ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها
سابقه و هدف: هیبریدهای ماده‌گل خیار از مزیت پرمحصول بودن برخوردار هستند؛ بنابراین صفت ماده‌گل بودن باید همواره در تولید ارقام هیبرید خیار مد نظر قرار گیرد. حداقل پنج ژن وجود دارد که بیان جنسیت ماده‌گلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. جهت اصلاح خیار برای تولید ارقام جدید با عملکرد بالاتر و کیفیت بهتر، استف...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-09-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6201_b53c758efdf6d7545b0f4e293bb38d99.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586579266240512 |
|---|---|
| author | مریم حافظ نیا جمالعلی الفتی بابک ربیعی حبیب الله سمیع زاده لاهیجی |
| author_facet | مریم حافظ نیا جمالعلی الفتی بابک ربیعی حبیب الله سمیع زاده لاهیجی |
| author_sort | مریم حافظ نیا |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: هیبریدهای ماده‌گل خیار از مزیت پرمحصول بودن برخوردار هستند؛ بنابراین صفت ماده‌گل بودن باید همواره در تولید ارقام هیبرید خیار مد نظر قرار گیرد. حداقل پنج ژن وجود دارد که بیان جنسیت ماده‌گلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. جهت اصلاح خیار برای تولید ارقام جدید با عملکرد بالاتر و کیفیت بهتر، استفاده از تنوع ژنتیکی و ژرم پلاسم این گیاه بشدت ضروری است. اطلاع از اهمیت و میزان اثرات ژنتیکی کنترل کننده توارث صفات می‌تواند به انتخاب روش مناسب اصلاحی گیاه بیانجامد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف نحوه وراثت صفت ماده‌گلی و بررسی اثرات ژن‌های کنترل کننده در این صفت و دیگر اجزای عملکرد، در نتاج حاصل از تلاقی یک لاین ماده با یک لاین منتخب نر صورت گرفت تا در نهایت برنامه اصلاحی مناسبی اتخاذ شود. مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی ژنتیکی و برآورد وراثت‌پذیری صفت ماده‌گلی در خیار، هفت نسل (P1, P2, F1, F2, BC1, BC2, F3) از تلاقی دو لاین ماده‌گل N10 و نرگل A11 تهیه و صفات تعداد گل ماده، تعداد گل نر، تعداد میوه در بوته، ارتفاع بوته و طول میانگره در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اندازه‌گیری شدند. جهت ایجاد جمعیت‌ها، آزمایش‌هایی در بهار و پاییز 1396 تا 1397 طی سه مرحله در گلخانه‌ی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان صورت گرفت و ارزیابی جمعیت‌ها در سال 1398 در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد، سال اول به منظور تولید بذرهای هیبرید تلاقی بین دو لاین ماده‌گل N10 و نرگل A11 صورت گرفت، پس از تولید و کشت بذر هیبرید در مرحله دوم، خودگشنی و تلاقی برگشتی هیبرید با والدین انجام شد و جمعیت‌های F2 و تلاقی‌های برگشتی با هر دو والد ایجاد شدند. در سال دوم، نمونه‌هایی از بذور نسل دوم به منظور خودگشنی و ایجاد جمعیت نسل سوم در گلخانه کشت شدند. در گلخانه از سیستم کشت هیدروپونیک استفاده و کوددهی و آبیاری گیاهان با فواصل زمانی منظم انجام شد. در سیستم کشت مزرعه‌ای مراحل داشت با استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای و مالچ پوششی جهت کاشت استفاده شد. تست نرمال بودن داده‌ها توسط آزمون چولگی و کشیدگی در نرم افزار SPSS و آنالیز داده‌ها توسط نرم افزار SAS انجام شد. مقایسه میانگین نسل‌ها نیز با استفاده از آزمونLSD در سطح احتمال 5% و 1% صورت گرفت.