ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS
در پژوهش حاضر خطر سیلاب در سطح حوضه اوجانچای، واقع در شهرستان بستانآباد استان آذربایجان شرقی، ارزیابی شد. برای تهیه نقشه خطر تعداد 16 متغیر مکانی تأثیرگذار بر وقوع سیلاب موردتوجه قرار گرفته و در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از منطق فازی ترکیب و تحلیل شدند. نتایج همپوشانی با کاربست اپرات...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-06-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_43932_070c8b854b4f104d8ff3afee5a7c58a7.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592590235500544 |
|---|---|
| author | مرضیه اسمعیل پور |
| author_facet | مرضیه اسمعیل پور |
| author_sort | مرضیه اسمعیل پور |
| collection | DOAJ |
| description | در پژوهش حاضر خطر سیلاب در سطح حوضه اوجانچای، واقع در شهرستان بستانآباد استان آذربایجان شرقی، ارزیابی شد. برای تهیه نقشه خطر تعداد 16 متغیر مکانی تأثیرگذار بر وقوع سیلاب موردتوجه قرار گرفته و در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از منطق فازی ترکیب و تحلیل شدند. نتایج همپوشانی با کاربست اپراتور گامای فازی نشان داد بالغ بر 8/4 درصد از مساحت حوضه در کلاس با خطر بسیار زیاد قرار گرفته است. بخش قابل‌توجهی از این پهنهها منطبق بر بستر رودخانههای اصلی حوضه و اراضی پیرامون آن‌هاست. کلاس با خطرپذیری زیاد نیز عمدتاً در مجاورت کلاس مذکور قرار گرفته و بالغ بر 6/16 درصد مساحت حوضه مطالعاتی را شامل میشود. این پهنهها میتوانند توسط سیلابهای با دوره بازگشت 10 سال و بالاتر تحت تأثیر قرار گیرند. حدود 2/3 درصد از مناطق مسکونی با مساحتی بالغ 1/11 هکتار در کلاس با خطرپذیری بسیار زیاد و حدود 9/42 درصد با مساحتی بالغ بر 9/35 هکتار در کلاس با خطرپذیری زیاد واقع شدهاند. در بخش دوم تحقیق از مدل HEC-HMS بهمنظور شبیهسازی بارش- رواناب و شناسایی زیرحوضههای با پتانسیل تولید رواناب بالا استفاده شد. نتایج نشان داد هیدروگراف سیلاب زیرحوضهها و خروجی حوضه تا حد زیادی تحت تأثیر ویژگیهای ژئومورفومتری و پوشش زمین است. پیکهای بالا در زیرحوضههای با کمترین میزان پوشش حفاظتی، شیب زیاد، نفوذپذیری کم، فراوانی برونزدهای سنگی و سطوح غیرقابل نفوذ مشاهده میشود. میتوان به زیرحوضههای بالادست ازجمله 1، 3، 7، 11 و 12 اشاره کرد که از بالاترین میزان دبی پیک برخوردارند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-aefb2cbaa4f942e9a3cf5fecbb0140a7 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-06-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-aefb2cbaa4f942e9a3cf5fecbb0140a72025-01-21T06:39:27ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-06-01132659110.22067/geoeh.2023.82202.135943932ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMSمرضیه اسمعیل پور0-دانشیار اقلیم‌شناسی در برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایراندر پژوهش حاضر خطر سیلاب در سطح حوضه اوجانچای، واقع در شهرستان بستانآباد استان آذربایجان شرقی، ارزیابی شد. برای تهیه نقشه خطر تعداد 16 متغیر مکانی تأثیرگذار بر وقوع سیلاب موردتوجه قرار گرفته و در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از منطق فازی ترکیب و تحلیل شدند. نتایج همپوشانی با کاربست اپراتور گامای فازی نشان داد بالغ بر 8/4 درصد از مساحت حوضه در کلاس با خطر بسیار زیاد قرار گرفته است. بخش قابل‌توجهی از این پهنهها منطبق بر بستر رودخانههای اصلی حوضه و اراضی پیرامون آن‌هاست. کلاس با خطرپذیری زیاد نیز عمدتاً در مجاورت کلاس مذکور قرار گرفته و بالغ بر 6/16 درصد مساحت حوضه مطالعاتی را شامل میشود. این پهنهها میتوانند توسط سیلابهای با دوره بازگشت 10 سال و بالاتر تحت تأثیر قرار گیرند. حدود 2/3 درصد از مناطق مسکونی با مساحتی بالغ 1/11 هکتار در کلاس با خطرپذیری بسیار زیاد و حدود 9/42 درصد با مساحتی بالغ بر 9/35 هکتار در کلاس با خطرپذیری زیاد واقع شدهاند. در بخش دوم تحقیق از مدل HEC-HMS بهمنظور شبیهسازی بارش- رواناب و شناسایی زیرحوضههای با پتانسیل تولید رواناب بالا استفاده شد. نتایج نشان داد هیدروگراف سیلاب زیرحوضهها و خروجی حوضه تا حد زیادی تحت تأثیر ویژگیهای ژئومورفومتری و پوشش زمین است. پیکهای بالا در زیرحوضههای با کمترین میزان پوشش حفاظتی، شیب زیاد، نفوذپذیری کم، فراوانی برونزدهای سنگی و سطوح غیرقابل نفوذ مشاهده میشود. میتوان به زیرحوضههای بالادست ازجمله 1، 3، 7، 11 و 12 اشاره کرد که از بالاترین میزان دبی پیک برخوردارند.https://geoeh.um.ac.ir/article_43932_070c8b854b4f104d8ff3afee5a7c58a7.pdfارزیابی خطر سیلابنقشه‌سازی خطر سیلابسیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)مدل hec-hmsحوضه اوجان‌چایشمال‌غرب ایران |
| spellingShingle | مرضیه اسمعیل پور ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS جغرافیا و مخاطرات محیطی ارزیابی خطر سیلاب نقشه‌سازی خطر سیلاب سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) مدل hec-hms حوضه اوجانچای شمال‌غرب ایران |
| title | ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS |
| title_full | ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS |
| title_fullStr | ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS |
| title_full_unstemmed | ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS |
| title_short | ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS |
| title_sort | ارزیابی خطر سیلاب در حوضه آبریز اوجانچای با استفاده از منطق فازی و مدل هیدرولوژیکی hec hms |
| topic | ارزیابی خطر سیلاب نقشه‌سازی خطر سیلاب سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) مدل hec-hms حوضه اوجانچای شمال‌غرب ایران |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_43932_070c8b854b4f104d8ff3afee5a7c58a7.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mrḍyhạsmʿylpwr ạrzyạbykẖṭrsylạbdrḥwḍhậbryzạwjạncẖạybạạstfạdhạzmnṭqfạzywmdlhydrwlwzẖyḵyhechms |