بررسی تاثیر محلول‌پاشی 5-آمینولوولونیک اسید (5-ALA) بر خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی ریحان (Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش آرسنیک
سابقه و هدف: ریحان (Ocimum basilicum L.) یک گیاه یکساله از خانواده نعناعیان (Lamiacea) است که به عنوان سبزی و گیاه دارویی و معطر استفاده از آن در سراسر جهان روزبروز رو به افزایش است. فلزات و یا شبه‌فلزاتی که وزن مخصوص آنها بالاتر از 5 گرم بر سانتی‌متر مکعب باشند به عنوان فلزات سنگین در نظر گرفته می...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2024-06-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6885_2ca5d2f46345553bf3b066b14afa42e0.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: ریحان (Ocimum basilicum L.) یک گیاه یکساله از خانواده نعناعیان (Lamiacea) است که به عنوان سبزی و گیاه دارویی و معطر استفاده از آن در سراسر جهان روزبروز رو به افزایش است. فلزات و یا شبه‌فلزاتی که وزن مخصوص آنها بالاتر از 5 گرم بر سانتی‌متر مکعب باشند به عنوان فلزات سنگین در نظر گرفته می‌شوند و آرسنیک به عنوان یکی از مهمترین فلزات سنگین شناخته می‌شود. این عناصر به عنوان یکی از مهمترین آلوده کننده‌های محیط زیست مطرح بوده که برای همه موجودات زنده خطرناک هستند. این فلزات موجب جلوگیری از فرایندهای فیزیولوژیکی مانند فتوسنتز، تنفس، طویل شدن سلول، روابط آبی گیاه، متابولیسم نیتروژن و تغذیه معدنی گیاهان می‌شود. استفاده از تنظیم کننده رشدی به نام 5-ALA به عنوان یک راهکار نوین برای مقابله با برخی تنش‌های محیطی و تعدیل اثرات مخرب محیطی بر رشد و نمو گیاهان قبلاً مطالعه شده است. 5-ALA به عنوان پیش‌ماده برای سنتز ترکیبات تتراپیرولی مانند کلروفیل، پورفیرین، ویتامین B12، بیلین‌ها و هم است که در جلبک‌ها، باکتری‌ها، گیاهان و حیوانات یافت می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر 5-ALA بر کاهش و یا تعدیل اثرات مخرب تنش آرسنیک بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ریحان انجام شد. مواد روش‌ها: مطالعه اثر محلول‌پاشی 5-ALA در سه غلظت (صفر، 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر) بر خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه ریحان در دو نوع آلوده به آرسنیک و خاک فاقد آلودگی به آرسنیک (شاهد) یک آزمایش فاکتوریل در قالب کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه انجام شد.یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تنش آرسنیک موجب کاهش محتوای صفات مورفولوژیکی ریحان شد امًا تیمار 5-ALA تا حدودی موجب بهبود این صفات حتی در شرایط آلودگی آرسنیک می‌گردد. همچنین صفات فیزیولوژیکی مانند آنتوسیانین، فنول، فلاونوئید، پرولین، قندهای محلول، DPPH، MDA، گائیکول پراکسیداز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، RWC و نشت یونی به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر آلودگی خاک به آرسنیک و محلول‌پاشی 5-ALA و اثر متقابل این دو قرار گرفتند. در مورد صفات رنگیزه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کارتنوئید) اثر آلودگی آرسنیک و محلول‌پاشی 5-ALA بر این صفات معنی‌دار بود امّا اثر متقابل این دو فاکتور بر صفات مذکور معنی‌دار نبود. تنش آرسنیک باعث کاهش رشد ریحان و میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی آن و از طرف دیگر موجب افزایش نشت الکترولیت و MDA شد. در واقع محلول‌پاشی با 5-ALA با افزایش پرولین و آنزیم‌های آنتی اکسیدان باعث کاهش اثرات منفی تنش آرسنیک شد.نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر کاهندگی و بازدارندگی آرسنیک بر رشد و نمو ریحان و اثرات 5-ALA در کاهش و تعدیل اثرات مذکور می-توان گفت که استفاده از این ترکیب می‌تواند به عنوان یک راهکار نو تا حدی موثر در کاهش اثرات مخرب محیطی در گیاهان در پژوهش‌آتی بیشتر مورد توجه قرار گیرد. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |