ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی
سابقه و هدف: گیاهان در مراحل مختلف رشد و نمو خود با تنش‌های زیستی و غیرزیستی مواجه می‌شوند. تنش خشکی به عنوان یک تهدید جدی برای تولید موفق محصولات در سراسر جهان از جمله ایران می‌باشد. یکی از راه‌های انتخاب ارقام متحمل به خشکی، ارزیابی و تعیین قدرت سازگاری آنها در دو محیط تنش و بدون تنش است و با است...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2020-11-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5246_56f3e81eaca23c533806100eaf7f70ce.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586656010469376 |
|---|---|
| author | حسن حمیدی سیده ساناز رمضانپور مسعود احمدی حسن سلطانلو |
| author_facet | حسن حمیدی سیده ساناز رمضانپور مسعود احمدی حسن سلطانلو |
| author_sort | حسن حمیدی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: گیاهان در مراحل مختلف رشد و نمو خود با تنش‌های زیستی و غیرزیستی مواجه می‌شوند. تنش خشکی به عنوان یک تهدید جدی برای تولید موفق محصولات در سراسر جهان از جمله ایران می‌باشد. یکی از راه‌های انتخاب ارقام متحمل به خشکی، ارزیابی و تعیین قدرت سازگاری آنها در دو محیط تنش و بدون تنش است و با استفاده شاخص‌های گزینش می‌توان ژنوتیپ‌های متحمل را انتخاب کرد. هدف از این تحقیق ارزیابی لاین‌های S1 گرده‌افشان چغندرقند تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی به منظور گزینش لاین‌های امید بخش و متحمل به خشکی می‌باشد.مواد و روش‌ها: این آزمایش به منظور ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی تعداد 30 ژنوتیپ چغندرقند (29 لاین S1 گرده‌افشان به همراه جمعیت اصلاحی اولیه) و روابط آنها با عملکرد شکر در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 انجام شد. آبیاری‌ها تا مرحله تنک و وجین (استقرار بوته‌ها) به طور معمول انجام شد. آبیاری‌های بعدی در شرایط بدون تنش پس از 90 میلی‌متر و در شرایط تنش خشکی پس از 200 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A صورت گرفت. در ارزیابی تحمل و حساسیت لاین‌های مورد مطالعه به تنش خشکی از شاخص‌های YSI (شاخص پایداری عملکرد)، TOL (شاخص تحمل)، MP (میانگین حسابی محصول‌دهی)، GMP (میانگین هندسی محصول‌دهی)، SSI (شاخص حساسیت به تنش)، STI (شاخص تحمل به تنش)، DTI (شاخص تحمل به خشکی)، BTI (شاخص تحمل چغندرقند)، HARM (میانگین هارمونیک)، YI (شاخص عملکرد)، YR (کاهش عملکرد) و DI (شاخص مقاومت به خشکی) استفاده شد. برای مطالعة هم زمان متغیرها، ارتباط بین شاخص ها و شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل تجزیه به مؤلفه‌های اصلی انجام و نمایش ترسیمی بای پلات بر اساس دو مؤلفه اول ترسیم شد. تجزیه واریانس و برآورد همبستگی‌ها با نرم افزار آماری SAS 9.1 و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و رسم نمودار بای پلات به کمک نرم افزار Minitab18.1 انجام شد. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که از نظر عملکرد شکر بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی و رژیم‌های مختلف آبیاری تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین عملکرد شکر در شرایط بدون تنش و تنش خشکی به ترتیب در لاینS1-45 (98/8 تن در هکتار) و S1-3 (15/5 تن در هکتار) مشاهده گردید. لاین‌هایS1-80، S1-95، S1-45، S1-3، S1-13، S1-8 و جمعیت اصلاحی اولیه در در هر دو شرایط آبیاری، عملکرد شکر بالاتر از میانگین داشتند و بر پایه دستورالعمل فرناندز جزو گروه A (عملکرد بالا در شرایط بدون تنش و تنش) قرار گرفتند. مطالعه ضرایب همبستگی بین شاخص‌های تحمل و عملکرد شکر در شرایط بدون تنش و تنش خشکی حاکی از برتری شاخص‌های MP، GMP، STI، BTI و HARM بود.نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که لاین‌هایS1-3، S1-45 و S1-80 را که هم از لحاظ شاخص‌های MP، GMP و STI و هم از لحاظ عملکرد شکر تحت شرایط تنش در سطح بالایی قرار داشتند به عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها به تنش خشکی شناسایی شدند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-88055c4f2fa445b1ae68dbb3c07d8e7c |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2020-11-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-88055c4f2fa445b1ae68dbb3c07d8e7c2025-01-25T06:58:09ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782020-11-01273738410.22069/jopp.2020.16381.24935246ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکیحسن حمیدی0سیده ساناز رمضانپور1مسعود احمدی2حسن سلطانلو3دانش‌آموخته دکتری اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایراندانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایراندانشیار بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایراندانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایرانسابقه و هدف: گیاهان در مراحل مختلف رشد و نمو خود با تنش‌های زیستی و غیرزیستی مواجه می‌شوند. تنش خشکی به عنوان یک تهدید جدی برای تولید موفق محصولات در سراسر جهان از جمله ایران می‌باشد. یکی از راه‌های انتخاب ارقام متحمل به خشکی، ارزیابی و تعیین قدرت سازگاری آنها در دو محیط تنش و بدون تنش است و با استفاده شاخص‌های گزینش می‌توان ژنوتیپ‌های متحمل را انتخاب کرد. هدف از این تحقیق ارزیابی لاین‌های S1 گرده‌افشان چغندرقند تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی به منظور گزینش لاین‌های امید بخش و متحمل به خشکی می‌باشد.