İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem Önerisi
Amaç: İlgi sıralaması algoritmaları erişilen belgeleri arama sorgularıyla belgeler arasındaki konusal benzerlik (ilgi) derecelerine göre sıralar. Bu çalışmanın amacı; bir olasılıksal konu modelleme algoritması ile atıf verilerine dayanan “pennant erişim”in birleşiminden oluşan yeni bir ilgi sıralama...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Türk Kütüphaneciler Derneği (Turkish Librarians' Association)
2022-06-01
|
| Series: | Türk Kütüphaneciliği |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2211732 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832542390562324480 |
|---|---|
| author | Yaşar Tonta Müge Akbulut |
| author_facet | Yaşar Tonta Müge Akbulut |
| author_sort | Yaşar Tonta |
| collection | DOAJ |
| description | Amaç: İlgi sıralaması algoritmaları erişilen belgeleri arama sorgularıyla belgeler arasındaki konusal benzerlik (ilgi) derecelerine göre sıralar. Bu çalışmanın amacı; bir olasılıksal konu modelleme algoritması ile atıf verilerine dayanan “pennant erişim”in birleşiminden oluşan yeni bir ilgi sıralaması yöntemi geliştirmektir. Veri Kaynakları ve Yöntem: Geliştirdiğimiz yöntemi yaklaşık 435 bin fizik makalesinden oluşan iSearch derlemi üzerinde uyguladık. Önce 65 sorgu için derlemdeki tüm makalelerin başlıkları ve özetleri üzerinde konu modelleme algoritmasını çalıştırarak ilgi sıralamalarını elde ettik. Daha sonra pennant erişim yöntemini uygulayarak elde ettiğimiz atıf bilgilerini mevcut ilgi sıralamalarını tümleştirmek (fusion) ve daha da geliştirmek için kullandık. Böylece hem aranan konunun farklı yönlerini kapsayan hem de konuyla marjinal ilgili olan makalelerden oluşan daha iyi ilgi sıralamaları elde ettik. Maksimum Marjinal İlgi (MMR, Maximum Marginal Relevance) algoritmasının farklı ilgi sıralamaları üzerindeki etkilerini ayrı ayrı inceleyerek önerdiğimiz yöntemin erişim performansını değerlendirdik. Bulgular: Bulgular konu modelleme algoritması ile elde edilen ilgi sıralamalarında makalelerin başlıklarında ve özetlerinde geçen bazı terimlerin bazen göz ardı edilebildiğini göstermektedir. Ama bu sıralamalar atıf verilerine dayanan pennant erişimle desteklendiğinde, kullanılan terimlerin bağlamları hakkında ek bilgiler elde edilmekte ve sonuçta ilgi düzeyleri daha yüksek ve çeşitli (interdisipliner) makaleler içeren daha zenginleştirilmiş ilgi sıralamaları oluşturulmaktadır. Dahası, erişim çıktıları araştırmacıların önceliklerine göre kolayca yeniden sıralanabilmektedir (kişiselleştirme). Sonuç: Önerdiğimiz yöntemde pennant erişim tekniklerini kullanarak mevcut ilgi sıralaması algoritmalarının artırımlı olarak iyileştirilmesi üzerinde odaklandık. Bu yöntemin hesaplama yükü, sağlamlık, tekrarlanabilirlik ve ölçeklenebilirlik açılarından dinamik derlemler üzerinde sınandıktan sonra zamanla TR-Dizin, Web of Science ve Scopus gibi hem yerel hem de uluslararası bilgi sistemlerinde de kullanılabileceği kanısındayız. Özgünlük: Bu araştırmada yeni bir ilgi sıralaması yöntemi önerilmektedir. Bildiğimiz kadarıyla bu çalışma, LDA konu modelleme algoritması ile elde edilen ilgi sıralamalarının atıf verilerine dayanan pennant erişim teknikleriyle artırımlı olarak geliştirilebileceğini gösteren ilk çalışmadır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-9c55be7c07334446b164fe2fd112de3a |
| institution | Kabale University |
| issn | 2147-9682 |
| language | English |
| publishDate | 2022-06-01 |
| publisher | Türk Kütüphaneciler Derneği (Turkish Librarians' Association) |
| record_format | Article |
| series | Türk Kütüphaneciliği |
| spelling | doaj-art-9c55be7c07334446b164fe2fd112de3a2025-02-04T06:03:23ZengTürk Kütüphaneciler Derneği (Turkish Librarians' Association)Türk Kütüphaneciliği2147-96822022-06-0136216920310.24146/tk.10627511848İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem ÖnerisiYaşar Tonta0https://orcid.org/0000-0003-0285-1338Müge Akbulut1https://orcid.org/0000-0003-0026-6485HACETTEPE ÜNİVERSİTESİAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiAmaç: İlgi sıralaması algoritmaları erişilen belgeleri arama sorgularıyla belgeler arasındaki konusal benzerlik (ilgi) derecelerine göre sıralar. Bu çalışmanın amacı; bir olasılıksal konu modelleme algoritması ile atıf verilerine dayanan “pennant erişim”in birleşiminden oluşan yeni bir ilgi sıralaması yöntemi geliştirmektir. Veri Kaynakları ve Yöntem: Geliştirdiğimiz yöntemi yaklaşık 435 bin fizik makalesinden oluşan iSearch derlemi üzerinde uyguladık. Önce 65 sorgu için derlemdeki tüm makalelerin başlıkları ve özetleri üzerinde konu modelleme algoritmasını çalıştırarak ilgi sıralamalarını elde ettik. Daha sonra pennant erişim yöntemini uygulayarak elde ettiğimiz atıf bilgilerini mevcut ilgi sıralamalarını tümleştirmek (fusion) ve daha da geliştirmek için kullandık. Böylece hem aranan konunun farklı yönlerini kapsayan hem de konuyla marjinal ilgili olan makalelerden oluşan daha iyi ilgi sıralamaları elde ettik. Maksimum Marjinal İlgi (MMR, Maximum Marginal Relevance) algoritmasının farklı ilgi sıralamaları üzerindeki etkilerini ayrı ayrı inceleyerek önerdiğimiz yöntemin erişim performansını değerlendirdik. Bulgular: Bulgular konu modelleme algoritması ile elde edilen ilgi sıralamalarında makalelerin başlıklarında ve özetlerinde geçen bazı terimlerin bazen göz ardı edilebildiğini göstermektedir. Ama bu sıralamalar atıf verilerine dayanan pennant erişimle desteklendiğinde, kullanılan terimlerin bağlamları hakkında ek bilgiler elde edilmekte ve sonuçta ilgi düzeyleri daha yüksek ve çeşitli (interdisipliner) makaleler içeren daha zenginleştirilmiş ilgi sıralamaları oluşturulmaktadır. Dahası, erişim çıktıları araştırmacıların önceliklerine göre kolayca yeniden sıralanabilmektedir (kişiselleştirme). Sonuç: Önerdiğimiz yöntemde pennant erişim tekniklerini kullanarak mevcut ilgi sıralaması algoritmalarının artırımlı olarak iyileştirilmesi üzerinde odaklandık. Bu yöntemin hesaplama yükü, sağlamlık, tekrarlanabilirlik ve ölçeklenebilirlik açılarından dinamik derlemler üzerinde sınandıktan sonra zamanla TR-Dizin, Web of Science ve Scopus gibi hem yerel hem de uluslararası bilgi sistemlerinde de kullanılabileceği kanısındayız. Özgünlük: Bu araştırmada yeni bir ilgi sıralaması yöntemi önerilmektedir. Bildiğimiz kadarıyla bu çalışma, LDA konu modelleme algoritması ile elde edilen ilgi sıralamalarının atıf verilerine dayanan pennant erişim teknikleriyle artırımlı olarak geliştirilebileceğini gösteren ilk çalışmadır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2211732i̇lgi sıralamalarıolasılıksal konu modellemesigizli dirichlet paylaştırma (lda) algoritmasıpennant erişimmaksimum marjinal i̇lgi (mmr)relevance rankingsprobabilistic topic modelingpennant retrievalmaximal marginal relevance (mmr)latent dirichlet allocation (lda) algorithm |
| spellingShingle | Yaşar Tonta Müge Akbulut İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem Önerisi Türk Kütüphaneciliği i̇lgi sıralamaları olasılıksal konu modellemesi gizli dirichlet paylaştırma (lda) algoritması pennant erişim maksimum marjinal i̇lgi (mmr) relevance rankings probabilistic topic modeling pennant retrieval maximal marginal relevance (mmr) latent dirichlet allocation (lda) algorithm |
| title | İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem Önerisi |
| title_full | İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem Önerisi |
| title_fullStr | İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem Önerisi |
| title_full_unstemmed | İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem Önerisi |
| title_short | İlgi Sıralamalarının Artırımlı Olarak Geliştirilmesi: Pennant Erişimle Desteklenen Yeni Bir Yöntem Önerisi |
| title_sort | ilgi siralamalarinin artirimli olarak gelistirilmesi pennant erisimle desteklenen yeni bir yontem onerisi |
| topic | i̇lgi sıralamaları olasılıksal konu modellemesi gizli dirichlet paylaştırma (lda) algoritması pennant erişim maksimum marjinal i̇lgi (mmr) relevance rankings probabilistic topic modeling pennant retrieval maximal marginal relevance (mmr) latent dirichlet allocation (lda) algorithm |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2211732 |
| work_keys_str_mv | AT yasartonta ilgisıralamalarınınartırımlıolarakgelistirilmesipennanterisimledesteklenenyenibiryontemonerisi AT mugeakbulut ilgisıralamalarınınartırımlıolarakgelistirilmesipennanterisimledesteklenenyenibiryontemonerisi |