پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف
کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. بر اساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهم‌ترین عامل اثرگذار بر این روند تغییرات اراضی، به‌ویژه کشاورزی بوده است. بر همین اساس هدف تحقیق حاضر بررسی وضع فعلی و پیش‌بینی وضع...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-06-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_44153_1e72ef9a1abccfc3d929f815277f9fa7.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592592535027712 |
|---|---|
| author | طیبه ایرانی هیراد عبقری علی اکبر رسولی |
| author_facet | طیبه ایرانی هیراد عبقری علی اکبر رسولی |
| author_sort | طیبه ایرانی |
| collection | DOAJ |
| description | کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. بر اساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهم‌ترین عامل اثرگذار بر این روند تغییرات اراضی، به‌ویژه کشاورزی بوده است. بر همین اساس هدف تحقیق حاضر بررسی وضع فعلی و پیش‌بینی وضعیت آتی کاربری اراضی حوزه آبخیز گدارچای واقع در استان آذربایجان غربی یکی از زیر حوضه‌های مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. به همین منظور ابتدا تصاویر ماهواره‌ای سنتینل-۲ برای سال‌های میلادی ۲۰۱۶،2020 و ۲۰۲۲ از سایت کپورنیک اتحادیه اروپا دریافت گردید. سپس روش‌های پیش‌پردازش در محیط نرم‌افزارهای مختلف اعمال و تصاویر مربوطه به محیط نرم‌افزار eCognition ارسال شد. در این محیط با استفاده از روش‌های مختلف دانش پایه و شی‌گرا (به‌ویژه سگمنت سازی و تولید لایه‌های ضرایب مختلف) روش طبقه‌بندی نزدیک‌ترین همسایگی اجرا و نقشه‌های کاربری اراضی تولید شد. درنهایت از مدل زنجیره مارکوف به‌منظور پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در سال‌های آتی استفاده گردید. برای بررسی صحت مدل CA مارکوف، ابتدا نقشه تغییرات پیش‌بینی شده سال 2022 با نقشه طبقه‌بندی 2022 صحت‌سنجی شد. نتایج تحقیق نشان داد که با کاربرد روش‌های دانش پایه به‌ویژه طبقـه‌بنـدی نزدیک‌ترین همسـایگی امکان تولید نقشه‌های کاربری اراضی با دقت بالا (ضریب کاپا ۹۰ درصد) امکان‌پذیر است. ضمناً با اعمال مدل مارکوف نقشه‌های تغییرات کاربری اراضی با دقت قابل‌قبول (در حد ۸۰ درصد) امکان‌پذیر است. نتایج نهایی مبین این واقعیت است که تا سال ۲۰۲۸ میلادی کاربری اراضی کشاورزی (۱۳.۸۹) کشت دیم (14/1) محدوده‌های مسکونی (33/0) و عرصه‌های نمکی دریاچه ارومیه حدود (26) درصد افزایش خواهد داشت. یادآور می‌گردد کلاس کاربری خاک در حد (26/10) و مراتع به میزان (35/5) درصد کاهش خواهند داشت. درمجموع مدل‌های نهایی مبین دقت بالایی روش‌های دانش‌پایه و شیءگرا و کارایی مناسب مدل مارکوف در روند مطالعه تغییرات کاربری اراضی هستند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-b3e19e97fb2f4bb49f04d1dd392b4fd0 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-06-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-b3e19e97fb2f4bb49f04d1dd392b4fd02025-01-21T06:39:27ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-06-0113231633810.22067/geoeh.2023.82510.136944153پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوفطیبه ایرانی0هیراد عبقری1علی اکبر رسولی2فارغ‌التحصیل دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایراندانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایراناستاد گروه علوم محیطی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تبریز، ایرانکاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون دریاچه از موضوعات و چالش‌های مهم ملی و بین‌المللی