکر صنوبر به دو عامل مهم محدود کننده کشت صنوبر در برخی نقاط ایران تبدیل شده-است. قارچ‌های اکتومیکوریز در بهبود وضعیت آبی گیاهان، افزایش زنده‌مانی و رشد گیاهان تحت تنش، اثرات قابل توجهی دارند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار در شرایط تنش خشکی و شانکر سیتوسپورایی است.مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل عامل بیولوژیک در دو سطح (بدون مایکوریز و دارای مایکوریز) و عامل تنش در سه سطح (بدون تنش، تنش خشکی و تنش قارچ بیمارگر سیتوسپورا) بود. تلقیح قارچ اکتومیکوریز به گیاهچه‌های سپیدار 14 هفته پس از کشت قلمه در گلدان و زمانی که ارتفاع گیاه به 50 سانتی‌متر رسید، انجام شد. جداسازی و شناسایی قارچ عامل شانکر سیتوسپورایی به صورت مورفولوژی و مولکولی انجام شد و به گیاهچه‌های سپیدار (پس از استقرار قارچ مایکوریز) تلقیح شد. تنش خشکی با کاهش آب آبیاری بر اساس ظرفیت زراعی گیاهان انجام شد. اندازه‌گیری خصوصیات رشدی، واکنش فیزیولوژیکی و آنزیمی گیاهان در شرایط تنش و غیرتنش، در تیمارهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: سطح آنزیم کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز در شرایط تنش خشکی و سیتوسپورایی در گیاهچه‌های میکوریزایی افزایش چشم‌گیری داشته و دارای اختلاف معنی‌داری در سطح 1% با گیاهچه‌های شاهد تحت تنش، هستند. آنزیم مالون دی‌آلدئید در گیاهچه‌های تلقیح شده با مایکوریزا و تحت تنش نسبت به گیاهچه‌های بدون مایکوریز تحت تنش افزایش کمتری داشته و در سطح 1% دارای اختلاف معنی‌داری با یکدیگر هستند. استفاده از قارچ اکتومیکوریز L. bicolor باعث بهبود خصوصیات رشدی گیاهچه‌های سپیدار شده، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک ساقه و ارتفاع ساقه دارای اختلاف معنی‌داری با گیاهچه‌های فاقد همزیستی است؛ قطر ساقه در گیاهچه‌های دارای همزیستی و تیمار شاهد، فاقد اختلاف معنی‌داری با یکدیگر است. همزیستی اکتومیکوریزایی منجر به افزایش فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، کربن دی اکسید بین سلولی و تعرق در گیاهچه‌های همزیست نسبت به تیمار شاهد شده‌است. در شرایط تنش خشکی و تنش سیتوسپورایی، گیاهان فاقد همزیستی عملکرد پایین‌تری در میزان فتوسنتز، تعرق و هدایت روزنه‌ای داشته‌است که منجر به کاهش رشد در این تیمارها شد. نتیجه‌گیری: در این پژوهش گونه‌ی Cytospora chrysosperma به عنوان عامل ایجاد شانکر درختان صنوبر از استان گیلان شناسایی و معرفی شد. هم‌چنین یافته‌های این پژوهش نشان داد که قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor قادر به ایجاد همزیستی با گیاهچه‌های سپیدار بوده‌است. این همزیستی باعث افزایش رشد ، بهبود فیزیولوژی گیاه، و افزایش مقاومت گیاه در شرایط تنش خشکی و تنش سیتوسپورایی در گیاهان دارای همزیستی نسبت به گیاهچه‌های فاقد همزیستی، شده است. بنابراین با توجه به بهبود وضعیت آبی، افزایش رشد و بیومس و اصلاح خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه تلقیح شده با قارچ میکوریز در مقایسه با شاهد، می‌توان برقراری این تعامل اکتومیکوریزایی را راهکاری نوین برای افزایش موفقیت نهال‌کاری در صنوبرکاری‌ها جهت زراعت چوب معرفی نمود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-bc8c3c7e7c594d00a9232dacd435bd1a |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-03-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-bc8c3c7e7c594d00a9232dacd435bd1a2025-01-25T07:02:41ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782024-03-01311476810.22069/jopp.2023.21018.30086763تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایینرگس سپاسی0عبدالحسین طاهری1سیده معصومه زمانی2مهدی جهانی3محمدابراهیم فراشیانی4دانشجوی دکتری بیماری‌شناسی گیاهی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.