مواد و روش‌ها: این آزمایش به منظور ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی تعداد 30 ژنوتیپ چغندرقند (29 لاین S1 گرده‌افشان به همراه جمعیت اصلاحی اولیه) و روابط آنها با عملکرد شکر در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 انجام شد. آبیاری‌ها تا مرحله تنک و وجین (استقرار بوته‌ها) به طور معمول انجام شد. آبیاری‌های بعدی در شرایط بدون تنش پس از 90 میلی‌متر و در شرایط تنش خشکی پس از 200 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A صورت گرفت. در ارزیابی تحمل و حساسیت لاین‌های مورد مطالعه به تنش خشکی از شاخص‌های YSI (شاخص پایداری عملکرد)، TOL (شاخص تحمل)، MP (میانگین حسابی محصول‌دهی)، GMP (میانگین هندسی محصول‌دهی)، SSI (شاخص حساسیت به تنش)، STI (شاخص تحمل به تنش)، DTI (شاخص تحمل به خشکی)، BTI (شاخص تحمل چغندرقند)، HARM (میانگین هارمونیک)، YI (شاخص عملکرد)، YR (کاهش عملکرد) و DI (شاخص مقاومت به خشکی) استفاده شد. برای مطالعة هم زمان متغیرها، ارتباط بین شاخص ها و شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل تجزیه به مؤلفه‌های اصلی انجام و نمایش ترسیمی بای پلات بر اساس دو مؤلفه اول ترسیم شد. تجزیه واریانس و برآورد همبستگی‌ها با نرم افزار آماری SAS 9.1 و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و رسم نمودار بای پلات به کمک نرم افزار Minitab18.1 انجام شد. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که از نظر عملکرد شکر بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی و رژیم‌های مختلف آبیاری تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین عملکرد شکر در شرایط بدون تنش و تنش خشکی به ترتیب در لاینS1-45 (98/8 تن در هکتار) و S1-3 (15/5 تن در هکتار) مشاهده گردید. لاین‌هایS1-80، S1-95، S1-45، S1-3، S1-13، S1-8 و جمعیت اصلاحی اولیه در در هر دو شرایط آبیاری، عملکرد شکر بالاتر از میانگین داشتند و بر پایه دستورالعمل فرناندز جزو گروه A (عملکرد بالا در شرایط بدون تنش و تنش) قرار گرفتند. مطالعه ضرایب همبستگی بین شاخص‌های تحمل و عملکرد شکر در شرایط بدون تنش و تنش خشکی حاکی از برتری شاخص‌های MP، GMP، STI، BTI و HARM بود.نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که لاین‌هایS1-3، S1-45 و S1-80 را که هم از لحاظ شاخص‌های MP، GMP و STI و هم از لحاظ عملکرد شکر تحت شرایط تنش در سطح بالایی قرار داشتند به عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها به تنش خشکی شناسایی شدند.https://jopp.gau.ac.ir/article_5246_56f3e81eaca23c533806100eaf7f70ce.pdfتنش خشکیژنوتیپعملکرد شکر |
| spellingShingle | حسن حمیدی سیده ساناز رمضانپور مسعود احمدی حسن سلطانلو ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī تنش خشکی ژنوتیپ عملکرد شکر |
| title | ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی |
| title_full | ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی |
| title_fullStr | ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی |
| title_full_unstemmed | ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی |
| title_short | ارزیابی لاین های S1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی |
| title_sort | ارزیابی لاین های s1 گرده افشان چغندرقند با استفاده از شاخص های تحمل به خشکی |
| topic | تنش خشکی ژنوتیپ عملکرد شکر |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_5246_56f3e81eaca23c533806100eaf7f70ce.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ḥsnḥmydy ạrzyạbylạynhạys1grdhạfsẖạncẖgẖndrqndbạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵy AT sydhsạnạzrmḍạnpwr ạrzyạbylạynhạys1grdhạfsẖạncẖgẖndrqndbạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵy AT msʿwdạḥmdy ạrzyạbylạynhạys1grdhạfsẖạncẖgẖndrqndbạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵy AT ḥsnslṭạnlw ạrzyạbylạynhạys1grdhạfsẖạncẖgẖndrqndbạạstfạdhạzsẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵy |