بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک

گروتسک شبه‌گونه‌‌ای است که نویسنده یا گوینده‌ی آن، ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی را با اغراقی نا‌خوشایند و هم‌زمان انزجار‌آمیز و خنده‌دار به سخره می‌گیرد. عناصرگروتسک در یک اثر ادبی و هنری فضایی دوگانه ایجاد می‌کند و ساختاری می‌آفریند که ترکیبی از افکار متضاد را در خود نهفته دارد؛ گروتسک در آن واحد هم...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Authors: منوچهر جوکار, منوچهر تشکری, معصومه دلفان
Format: Article
Language:Avestan
Published: University of Tabriz 2024-09-01
Series:زبان و ادب فارسی
Subjects:
Online Access:https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_18408_6c869cbad8e88ecafe7038dc6fbae111.pdf
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
_version_ 1832572955290238976
author منوچهر جوکار
منوچهر تشکری
معصومه دلفان
author_facet منوچهر جوکار
منوچهر تشکری
معصومه دلفان
author_sort منوچهر جوکار
collection DOAJ
description گروتسک شبه‌گونه‌‌ای است که نویسنده یا گوینده‌ی آن، ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی را با اغراقی نا‌خوشایند و هم‌زمان انزجار‌آمیز و خنده‌دار به سخره می‌گیرد. عناصرگروتسک در یک اثر ادبی و هنری فضایی دوگانه ایجاد می‌کند و ساختاری می‌آفریند که ترکیبی از افکار متضاد را در خود نهفته دارد؛ گروتسک در آن واحد هم مجذوب می‌کند و هم می‌رماند، هم می‌خنداند و هم می‌هراساند. گروتسک معمولاً سیمای انسان و هرآنچه را دستمایه قرارداده‌است، به شکلی مبالغه‌آمیز و دست‌کاری‌شده نشان می‌دهد و با ساختار‌های منظم و منطقی همچون توالی زمان و روابط علی و معلولی چنان رفتار می‌کند که انگار وقوع آن‌ها به نحوِ دیگری هم امکان‌پذیراست. رمان دایی‌جان ناپلئون نوشته‌ی ایرج پزشکزاد، از جمله آثار داستانی است که در آن از عناصر و فضاهای گروتسکی برای نقد برخی پندارها و رفتارهای جامعه‌ی ایرانی به خوبی بهره برداری شده است. در این رمان، 136 عنصر گروتسکی وجود دارد که از این میان، عنصر « نا‌بهنجاری» دارای فراوانی بیشتری است و نوع این نابهنجاری هم عمدتاً پنداری و رفتاری است؛ همچنین در عنصر گروتسکی«وحشت و کمیک»- که در این رمان پس از نابهنجاری دارای بسامد است- سویه‌ی کمیک و خنده‌آوری بر سویه‌ی وحشت و هراسناکی آن فزونی دارد.
format Article
id doaj-art-855c51de44dd4b51a03000c64342464b
institution Kabale University
issn 2251-7979
2676-6779
language Avestan
publishDate 2024-09-01
publisher University of Tabriz
record_format Article
series زبان و ادب فارسی
spelling doaj-art-855c51de44dd4b51a03000c64342464b2025-02-02T06:12:12ZaveUniversity of Tabrizزبان و ادب فارسی2251-79792676-67792024-09-017724918119810.22034/perlit.2024.58753.358118408بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسکمنوچهر جوکار0منوچهر تشکری1معصومه دلفان2گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.گروتسک شبه‌گونه‌‌ای است که نویسنده یا گوینده‌ی آن، ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی را با اغراقی نا‌خوشایند و هم‌زمان انزجار‌آمیز و خنده‌دار به سخره می‌گیرد. عناصرگروتسک در یک اثر ادبی و هنری فضایی دوگانه ایجاد می‌کند و ساختاری می‌آفریند که ترکیبی از افکار متضاد را در خود نهفته دارد؛ گروتسک در آن واحد هم مجذوب می‌کند و هم می‌رماند، هم می‌خنداند و هم می‌هراساند. گروتسک معمولاً سیمای انسان و هرآنچه را دستمایه قرارداده‌است، به شکلی مبالغه‌آمیز و دست‌کاری‌شده نشان می‌دهد و با ساختار‌های منظم و منطقی همچون توالی زمان و روابط علی و معلولی چنان رفتار می‌کند که انگار وقوع آن‌ها به نحوِ دیگری هم امکان‌پذیراست. رمان دایی‌جان ناپلئون نوشته‌ی ایرج پزشکزاد، از جمله آثار داستانی است که در آن از عناصر و فضاهای گروتسکی برای نقد برخی پندارها و رفتارهای جامعه‌ی ایرانی به خوبی بهره برداری شده است. در این رمان، 136 عنصر گروتسکی وجود دارد که از این میان، عنصر « نا‌بهنجاری» دارای فراوانی بیشتری است و نوع این نابهنجاری هم عمدتاً پنداری و رفتاری است؛ همچنین در عنصر گروتسکی«وحشت و کمیک»- که در این رمان پس از نابهنجاری دارای بسامد است- سویه‌ی کمیک و خنده‌آوری بر سویه‌ی وحشت و هراسناکی آن فزونی دارد.https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_18408_6c869cbad8e88ecafe7038dc6fbae111.pdfگروتسکعناصر گروتسکیرمان دایی‌جان ناپلئون
spellingShingle منوچهر جوکار
منوچهر تشکری
معصومه دلفان
بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
زبان و ادب فارسی
گروتسک
عناصر گروتسکی
رمان دایی‌جان ناپلئون
title بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
title_full بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
title_fullStr بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
title_full_unstemmed بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
title_short بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
title_sort بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
topic گروتسک
عناصر گروتسکی
رمان دایی‌جان ناپلئون
url https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_18408_6c869cbad8e88ecafe7038dc6fbae111.pdf
work_keys_str_mv AT mnwcẖhrjwḵạr brrsyrmạnidạyyjạnnạplỷwnạzmnẓriʿnạṣrwmḍạmyngrwtsḵ
AT mnwcẖhrtsẖḵry brrsyrmạnidạyyjạnnạplỷwnạzmnẓriʿnạṣrwmḍạmyngrwtsḵ
AT mʿṣwmhdlfạn brrsyrmạnidạyyjạnnạplỷwnạzmnẓriʿnạṣrwmḍạmyngrwtsḵ