نویسنده مسئول، دانشیار گروه بیماری‌شناسی گیاهی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.استادیار مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایراندانشیار گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.استادیار مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایرانسابقه و هدف: کاهش منابع چوبی و نیاز فزاینده به چوب، تمایل به جنگل‌کاری با گونه‌های سریع الرشد مانند صنوبر را افزایش داده‌است اما بحران آب و بیماری شانکر صنوبر به دو عامل مهم محدود کننده کشت صنوبر در برخی نقاط ایران تبدیل شده-است. قارچ‌های اکتومیکوریز در بهبود وضعیت آبی گیاهان، افزایش زنده‌مانی و رشد گیاهان تحت تنش، اثرات قابل توجهی دارند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار در شرایط تنش خشکی و شانکر سیتوسپورایی است.مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل عامل بیولوژیک در دو سطح (بدون مایکوریز و دارای مایکوریز) و عامل تنش در سه سطح (بدون تنش، تنش خشکی و تنش قارچ بیمارگر سیتوسپورا) بود. تلقیح قارچ اکتومیکوریز به گیاهچه‌های سپیدار 14 هفته پس از کشت قلمه در گلدان و زمانی که ارتفاع گیاه به 50 سانتی‌متر رسید، انجام شد. جداسازی و شناسایی قارچ عامل شانکر سیتوسپورایی به صورت مورفولوژی و مولکولی انجام شد و به گیاهچه‌های سپیدار (پس از استقرار قارچ مایکوریز) تلقیح شد. تنش خشکی با کاهش آب آبیاری بر اساس ظرفیت زراعی گیاهان انجام شد. اندازه‌گیری خصوصیات رشدی، واکنش فیزیولوژیکی و آنزیمی گیاهان در شرایط تنش و غیرتنش، در تیمارهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: سطح آنزیم کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز در شرایط تنش خشکی و سیتوسپورایی در گیاهچه‌های میکوریزایی افزایش چشم‌گیری داشته و دارای اختلاف معنی‌داری در سطح 1% با گیاهچه‌های شاهد تحت تنش، هستند. آنزیم مالون دی‌آلدئید در گیاهچه‌های تلقیح شده با مایکوریزا و تحت تنش نسبت به گیاهچه‌های بدون مایکوریز تحت تنش افزایش کمتری داشته و در سطح 1% دارای اختلاف معنی‌داری با یکدیگر هستند. استفاده از قارچ اکتومیکوریز L. bicolor باعث بهبود خصوصیات رشدی گیاهچه‌های سپیدار شده، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک ساقه و ارتفاع ساقه دارای اختلاف معنی‌داری با گیاهچه‌های فاقد همزیستی است؛ قطر ساقه در گیاهچه‌های دارای همزیستی و تیمار شاهد، فاقد اختلاف معنی‌داری با یکدیگر است. همزیستی اکتومیکوریزایی منجر به افزایش فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، کربن دی اکسید بین سلولی و تعرق در گیاهچه‌های همزیست نسبت به تیمار شاهد شده‌است. در شرایط تنش خشکی و تنش سیتوسپورایی، گیاهان فاقد همزیستی عملکرد پایین‌تری در میزان فتوسنتز، تعرق و هدایت روزنه‌ای داشته‌است که منجر به کاهش رشد در این تیمارها شد. نتیجه‌گیری: در این پژوهش