İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği-
İslam tarihi boyunca ortaya çıkan siyasî-itikâdî oluşumları/fırkaları veonların görüşlerini ele alan fırak edebiyatının şüphesiz en başarılı veen çok bilinen örneği Ebû’l-Feth eş-Şehristânî’nin (ö. 548/1153) el-Milelve’n-nihal isimli diğer dinleri de kapsayan eseridir. El-Milel yazılmasınınakabinde...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
2015-09-01
|
| Series: | İslami İlimler Dergisi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/92629 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832570904431820800 |
|---|---|
| author | Kadir Gömbeyaz |
| author_facet | Kadir Gömbeyaz |
| author_sort | Kadir Gömbeyaz |
| collection | DOAJ |
| description | İslam tarihi boyunca ortaya çıkan siyasî-itikâdî oluşumları/fırkaları veonların görüşlerini ele alan fırak edebiyatının şüphesiz en başarılı veen çok bilinen örneği Ebû’l-Feth eş-Şehristânî’nin (ö. 548/1153) el-Milelve’n-nihal isimli diğer dinleri de kapsayan eseridir. El-Milel yazılmasınınakabinde kısa bir süre içerisinde İslam coğrafyasının pek çok köşesineulaşmış ve özellikle nispeten tarafsız ve ilmî üslubu sebebiyle değişik fırkamensupları tarafından dahi başvurulan temel bir kaynak olmuştur. Bununörneklerinden biri Şehristânî’den kısa bir süre sonra yaşadığı anlaşılanUman’ın Kalhât şehrinden İbâdî âlim Ebû Abdillâh el-Kalhâtî’nin (ö.7./13. yy) el-Keşf ve’l-beyân adlı eseridir. Bu makale el-Keşf’in ikinci cildininotuz sekiz ile ellinci bâbları arasında yer alan İslam fırkalarının tasnifedildiği bölüm üzerine odaklanarak Şehristânî’nin el-Milel’indeki fırkatasnifi ile yapılan mukayeseler sonucu görülen çarpıcı benzerliklerden hareketleKalhâtî üzerinde Şehristânî etkisinin mevcudiyetini iddia etmekteve bunu ispatlamaya çalışmaktadır. Bunun yanı sıra Şehristânî’den ciddiölçüde yararlandığı anlaşılan Kalhâtî’nin niçin eserinin hiçbir yerindeŞehristânî’den veya el-Milel’den bahsetmediği sorusuna da birtakım önerilersunmaktadır. Son olarak Kalhâtî’nin tasnifinin Şehristânî’nin tasnifindennerelerde ve hangi bakımdan farklılaştığını tespit etmek suretiyleKalhâtî’nin tasnifinin kendine özgü niteliklerini başlıklar halinde ortayakoymaya çalışmaktadır.Anahtar Kelimeler: İbâdîlik, Kalhâtî, Şehristânî, Uman, Fırak Edebiyatı |
| format | Article |
| id | doaj-art-84c398c71c1248b8bff29ca5013b6263 |
| institution | Kabale University |
| issn | 1306-7044 |
| language | English |
| publishDate | 2015-09-01 |
| publisher | Çorum Çağrı Eğitim Vakfı |
| record_format | Article |
| series | İslami İlimler Dergisi |
| spelling | doaj-art-84c398c71c1248b8bff29ca5013b62632025-02-02T13:45:14ZengÇorum Çağrı Eğitim Vakfıİslami İlimler Dergisi1306-70442015-09-01101149168167İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği-Kadir Gömbeyazİslam tarihi boyunca ortaya çıkan siyasî-itikâdî oluşumları/fırkaları veonların görüşlerini ele alan fırak edebiyatının şüphesiz en başarılı veen çok bilinen örneği Ebû’l-Feth eş-Şehristânî’nin (ö. 548/1153) el-Milelve’n-nihal isimli diğer dinleri de kapsayan eseridir. El-Milel yazılmasınınakabinde kısa bir süre içerisinde İslam coğrafyasının pek çok köşesineulaşmış ve özellikle nispeten tarafsız ve ilmî üslubu sebebiyle değişik fırkamensupları tarafından dahi başvurulan temel bir kaynak olmuştur. Bununörneklerinden biri Şehristânî’den kısa bir süre sonra yaşadığı anlaşılanUman’ın Kalhât şehrinden İbâdî âlim Ebû Abdillâh el-Kalhâtî’nin (ö.7./13. yy) el-Keşf ve’l-beyân adlı eseridir. Bu makale el-Keşf’in ikinci cildininotuz sekiz ile ellinci bâbları arasında yer alan İslam fırkalarının tasnifedildiği bölüm üzerine odaklanarak Şehristânî’nin el-Milel’indeki fırkatasnifi ile yapılan mukayeseler sonucu görülen çarpıcı benzerliklerden hareketleKalhâtî üzerinde Şehristânî etkisinin mevcudiyetini iddia etmekteve bunu ispatlamaya çalışmaktadır. Bunun yanı sıra Şehristânî’den ciddiölçüde yararlandığı anlaşılan Kalhâtî’nin niçin eserinin hiçbir yerindeŞehristânî’den veya el-Milel’den bahsetmediği sorusuna da birtakım önerilersunmaktadır. Son olarak Kalhâtî’nin tasnifinin Şehristânî’nin tasnifindennerelerde ve hangi bakımdan farklılaştığını tespit etmek suretiyleKalhâtî’nin tasnifinin kendine özgü niteliklerini başlıklar halinde ortayakoymaya çalışmaktadır.Anahtar Kelimeler: İbâdîlik, Kalhâtî, Şehristânî, Uman, Fırak Edebiyatıhttps://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/92629 |
| spellingShingle | Kadir Gömbeyaz İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği- İslami İlimler Dergisi |
| title | İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği- |
| title_full | İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği- |
| title_fullStr | İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği- |
| title_full_unstemmed | İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği- |
| title_short | İbâdî Fırak Literatüründe Şehristânî Etkisi -Kalhâtî Örneği- |
| title_sort | ibadi firak literaturunde sehristani etkisi kalhati ornegi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/92629 |
| work_keys_str_mv | AT kadirgombeyaz ibadifırakliteraturundesehristanietkisikalhatiornegi |