در دو دهه اخیر بوده است. بر اساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهم‌ترین عامل اثرگذار بر این روند تغییرات اراضی، به‌ویژه کشاورزی بوده است. بر همین اساس هدف تحقیق حاضر بررسی وضع فعلی و پیش‌بینی وضعیت آتی کاربری اراضی حوزه آبخیز گدارچای واقع در استان آذربایجان غربی یکی از زیر حوضه‌های مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. به همین منظور ابتدا تصاویر ماهواره‌ای سنتینل-۲ برای سال‌های میلادی ۲۰۱۶،2020 و ۲۰۲۲ از سایت کپورنیک اتحادیه اروپا دریافت گردید. سپس روش‌های پیش‌پردازش در محیط نرم‌افزارهای مختلف اعمال و تصاویر مربوطه به محیط نرم‌افزار eCognition ارسال شد. در این محیط با استفاده از روش‌های مختلف دانش پایه و شی‌گرا (به‌ویژه سگمنت سازی و تولید لایه‌های ضرایب مختلف) روش طبقه‌بندی نزدیک‌ترین همسایگی اجرا و نقشه‌های کاربری اراضی تولید شد. درنهایت از مدل زنجیره مارکوف به‌منظور پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در سال‌های آتی استفاده گردید. برای بررسی صحت مدل CA مارکوف، ابتدا نقشه تغییرات پیش‌بینی شده سال 2022 با نقشه طبقه‌بندی 2022 صحت‌سنجی شد. نتایج تحقیق نشان داد که با کاربرد روش‌های دانش پایه به‌ویژه طبقـه‌بنـدی نزدیک‌ترین همسـایگی امکان تولید نقشه‌های کاربری اراضی با دقت بالا (ضریب کاپا ۹۰ درصد) امکان‌پذیر است. ضمناً با اعمال مدل مارکوف نقشه‌های تغییرات کاربری اراضی با دقت قابل‌قبول (در حد ۸۰ درصد) امکان‌پذیر است. نتایج نهایی مبین این واقعیت است که تا سال ۲۰۲۸ میلادی کاربری اراضی کشاورزی (۱۳.۸۹) کشت دیم (14/1) محدوده‌های مسکونی (33/0) و عرصه‌های نمکی دریاچه ارومیه حدود (26) درصد افزایش خواهد داشت. یادآور می‌گردد کلاس کاربری خاک در حد (26/10) و مراتع به میزان (35/5) درصد کاهش خواهند داشت. درمجموع مدل‌های نهایی مبین دقت بالایی روش‌های دانش‌پایه و شیءگرا و کارایی مناسب مدل مارکوف در روند مطالعه تغییرات کاربری اراضی هستند.https://geoeh.um.ac.ir/article_44153_1e72ef9a1abccfc3d929f815277f9fa7.pdfتغییرات کاربری اراضیتحلیل مکانیمدل زنجیره مارکوفپایداری منابع آبیطبقه‌بندی شیءگرادریاچه ارومیه |
| spellingShingle | طیبه ایرانی هیراد عبقری علی اکبر رسولی پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف جغرافیا و مخاطرات محیطی تغییرات کاربری اراضی تحلیل مکانی مدل زنجیره مارکوف پایداری منابع آبی طبقه‌بندی شیءگرا دریاچه ارومیه |
| title | پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف |
| title_full | پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف |
| title_fullStr | پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف |
| title_full_unstemmed | پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف |
| title_short | پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف |
| title_sort | پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های پردازش شیءگرا و زنجیره مارکوف |
| topic | تغییرات کاربری اراضی تحلیل مکانی مدل زنجیره مارکوف پایداری منابع آبی طبقه‌بندی شیءگرا دریاچه ارومیه |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_44153_1e72ef9a1abccfc3d929f815277f9fa7.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ṭybhạyrạny pysẖbynytgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybạạstfạdhạzrwsẖhạyprdạzsẖsẖyʾgrạwznjyrhmạrḵwf AT hyrạdʿbqry pysẖbynytgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybạạstfạdhạzrwsẖhạyprdạzsẖsẖyʾgrạwznjyrhmạrḵwf AT ʿlyạḵbrrswly pysẖbynytgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybạạstfạdhạzrwsẖhạyprdạzsẖsẖyʾgrạwznjyrhmạrḵwf |