بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران
درک درست ساختار جوی که سبب رخداد آتشسوزی جنگل‌‌ها و مراتع می‌شوند با توجه به اهمیت این منابع طبیعی برای انسان عاملی بسیار مهم برای پیش‌بینی به‌موقع و انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از به وجود آمدن خسارت جبران‌ناپذیر توسط این بلای طبیعی است. به‌منظور بررسی سازوکارهای جوی حاکم بر رخداد پدیده فون در...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-03-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_43858_3c85866c84b20be844415f3231c3f3ce.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592578057338880 |
|---|---|
| author | فرامرز خوش اخلاق حسن حاجی محمدی حسین کوشکی |
| author_facet | فرامرز خوش اخلاق حسن حاجی محمدی حسین کوشکی |
| author_sort | فرامرز خوش اخلاق |
| collection | DOAJ |
| description | درک درست ساختار جوی که سبب رخداد آتشسوزی جنگل‌‌ها و مراتع می‌شوند با توجه به اهمیت این منابع طبیعی برای انسان عاملی بسیار مهم برای پیش‌بینی به‌موقع و انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از به وجود آمدن خسارت جبران‌ناپذیر توسط این بلای طبیعی است. به‌منظور بررسی سازوکارهای جوی حاکم بر رخداد پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران از چهار نوع داده در تحقیق استفاده شد. ابتدا با اخذ داده‌های مربوط به آتشسوزی از اداره کل منابع طبیعی استان‌های گیلان، مازندران و گلستان دوره موردنظر شناسایی گردید. در ادامه با دریافت داده‌های دیده‌بانی شده ایستگاه‌های هواشناسی واقع در دامنه‌های رو و پشت به باد رشته‌کوه البرز تغییرات پارامترهایی چون دما، فشار و باد بررسی شد. سپس از داده‌های شبکه‌بندی شده مربوط به مراکز ملی پیش‌بینی محیطی/ علوم جو (NCEP/NCAR) و مرکز اروپایی پیش‌بینی میان‌مدت جوی (ECMWF) برای تبیین ساختار جو استفاده شد. برای بررسی دمای سطح زمین از تصاویر سنجنده مودیس و برای ردیابی توده‌های هوا از مدل پسگرد ذرات معلق بهره گرفته شد. مشخص شد که طی دوره موردمطالعه، رویداد 25 تا 31 ژانویه 2007 از قوی‌‌ترین و فراگیرترین فون‌های به وقوع پیوسته در منطقه است. نتایج نشان داد با تشکیل یک سلول پرفشار واقع در جنوب کشور و یک سلول کم‌فشار در قسمت بادپناه کوهستان البرز، گرادیان شدید فشاری را به وجود آورده و سبب شده تا جریان جنوبی مناطق شمالی ایران را تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس، طی یک فرآیند استاتیکی-دینامیکی جریان چرخندی بادپناهی در بادپناه رشته‌کوه البرز شکل گرفته است. از طرفی با صعود توده‌هوا بر روی رشته‌کوه البرز و همچنین تخلیه رطوبتی آن و عبور بسته هوا از روی کوهستان و شارش یافتن آن در منطقه و گرمایش بی دررو، توده‌هوایی گرم و خشک وارد منطقه شده که این شرایط با وزش بادهای شدید همراه شده و مناطق مستعد برای آتشسوزی را تحت تأثیر قرار داده است. با افزایش سرعت باد و فرارفت مثبت دما، پرش ناگهانی و افزایش دما به وجود آمده است. ردیابی بسته هوا نیز نشان داد سرمنشأ اصلی جریان وارد شده به منطقه در محدوده شمال دریای خلیج‌فارس و شمال شرق آفریقاست. |
| format | Article |
| id | doaj-art-86ef54b04c6b43bdb34b4302a9502f6d |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-03-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-86ef54b04c6b43bdb34b4302a9502f6d2025-01-21T06:39:16ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-03-0113119521610.22067/geoeh.2022.76403.121943858بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایرانفرامرز خوش اخلاق0حسن حاجی محمدی1حسین کوشکی2دانشیار آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایراندانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایراندانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایراندرک درست ساختار جوی که سبب رخداد آتشسوزی جنگل‌‌ها و مراتع می‌شوند با توجه به اهمیت این منابع طبیعی برای انسان عاملی بسیار مهم برای پیش‌بینی به‌موقع و انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از به وجود آمدن خسارت جبران‌ناپذیر توسط این بلای طبیعی است. به‌منظور بررسی سازوکارهای جوی حاکم بر رخداد پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران از چهار نوع داده در تحقیق استفاده شد. ابتدا با اخذ داده‌های مربوط به آتشسوزی از اداره کل منابع طبیعی استان‌های گیلان، مازندران و گلستان دوره موردنظر شناسایی گردید. در ادامه با دریافت داده‌های دیده‌بانی شده ایستگاه‌های هواشناسی واقع در دامنه‌های رو و پشت به باد رشته‌کوه البرز تغییرات پارامترهایی چون دما، فشار و باد بررسی شد. سپس از داده‌های شبکه‌بندی شده مربوط به مراکز ملی پیش‌بینی محیطی/ علوم جو (NCEP/NCAR) و مرکز اروپایی پیش‌بینی میان‌مدت جوی (ECMWF) برای تبیین ساختار جو استفاده شد. برای بررسی دمای سطح زمین از تصاویر سنجنده مودیس و برای ردیابی توده‌های هوا از مدل پسگرد ذرات معلق بهره گرفته شد. مشخص شد که طی دوره موردمطالعه، رویداد 25 تا 31 ژانویه 2007 از قوی‌‌ترین و فراگیرترین فون‌های به وقوع پیوسته در منطقه است. نتایج نشان داد با تشکیل یک سلول پرفشار واقع در جنوب کشور و یک سلول کم‌فشار در قسمت بادپناه کوهستان البرز، گرادیان شدید فشاری را به وجود آورده و سبب شده تا جریان جنوبی مناطق شمالی ایران را تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس، طی یک فرآیند استاتیکی-دینامیکی جریان چرخندی بادپناهی در بادپناه رشته‌کوه البرز شکل گرفته است. از طرفی با صعود توده‌هوا بر روی رشته‌کوه البرز و همچنین تخلیه رطوبتی آن و عبور بسته هوا از روی کوهستان و شارش یافتن آن در منطقه و گرمایش بی دررو، توده‌هوایی گرم و خشک وارد منطقه شده که این شرایط با وزش بادهای شدید همراه شده و مناطق مستعد برای آتشسوزی را تحت تأثیر قرار داده است. با افزایش سرعت باد و فرارفت مثبت دما، پرش ناگهانی و افزایش دما به وجود آمده است. ردیابی بسته هوا نیز نشان داد سرمنشأ اصلی جریان وارد شده به منطقه در محدوده شمال دریای خلیج‌فارس و شمال شرق آفریقاست.https://geoeh.um.ac.ir/article_43858_3c85866c84b20be844415f3231c3f3ce.pdfباد فونآتش‌سوزیگرادیان فشارشمال ایرانسینوپتیک |
| spellingShingle | فرامرز خوش اخلاق حسن حاجی محمدی حسین کوشکی بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران جغرافیا و مخاطرات محیطی باد فون آتشسوزی گرادیان فشار شمال ایران سینوپتیک |
| title | بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران |
| title_full | بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران |
| title_fullStr | بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران |
| title_full_unstemmed | بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران |
| title_short | بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران |
| title_sort | بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتشسوزی جنگل‌های شمال ایران |
| topic | باد فون آتشسوزی گرادیان فشار شمال ایران سینوپتیک |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_43858_3c85866c84b20be844415f3231c3f3ce.pdf |
| work_keys_str_mv | AT frạmrzkẖwsẖạkẖlạq brrsysạkẖtạrjwypdydhfwndrzmạnrkẖdạdậtsẖswzyjnglhạysẖmạlạyrạn AT ḥsnḥạjymḥmdy brrsysạkẖtạrjwypdydhfwndrzmạnrkẖdạdậtsẖswzyjnglhạysẖmạlạyrạn AT ḥsynḵwsẖḵy brrsysạkẖtạrjwypdydhfwndrzmạnrkẖdạdậtsẖswzyjnglhạysẖmạlạyrạn |