بررسی اثر تغییرات عملکرد محصولات پاییزه دیم بر مزیت نسبی و سودآوری اجتماعی .
سابقه و هدف: کشاورزی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی به شمار می‌آ‌ید که بیش از هر چیز به شرایط جوی وابسته است. تغییرات آب و هوایی بر عملکرد محصولات تأثیر بسزایی دارد. با توجه به محدودیت‌های عوامل تولید، ویژگی‌های اقلیمی و جغرافیایی استان-های مختلف، شناسایی مزیت نسبی محصولات زراعی از اهمیت بالایی برخو...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2023-06-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6473_7880671670d0ff601077d0abe4e2ce29.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: کشاورزی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی به شمار می‌آ‌ید که بیش از هر چیز به شرایط جوی وابسته است. تغییرات آب و هوایی بر عملکرد محصولات تأثیر بسزایی دارد. با توجه به محدودیت‌های عوامل تولید، ویژگی‌های اقلیمی و جغرافیایی استان-های مختلف، شناسایی مزیت نسبی محصولات زراعی از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم آگاهی از مزیت نسبی باعث استفاده نامناسب و غیربهینه از منابع می‌شود. بنابراین شناخت مزیت نسبی محصولات در مناطق مختلف، جهت برنامه‌ریزی و استفاده بهینه از امکانات مفید می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین مزیت نسبی برخی از محصولات مهم و دیم پاییزه انجام شد. مواد و روش‌ها: در بخش زراعی این مطالعه عملکرد محصولات دیم شامل گندم، جو، نخود و عدس در استان‌های اردبیل، فارس و خراسان رضوی با استفاده از مدل iCrop2-SSM شبیه‌سازی شد. به منظور کاهش نوسانات اقلیمی و برای برآورد دقیق‌تر، از اطلاعات هواشناسی بلند مدت استفاده گردید. ارزیابی‌های اقتصادی با استفاده از روش ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) و شاخص منابع داخلی (DRC) و هزینه به منفعت اجتماعی (SCB) انجام شد. همچنین شاخص‌های حمایت اسمی (NPC)، ضریب حمایت مؤثر (EPC)، ضریب حمایت اسمی از نهاده (NPI) نیز اندازه‌گیری شد. در شرایط تولید متوسط (مدیریت زراعی متوسط یا شرایط اقلیمی نامناسب) 50 درصد از پتانسیل عملکرد و در شرایط تولید مطلوب (مدیریت زراعی مطلوب یا شرایط اقلیمی خوب) 70 درصد از پتانسیل عملکرد قابل دستیابی است. بنابراین با استفاده از مدل iCrop2-SSM عملکردهای 50 و 70 درصد پتانسیل شبیه‌سازی و تأثیر آن بر مزیت نسبی و سودآوری اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که براساس شاخص DRC اردبیل در تولید گندم، نخود و عدس؛ خراسان رضوی در تولید نخود و عدس؛ فارس در تولید نخود از مزیت نسبی برخودارند. از نظر شاخص SCB تولید گندم در اردبیل، نخود در هر سه استان و عدس در استان اردبیل و خراسان رضوی دارای سودآوری اجتماعی می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد با افزایش عملکرد، مزیت نسبی و سودآوری اجتماعی بهبود می‌یابد، به طوری که اگر کشاورزان هر منطقه بتوانند حداقل 50 درصد پتانسیل عملکرد (قابل دستیابی) را تولید کنند هر سه استان دارای مزیت نسبی در تولید محصولات (گندم، جو، نخود و عدس دیم) خواهند بود. براساس نتایج شبیه‌سازی، استان‌های فارس و اردبیل در تولید گندم بالاترین و از نظر تولید جو، نخود و عدس استان اردبیل بالاترین عملکرد قابل دستیابی را به خود اختصاص دادند. براساس عملکردهای واقعی فقط استان اردبیل بالاترین عملکردها را داشته و از نظر شاخص‌های اقتصادی نیز نسبت به سایر استان‌ها برتر بود.نتیجه‌گیری: محصولات گندم، جو، نخود و عدس دیم در استان اردبیل به دلیل شرایط اقلیمی مناسب این منطقه عملکردهای بالاتری داشتند. از دلایل مزیت‌دار بودن محصولات در استان اردبیل تولید با عملکردهای بالا می‌باشد که درآمد تولیدکنندگان این منطقه را نسبت به دو استان دیگر افزایش داده است و تولید محصولات دیم در این استان با سودآوری همراه بوده است. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |