تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکی
سابقه و هدف: پالونیا به عنوان یکی از درختان تند‌رشد به منظور تولید چوب به شمار می‌رود. از آنجا که گسترش جنگل‌کاری‌ها در مناطق خشک و نیمه خشک با محدویت آب رو‌برو بوده و تنش خشکی از عوامل محدودکننده گسترش و استقرار جنگل‌کاری‌ها به‌شمار می‌رود، استفاده از روش‌های نوین در کاهش مصرف آب برای آبیاری درختان...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2024-10-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_7049_5965321581c3ba9fcb214c81239efc5f.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586598478249984 |
|---|---|
| author | الهام حسنی مرتضی پوررضا سعید جلالی هنرمند علی بهشتی آل آقا |
| author_facet | الهام حسنی مرتضی پوررضا سعید جلالی هنرمند علی بهشتی آل آقا |
| author_sort | الهام حسنی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: پالونیا به عنوان یکی از درختان تند‌رشد به منظور تولید چوب به شمار می‌رود. از آنجا که گسترش جنگل‌کاری‌ها در مناطق خشک و نیمه خشک با محدویت آب رو‌برو بوده و تنش خشکی از عوامل محدودکننده گسترش و استقرار جنگل‌کاری‌ها به‌شمار می‌رود، استفاده از روش‌های نوین در کاهش مصرف آب برای آبیاری درختان اهمیت فراوانی دارد. یکی از این روش‌ها، بهره‌گیری از همزیستی قارچ‌های مایکوریزا با ریشه گیاهان است که از یک سو سبب صرفه‌جویی در مصرف آب و از سوی دیگر باعث افزایش موفقیت استقرار درختان می‌شود. بنابراین پژوهش کنونی با هدف بررسی اثر مایه‌کوبی قارچ‌های مایکوریزا-آربسکولار بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک و زی‌توده ریشه نهال پالونیا، تحت تنش خشکی انجام شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و دو فاکتور شامل تنش‌خشکی در چهار سطح (80،60،40 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و قارچ مایکوریزا (در دو سطح با مایکوریزا و بدون مایکوریزا) اجرا شد. مایه‌کوبی مایکوریزا بصورت بذرمال قبل از کشت انجام شد. در این آزمایش ویژگی‌های وزن تر و خشک ریشه، نشت الکترولیت، شاخص سبزینگی، تبادل گازهای فتوسنتزی شامل (نرخ خالص فتوسنتز، غلظت CO2 بین سلولی، سرعت تعرق و هدایت روزنه‌ای) و دمای برگ اندازه‌گیری شد. برای مقایسه پاسخ نهال‌های مایه‌کوبی شده با قارچ‌های مایکوریزا با نمونه‌های مایه‌کوبی نشده تحت تنش خشکی، پس از بررسی توزیع نرمال داده‌ها از آنالیز واریانس دو طرفه استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های این آزمایش نشان داد که اثر برهم‌کنش تنش خشکی و قارچ مایکوریزا برای صفات نرخ خالص فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، سرعت تعرق و وزن خشک ریشه معنی‌دار بود. اثر ساده قارچ مایکوریزا بر شاخص سبزینگی و وزن تر ریشه معنی‌دار بود. همچنین اثر ساده تنش خشکی بر صفات نشت الکترولیت، غلظت CO2 بین سلولی، وزن تر ریشه، دمای برگ معنی‌دار بود. نرخ خالص فتوسنتز در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 4 برابر افزایش داشت. همچنین، مقدار هدایت روزنه‌ای در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 10 برابر افزایش نشان داد. سرعت تعرق نیز در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 6 برابر افزایش نشان داد. وزن خشک ریشه در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 5/3 برابر بیشتر بود. ولی مقدار نشت الکترولیت در تیمار بدون مایکوریزا نسبت به مقدار آن در تیمار با مایکوریزا حدود 7 درصد افزایش نشان داد. به علاوه، شاخص سبزینگی در تیمار بدون مایکوریزا حدود 