بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران)
خشکسالی وضعیتی از کمبود بارندگی و افزایش دما است که در هر منطقه جغرافیایی و در هر اقلیمی، حتی در مناطق مرطوب رخ میدهد که فراوانی و شدت وقوع آن در مناطق خشک و نیمهخشک بیشتر است. خشکسالی بدون اعلام قبلی رخ میدهد و دامنه تأثیر آن بر خلاف وقایع طبیعی دیگر بسیار وسیع میباشد. خسارات ناشی از خشکسالی غی...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2022-09-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_41507_c16f7eda5de59072880e845da4a31213.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591320515870720 |
|---|---|
| author | صالح آرخی مرضیه برزگر سواسری سمیه عمادالدین |
| author_facet | صالح آرخی مرضیه برزگر سواسری سمیه عمادالدین |
| author_sort | صالح آرخی |
| collection | DOAJ |
| description | خشکسالی وضعیتی از کمبود بارندگی و افزایش دما است که در هر منطقه جغرافیایی و در هر اقلیمی، حتی در مناطق مرطوب رخ میدهد که فراوانی و شدت وقوع آن در مناطق خشک و نیمهخشک بیشتر است. خشکسالی بدون اعلام قبلی رخ میدهد و دامنه تأثیر آن بر خلاف وقایع طبیعی دیگر بسیار وسیع میباشد. خسارات ناشی از خشکسالی غیرملموس ولی بسیار وسیع و پر هزینه است. لذا اساس یک برنامه منظم برای مدیریت بهتر طبق رخدادهای گذشته پایش خشکسالی را ایجاب میکند. شاخصهای خشکسالی هواشناسی مستقیماً از روی دادههای هواشناسی نظیر بارندگی محاسبه میشوند و در صورت فقدان دادههای مذکور، در پایش خشکسالی مفید واقع نخواهند شد. لذا تکنیک سنجش‌ازدور میتواند ابزاری مفید در پایش خشکسالی به شمار رود. در این تحقیق به بررسی ارتباط بین شاخص خشکسالی هواشناسی (شاخص SPI) و شاخصهای سنجش‌ازدوری VCI، TCI و VHI در استانهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری، مرکزی و قم پرداخته شده است. در این راستا، با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره مودیس سنجنده ترآ و دادههای بارش ایستگاههای باران‌سنجی و سینوپتیک واقع در منطقه موردمطالعه، آشکارسازی تغییرات رخ داده در بازه زمانی 10 ساله محاسبه گردید. بدین منظور ابتدا با بررسی دادههای ایستگاههای موجود و با استفاده از مدل شاخص بارش استاندارد شده (SPI) چهار ماه (فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر) به‌عنوان نمونه انتخاب شد. در این مطالعه با توجه به‌دقت زمانی، پوشش طیفی بالا، سهولت دسترسی، عدم نیاز به تصحیح اتمسفری و زمین مرجع نمودن، تصاویر با کد (MOD11A2 و MOD13A2) از محصولات ماهواره مودیس سنجنده ترا مربوط به سالهای 2011 تا 2020 به دلیل اطمینان از وجود پدیده ترسالی و خشکسالی استفاده شد و سپس شاخص SPI با شاخصهای VCI، TCI و VHI به‌صورت تلفیقی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج پایش خشکسالی نشان داد که طی این دوره ده‌ساله در برخی از سالها خشکسالی شدید وجود داشته که در همان سال نیز بارش به میزان کمتری رخ داده است. برای مثال در سال 2020 این خشکسالی بسیار شدید بوده است و در سال 2011 ترسالی بسیار شدیدی را نشان داد. نتایج حاصل از همبستگی بین شاخص SPI و شاخصهای سنجش‌ازدوری نشان داد که شاخص SPI بالاترین همبستگی را با شاخص VCI در سطح 01/0 دارد که مشخص گردید تصاویر MODIS و شاخصهای ساخته شده دارای قابلیت لازم برای پایش خشکسالی میباشد. نتایج این تحقیق میتواند گزینه مناسبی برای تصمیمگیران به‌منظور بررسی نظارت، بررسی و حل‌وفصل شرایط خشکسالی مؤثر باشد و ضرورت تعریف نمایهای را دو چندان کند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-ad4ec82428ff4f36b371a2a01ead9626 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2022-09-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-ad4ec82428ff4f36b371a2a01ead96262025-01-22T13:02:50ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762022-09-0111318922410.22067/geoeh.2021.72253.110241507بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران)صالح آرخی0مرضیه برزگر سواسری1سمیه عمادالدین2استادیار جغرافیا، گروه جغرافیا و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه گلستان، گرگان، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی، گروه جغرافیا و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه گلستان، گرگان، ایراناستادیار جغرافیا، گروه جغرافیا و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه