بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد)
فرآیند فرسایش شامل دو بخش اصلی فرسایندگی و فرسایشپذیری است. عامل اصلی فرسایندگی، شدت بارش و رواناب بوده و عامل اصلی فرسایشپذیری، نوع سازندهای موجود در سطح حوضه است که موضوع مورد تحقیق در منطقه مورد مطالعه است. هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش است. لذا جهت نیل به این...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2023-09-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_42917_4c5a68a8e8ff384d2991c607045c103a.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592587865718784 |
|---|---|
| author | بهارک معتمدوزیری صادق واله حسن احمدی |
| author_facet | بهارک معتمدوزیری صادق واله حسن احمدی |
| author_sort | بهارک معتمدوزیری |
| collection | DOAJ |
| description | فرآیند فرسایش شامل دو بخش اصلی فرسایندگی و فرسایشپذیری است. عامل اصلی فرسایندگی، شدت بارش و رواناب بوده و عامل اصلی فرسایشپذیری، نوع سازندهای موجود در سطح حوضه است که موضوع مورد تحقیق در منطقه مورد مطالعه است. هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش است. لذا جهت نیل به این هدف در ابتدا به بررسی شدت فرسایش با استفاده از دو مدل پسیاک اصلاح شده و فارگاس پرداخته شد. مدل فارگاس بر پایه اصول نظری دو عامل فرسایندگی و عامل فرسایشپذیری ارائه شده است؛ درصورتی‌که مدل پسیاک اصلاح‌شده بر اساس 9 عامل است. در این تحقیق برای تفکیک شدت‌های یک نوع فرسایش با توجه به جدول S.S.F روش BLM انجام گرفت. برای برآورد فرسایش خاک در زیرحوضه‌های مورد مطالعه از مدل RUSLE استفاده گردید. برای تعیین خطر فرسایش با استفاده از ضریب ارزشی ارائه شده از مدل فارگاس به دست آمد. و در مدل پسیاک اصلاح شده، برای هریک از عوامل نه‌گانه ضرایبی در نظر گرفته شد. بررسی‌ها نشان داد که در مدل پسیاک اصلاح شده 79% از سطح حوضه دارای شدت فرسایش زیاد و 21% دارای شدت فرسایش خیلی زیاد بوده است و در مدل فارگاس 3/0% شدت فرسایش متوسط، 10% زیاد، 7/4% شدید و 85% بسیار شدید بوده است که ازاین‌بین 18% دارای تطابق با شدت فرسایش بسیار زیاد (بسیار شدید) و 2/7% دارای تطابق با شدت فرسایش زیاد در هر دو مدل بوده است. بررسی سازندها در مدل فارگاس نشان داده است که واحدهای سنگ چینه‌ای E1t1, E1t2, E2ig3, Q2f, Qt1 و Qt2 دارای شدت فرسایش بسیار شدید بوده‌اند؛ درحالی‌که در مدل پسیاک اصلاح شده واحدهای سنگ چینه‌ای E1t1 ,Qt1 و Qt2 دارای شدت فرسایش زیاد هستند که دلیل آن فرسایشپذیری سازندها است، همچنین واحدهای سنگ چینه‌ای E1t2 و Q2t دارای شدت فرسایش خیلی زیاد هستند که دلیل آن علاوه بر فرسایشپذیر بودن سازندها، تراکم بالای زهکشی در آن‌ها نیز هست. |
| format | Article |
| id | doaj-art-a8bb35369e64446fbd1baff04a0a0105 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2023-09-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-a8bb35369e64446fbd1baff04a0a01052025-01-21T06:40:46ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762023-09-01123415910.22067/geoeh.2022.78329.126942917بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد)بهارک معتمدوزیری0صادق واله1حسن احمدی2دانشیار گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایراندانش‌آموخته دکتری آبخیزداری، گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایراناستاد گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشگاه تهران، کرج، ایرانفرآیند فرسایش شامل دو بخش اصلی فرسایندگی و فرسایشپذیری است. عامل اصلی فرسایندگی، شدت بارش و رواناب بوده و عامل اصلی فرسایشپذیری، نوع سازندهای موجود در سطح حوضه است که موضوع مورد تحقیق در منطقه مورد مطالعه است. هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش است. لذا جهت نیل به این هدف در ابتدا به بررسی شدت فرسایش با استفاده از دو مدل پسیاک اصلاح شده و فارگاس پرداخته شد. مدل فارگاس بر پایه اصول نظری دو عامل فرسایندگی و عامل فرسایشپذیری ارائه شده است؛ درصورتی‌که مدل پسیاک اصلاح‌شده بر اساس 9 عامل است. در این تحقیق برای تفکیک شدت‌های یک نوع فرسایش با توجه به جدول S.S.F روش BLM انجام گرفت. برای برآورد فرسایش خاک در زیرحوضه‌های مورد مطالعه از مدل RUSLE استفاده گردید. برای تعیین خطر فرسایش با استفاده از ضریب ارزشی ارائه شده از مدل فارگاس به دست آمد. و در مدل پسیاک اصلاح شده، برای هریک از عوامل نه‌گانه ضرایبی در نظر گرفته شد. بررسی‌ها نشان داد که در مدل پسیاک اصلاح شده 79% از سطح حوضه دارای شدت فرسایش زیاد و 21% دارای شدت فرسایش خیلی زیاد بوده است و در مدل فارگاس 3/0% شدت فرسایش متوسط، 10% زیاد، 7/4% شدید و 85% بسیار شدید بوده است که ازاین‌بین 18% دارای تطابق با شدت فرسایش بسیار زیاد (بسیار شدید) و 2/7% دارای تطابق با شدت فرسایش زیاد در هر دو مدل بوده است. بررسی سازندها در مدل فارگاس نشان داده است که واحدهای سنگ چینه‌ای E1t1, E1t2, E2ig3, Q2f, Qt1 و Qt2 دارای شدت فرسایش بسیار شدید بوده‌اند؛ درحالی‌که در مدل پسیاک اصلاح شده واحدهای سنگ چینه‌ای E1t1 ,Qt1 و Qt2 دارای شدت فرسایش زیاد هستند که دلیل آن فرسایشپذیری سازندها است، همچنین واحدهای سنگ چینه‌ای E1t2 و Q2t دارای شدت فرسایش خیلی زیاد هستند که دلیل آن علاوه بر فرسایشپذیر بودن سازندها، تراکم بالای زهکشی در آن‌ها نیز هست.https://geoeh.um.ac.ir/article_42917_4c5a68a8e8ff384d2991c607045c103a.pdfفرسایندگیفرسایشروانابسازندحوزه‌آبخیز |
| spellingShingle | بهارک معتمدوزیری صادق واله حسن احمدی بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد) جغرافیا و مخاطرات محیطی فرسایندگی فرسایش رواناب سازند حوزه‌آبخیز |
| title | بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد) |
| title_full | بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد) |
| title_fullStr | بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد) |
| title_full_unstemmed | بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد) |
| title_short | بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اخترآباد) |
| title_sort | بررسی رابطه واحدهای زمین‌شناسی با شدت فرسایش به کمک دو مدل با ساختار متفاوت مطالعه موردی حوزه آبخیز اخترآباد |
| topic | فرسایندگی فرسایش رواناب سازند حوزه‌آبخیز |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_42917_4c5a68a8e8ff384d2991c607045c103a.pdf |
| work_keys_str_mv | AT bhạrḵmʿtmdwzyry brrsyrạbṭhwạḥdhạyzmynsẖnạsybạsẖdtfrsạysẖbhḵmḵdwmdlbạsạkẖtạrmtfạwtmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyzạkẖtrậbạd AT ṣạdqwạlh brrsyrạbṭhwạḥdhạyzmynsẖnạsybạsẖdtfrsạysẖbhḵmḵdwmdlbạsạkẖtạrmtfạwtmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyzạkẖtrậbạd AT ḥsnạḥmdy brrsyrạbṭhwạḥdhạyzmynsẖnạsybạsẖdtfrsạysẖbhḵmḵdwmdlbạsạkẖtạrmtfạwtmṭạlʿhmwrdyḥwzhậbkẖyzạkẖtrậbạd |