8 درصد کمتر از مقدار آن در تیمار با مایکوریزا بود. غلظت دی‌اکسیدکربن بین سلولی نیز در تیمار با مایکوریزا نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا حدود 13درصد افزایش نشان داد. یافته‌های این آزمایش نشان داد که ویژگی‌های فیزیولوژیک همچون نرخ خالص فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، غلظت CO2 بین سلولی، سرعت تعرق، دمای برگ و شاخص سبزینگی در تمام سطوح تنش خشکی افزایش یافت اما نشت الکترولیت بصورت معنی‌داری در همه سطوح تنش کاهش یافت. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که کاربرد قارچ میکوریزا نقش موثری در تبادل گازهای فتوسنتزی و پایداری غشا و در نهایت افزایش مقاومت و زنده‌مانی نهال پالونیا فوروتونی در تنش خشکی ایفا می‌کند. بنابراین کاربرد مایکوریزا در جنگل‌کاری با این گونه در مناطق خشک، پیشنهاد شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-baee96044a3b4b9ea714e532d20446a9 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-10-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-baee96044a3b4b9ea714e532d20446a92025-01-25T07:03:11ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782024-10-0131314716410.22069/jopp.2023.21823.30797049تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکیالهام حسنی0مرتضی پوررضا1سعید جلالی هنرمند2علی بهشتی آل آقا3دانش‌آموخته علوم و مهندسی جنگل، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.نویسنده مسئول، استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایراندانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.دانشیار گروه مهندسی علوم خاک، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.سابقه و هدف: پالونیا به عنوان یکی از درختان تند‌رشد به منظور تولید چوب به شمار می‌رود. از آنجا که گسترش جنگل‌کاری‌ها در مناطق خشک و نیمه خشک با محدویت آب رو‌برو بوده و تنش خشکی از عوامل محدودکننده گسترش و استقرار جنگل‌کاری‌ها به‌شمار می‌رود، استفاده از روش‌های نوین در کاهش مصرف آب برای آبیاری درختان اهمیت فراوانی دارد. یکی از این روش‌ها، بهره‌گیری از همزیستی قارچ‌های مایکوریزا با ریشه گیاهان است که از یک سو سبب صرفه‌جویی در مصرف آب و از سوی دیگر باعث افزایش موفقیت استقرار درختان می‌شود. بنابراین پژوهش کنونی با هدف بررسی اثر مایه‌کوبی قارچ‌های مایکوریزا-آربسکولار بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک و زی‌توده ریشه نهال پالونیا، تحت تنش خشکی انجام شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و دو فاکتور شامل تنش‌خشکی در چهار سطح (80،60،40 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و قارچ مایکوریزا (در دو سطح با مایکوریزا و بدون مایکوریزا) اجرا شد. مایه‌کوبی مایکوریزا بصورت بذرمال قبل از کشت انجام شد. در این آزمایش ویژگی‌های وزن تر و خشک ریشه، نشت الکترولیت، شاخص سبزینگی، تبادل گازهای فتوسنتزی شامل (نرخ خالص فتوسنتز، غلظت CO2 بین سلولی، سرعت تعرق و هدایت روزنه‌ای) و دمای برگ اندازه‌گیری شد. برای مقایسه پاسخ نهال‌های مایه‌کوبی شده با قارچ‌های مایکوریزا با نمونه‌های مایه‌کوبی نشده تحت تنش خشکی، پس از بررسی توزیع نرمال داده‌ها از آنالیز واریانس دو طرفه استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های این آزمایش نشان داد که اثر برهم‌کنش تنش خشکی و قارچ مایکوریزا برای صفات نرخ خالص فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، سرعت تعرق و وزن خشک ریشه معنی‌دار بود. اثر ساده قارچ مایکوریزا بر شاخص سبزینگی و وزن تر ریشه معنی‌دار بود. همچنین اثر ساده تنش خشکی بر صفات نشت الکترولیت، غلظت CO2 بین سلولی، وزن تر ریشه، دمای برگ معنی‌دار بود. نرخ خالص فتوسنتز در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 4 برابر افزایش داشت. همچنین، مقدار هدایت روزنه‌ای در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 10 برابر افزایش نشان داد. سرعت تعرق نیز در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 6 برابر افزایش نشان داد. وزن خشک ریشه در تیمار با مایکوریزا در سطح بدون تنش نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا در سطح تنش شدید حدود 5/3 برابر بیشتر بود. ولی مقدار نشت الکترولیت در تیمار بدون مایکوریزا نسبت به مقدار آن در تیمار با مایکوریزا حدود 7 درصد افزایش نشان داد. به علاوه، شاخص سبزینگی در تیمار بدون مایکوریزا حدود 8 درصد کمتر از مقدار آن در تیمار با مایکوریزا بود. غلظت دی‌اکسیدکربن بین سلولی نیز در تیمار با مایکوریزا نسبت به مقدار آن در تیمار بدون مایکوریزا حدود 13درصد افزایش نشان داد. یافته‌های این آزمایش نشان داد که ویژگی‌های فیزیولوژیک همچون نرخ خالص فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، غلظت CO2 بین سلولی، سرعت تعرق، دمای برگ و شاخص سبزینگی در تمام سطوح تنش خشکی افزایش یافت اما نشت الکترولیت بصورت معنی‌داری در همه سطوح تنش کاهش یافت. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که کاربرد قارچ میکوریزا نقش موثری در تبادل گازهای فتوسنتزی و پایداری غشا و در نهایت افزایش مقاومت و زنده‌مانی نهال پالونیا فوروتونی در تنش خشکی ایفا می‌کند. بنابراین کاربرد مایکوریزا در جنگل‌کاری با این گونه در مناطق خشک، پیشنهاد شود.https://jopp.gau.ac.ir/article_7049_5965321581c3ba9fcb214c81239efc5f.pdfتنش محیطیشاخص سبزینگیفتوسنتزمیکروارگانیسم‌ها |
| spellingShingle | الهام حسنی مرتضی پوررضا سعید جلالی هنرمند علی بهشتی آل آقا تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکی Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī تنش محیطی شاخص سبزینگی فتوسنتز میکروارگانیسم‌ها |
| title | تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکی |
| title_full | تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکی |
| title_fullStr | تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکی |
| title_full_unstemmed | تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکی |
| title_short | تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا (Paulownia fortunei) در تنش خشکی |
| title_sort | تاثیر قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و زی‌توده ریشه نهال‌های پالونیا paulownia fortunei در تنش خشکی |
| topic | تنش محیطی شاخص سبزینگی فتوسنتز میکروارگانیسم‌ها |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_7049_5965321581c3ba9fcb214c81239efc5f.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ạlhạmḥsny tạtẖyrqạrcẖmạyḵwryzạbrwyzẖgyhạyfyzywlwzẖyḵywzytwdhrysẖhnhạlhạypạlwnyạpaulowniafortuneidrtnsẖkẖsẖḵy AT mrtḍypwrrḍạ tạtẖyrqạrcẖmạyḵwryzạbrwyzẖgyhạyfyzywlwzẖyḵywzytwdhrysẖhnhạlhạypạlwnyạpaulowniafortuneidrtnsẖkẖsẖḵy AT sʿydjlạlyhnrmnd tạtẖyrqạrcẖmạyḵwryzạbrwyzẖgyhạyfyzywlwzẖyḵywzytwdhrysẖhnhạlhạypạlwnyạpaulowniafortuneidrtnsẖkẖsẖḵy AT ʿlybhsẖtyậlậqạ tạtẖyrqạrcẖmạyḵwryzạbrwyzẖgyhạyfyzywlwzẖyḵywzytwdhrysẖhnhạlhạypạlwnyạpaulowniafortuneidrtnsẖkẖsẖḵy |