گلستان، گرگان، ایرانخشکسالی وضعیتی از کمبود بارندگی و افزایش دما است که در هر منطقه جغرافیایی و در هر اقلیمی، حتی در مناطق مرطوب رخ میدهد که فراوانی و شدت وقوع آن در مناطق خشک و نیمهخشک بیشتر است. خشکسالی بدون اعلام قبلی رخ میدهد و دامنه تأثیر آن بر خلاف وقایع طبیعی دیگر بسیار وسیع میباشد. خسارات ناشی از خشکسالی غیرملموس ولی بسیار وسیع و پر هزینه است. لذا اساس یک برنامه منظم برای مدیریت بهتر طبق رخدادهای گذشته پایش خشکسالی را ایجاب میکند. شاخصهای خشکسالی هواشناسی مستقیماً از روی دادههای هواشناسی نظیر بارندگی محاسبه میشوند و در صورت فقدان دادههای مذکور، در پایش خشکسالی مفید واقع نخواهند شد. لذا تکنیک سنجش‌ازدور میتواند ابزاری مفید در پایش خشکسالی به شمار رود. در این تحقیق به بررسی ارتباط بین شاخص خشکسالی هواشناسی (شاخص SPI) و شاخصهای سنجش‌ازدوری VCI، TCI و VHI در استانهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری، مرکزی و قم پرداخته شده است. در این راستا، با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره مودیس سنجنده ترآ و دادههای بارش ایستگاههای باران‌سنجی و سینوپتیک واقع در منطقه موردمطالعه، آشکارسازی تغییرات رخ داده در بازه زمانی 10 ساله محاسبه گردید. بدین منظور ابتدا با بررسی دادههای ایستگاههای موجود و با استفاده از مدل شاخص بارش استاندارد شده (SPI) چهار ماه (فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر) به‌عنوان نمونه انتخاب شد. در این مطالعه با توجه به‌دقت زمانی، پوشش طیفی بالا، سهولت دسترسی، عدم نیاز به تصحیح اتمسفری و زمین مرجع نمودن، تصاویر با کد (MOD11A2 و MOD13A2) از محصولات ماهواره مودیس سنجنده ترا مربوط به سالهای 2011 تا 2020 به دلیل اطمینان از وجود پدیده ترسالی و خشکسالی استفاده شد و سپس شاخص SPI با شاخصهای VCI، TCI و VHI به‌صورت تلفیقی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج پایش خشکسالی نشان داد که طی این دوره ده‌ساله در برخی از سالها خشکسالی شدید وجود داشته که در همان سال نیز بارش به میزان کمتری رخ داده است. برای مثال در سال 2020 این خشکسالی بسیار شدید بوده است و در سال 2011 ترسالی بسیار شدیدی را نشان داد. نتایج حاصل از همبستگی بین شاخص SPI و شاخصهای سنجش‌ازدوری نشان داد که شاخص SPI بالاترین همبستگی را با شاخص VCI در سطح 01/0 دارد که مشخص گردید تصاویر MODIS و شاخصهای ساخته شده دارای قابلیت لازم برای پایش خشکسالی میباشد. نتایج این تحقیق میتواند گزینه مناسبی برای تصمیمگیران به‌منظور بررسی نظارت، بررسی و حل‌وفصل شرایط خشکسالی مؤثر باشد و ضرورت تعریف نمایهای را دو چندان کند.https://geoeh.um.ac.ir/article_41507_c16f7eda5de59072880e845da4a31213.pdfخشکسالیشاخص spiشاخص vcitcivhiمناطق مرکزی ایران |
| spellingShingle | صالح آرخی مرضیه برزگر سواسری سمیه عمادالدین بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران) جغرافیا و مخاطرات محیطی خشکسالی شاخص spi شاخص vci tci vhi مناطق مرکزی ایران |
| title | بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران) |
| title_full | بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران) |
| title_fullStr | بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران) |
| title_full_unstemmed | بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران) |
| title_short | بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور VCI، TCI و VHI در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس (مطالعه موردی: مناطق مرکزی ایران) |
| title_sort | بررسی کارایی شاخصهای منتج از فناوری سنجش‌ازدور vci، tci و vhi در ارزیابی خشکسالی با تصاویر مودیس مطالعه موردی مناطق مرکزی ایران |
| topic | خشکسالی شاخص spi شاخص vci tci vhi مناطق مرکزی ایران |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_41507_c16f7eda5de59072880e845da4a31213.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ṣạlḥậrkẖy brrsyḵạrạyysẖạkẖṣhạymntjạzfnạwrysnjsẖạzdwrvcitciwvhidrạrzyạbykẖsẖḵsạlybạtṣạwyrmwdysmṭạlʿhmwrdymnạṭqmrḵzyạyrạn AT mrḍyhbrzgrswạsry brrsyḵạrạyysẖạkẖṣhạymntjạzfnạwrysnjsẖạzdwrvcitciwvhidrạrzyạbykẖsẖḵsạlybạtṣạwyrmwdysmṭạlʿhmwrdymnạṭqmrḵzyạyrạn AT smyhʿmạdạldyn brrsyḵạrạyysẖạkẖṣhạymntjạzfnạwrysnjsẖạzdwrvcitciwvhidrạrzyạbykẖsẖḵsạlybạtṣạwyrmwdysmṭạlʿhmwrdymnạṭqmrḵzyạyrạn |