گونه‌ی Cytospora chrysosperma به عنوان عامل ایجاد شانکر درختان صنوبر از استان گیلان شناسایی و معرفی شد. هم‌چنین یافته‌های این پژوهش نشان داد که قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor قادر به ایجاد همزیستی با گیاهچه‌های سپیدار بوده‌است. این همزیستی باعث افزایش رشد ، بهبود فیزیولوژی گیاه، و افزایش مقاومت گیاه در شرایط تنش خشکی و تنش سیتوسپورایی در گیاهان دارای همزیستی نسبت به گیاهچه‌های فاقد همزیستی، شده است. بنابراین با توجه به بهبود وضعیت آبی، افزایش رشد و بیومس و اصلاح خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه تلقیح شده با قارچ میکوریز در مقایسه با شاهد، می‌توان برقراری این تعامل اکتومیکوریزایی را راهکاری نوین برای افزایش موفقیت نهال‌کاری در صنوبرکاری‌ها جهت زراعت چوب معرفی نمود.https://jopp.gau.ac.ir/article_6763_3a8cb4f7077a3f12b87ba544af36bacf.pdfاکتومیکوریزسپیدارcytospora chrysospermalaccaria bicolor |
| spellingShingle | نرگس سپاسی عبدالحسین طاهری سیده معصومه زمانی مهدی جهانی محمدابراهیم فراشیانی تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī اکتومیکوریز سپیدار cytospora chrysosperma laccaria bicolor |
| title | تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی |
| title_full | تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی |
| title_fullStr | تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی |
| title_full_unstemmed | تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی |
| title_short | تاثیر قارچ اکتومیکوریز Laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار (Populus alba) در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی |
| title_sort | تاثیر قارچ اکتومیکوریز laccaria bicolor بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاهچه‌های سپیدار populus alba در شرایط تنش خشکی و آلودگی به شانکر سیتوسپورایی |
| topic | اکتومیکوریز سپیدار cytospora chrysosperma laccaria bicolor |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6763_3a8cb4f7077a3f12b87ba544af36bacf.pdf |
| work_keys_str_mv | AT nrgsspạsy tạtẖyrqạrcẖạḵtwmyḵwryzlaccariabicolorbrbrkẖykẖṣwṣyạtfyzywlwzẖyḵywmwrfwlwzẖyḵygyạhcẖhhạyspydạrpopulusalbadrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵywậlwdgybhsẖạnḵrsytwspwrạyy AT ʿbdạlḥsynṭạhry tạtẖyrqạrcẖạḵtwmyḵwryzlaccariabicolorbrbrkẖykẖṣwṣyạtfyzywlwzẖyḵywmwrfwlwzẖyḵygyạhcẖhhạyspydạrpopulusalbadrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵywậlwdgybhsẖạnḵrsytwspwrạyy AT sydhmʿṣwmhzmạny tạtẖyrqạrcẖạḵtwmyḵwryzlaccariabicolorbrbrkẖykẖṣwṣyạtfyzywlwzẖyḵywmwrfwlwzẖyḵygyạhcẖhhạyspydạrpopulusalbadrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵywậlwdgybhsẖạnḵrsytwspwrạyy AT mhdyjhạny tạtẖyrqạrcẖạḵtwmyḵwryzlaccariabicolorbrbrkẖykẖṣwṣyạtfyzywlwzẖyḵywmwrfwlwzẖyḵygyạhcẖhhạyspydạrpopulusalbadrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵywậlwdgybhsẖạnḵrsytwspwrạyy AT mḥmdạbrạhymfrạsẖyạny tạtẖyrqạrcẖạḵtwmyḵwryzlaccariabicolorbrbrkẖykẖṣwṣyạtfyzywlwzẖyḵywmwrfwlwzẖyḵygyạhcẖhhạyspydạrpopulusalbadrsẖrạyṭtnsẖkẖsẖḵywậlwdgybhsẖạnḵrsytwspwrạyy |