یافته‌ها: در مورد صفت ماده‌گلی تفاوت معنی‌داری بین نسل‌های مورد بررسی وجود داشت. بررسی آزمون‌های مقیاس نیز برای این صفت نشان داد که ممکن است آثار متقابل غیرآللی نیز در بین ژن‌های کنترل کننده این صفت وجود داشته باشد. برآورد پارامترهای ژنتیکی و انجام آزمون مقیاس مشترک نشان داد که برای تمامی صفات مورد مطالعه، انواع مختلفی از اپیستازی وجود دارد. نتایج نشان داد در مورد صفت تعداد گل ماده تمام آثار ژنتیکی معنی‌دار شد. برای صفات تعداد گل نر، تعداد میوه در بوته و طول میانگره، مدل شش پارامتری شامل تمامی آثار ژنتیکی به غیر از اپیستازی غالبیت-غالبیت، کنترل صفات را به عهده داشت، در حالی‌که برای صفت ارتفاع بوته، مدل شش پارامتری شامل تمام آثار ژنتیکی بدون اپیستازی افزایشی-افزایشی بهترین مدل ژنتیکی توجیه‌کننده تنوع بود. نتیجه‌گیری: ارزیابی وراثت‌پذیری و درجه غالبیت نشان داد واریانس افزایشی در صفات تعداد گل ماده و تعداد میوه دارای اهمیت بیشتری بود به این معنی که می‌توان برای اصلاح این صفات در جمعیت مورد مطالعه ژنوتیپ‌های برتر را انتخاب کرد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-737ceba83dd546beb5253fbd6f15a49a |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2022-09-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-737ceba83dd546beb5253fbd6f15a49a2025-01-25T07:00:35ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782022-09-0129311610.22069/jopp.2022.19108.28216201ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌هامریم حافظ نیا0جمالعلی الفتی1بابک ربیعی2حبیب الله سمیع زاده لاهیجی3دانشجوی دکتری باغبانی، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایراننویسنده مسئول، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایرانگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایرانگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایرانسابقه و هدف: هیبریدهای ماده‌گل خیار از مزیت پرمحصول بودن برخوردار هستند؛ بنابراین صفت ماده‌گل بودن باید همواره در تولید ارقام هیبرید خیار مد نظر قرار گیرد. حداقل پنج ژن وجود دارد که بیان جنسیت ماده‌گلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. جهت اصلاح خیار برای تولید ارقام جدید با عملکرد بالاتر و کیفیت بهتر، استفاده از تنوع ژنتیکی و ژرم پلاسم این گیاه بشدت ضروری است. اطلاع از اهمیت و میزان اثرات ژنتیکی کنترل کننده توارث صفات می‌تواند به انتخاب روش مناسب اصلاحی گیاه بیانجامد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف نحوه وراثت صفت ماده‌گلی و بررسی اثرات ژن‌های کنترل کننده در این صفت و دیگر اجزای عملکرد، در نتاج حاصل از تلاقی یک لاین ماده با یک لاین منتخب نر صورت گرفت تا در نهایت برنامه اصلاحی مناسبی اتخاذ شود. مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی ژنتیکی و برآورد وراثت‌پذیری صفت ماده‌گلی در خیار، هفت نسل (P1, P2, F1, F2, BC1, BC2, F3) از تلاقی دو لاین ماده‌گل N10 و نرگل A11 تهیه و صفات تعداد گل ماده، تعداد گل نر، تعداد میوه در بوته، ارتفاع بوته و طول میانگره در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اندازه‌گیری شدند. جهت ایجاد جمعیت‌ها، آزمایش‌هایی در بهار و پاییز 1396 تا 1397 طی سه مرحله در گلخانه‌ی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان صورت گرفت و ارزیابی جمعیت‌ها در سال 1398 در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد، سال اول به منظور تولید بذرهای هیبرید تلاقی بین دو لاین ماده‌گل N10 و نرگل A11 صورت گرفت، پس از تولید و کشت بذر هیبرید در مرحله دوم، خودگشنی و تلاقی برگشتی هیبرید با والدین انجام شد و جمعیت‌های F2 و تلاقی‌های برگشتی با هر دو والد ایجاد شدند. در سال دوم، نمونه‌هایی از بذور نسل دوم به منظور خودگشنی و ایجاد جمعیت نسل سوم در گلخانه کشت شدند. در گلخانه از سیستم کشت هیدروپونیک استفاده و کوددهی و آبیاری گیاهان با فواصل زمانی منظم انجام شد. در سیستم کشت مزرعه‌ای مراحل داشت با استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای و مالچ پوششی جهت کاشت استفاده شد. تست نرمال بودن داده‌ها توسط آزمون چولگی و کشیدگی در نرم افزار SPSS و آنالیز داده‌ها توسط نرم افزار SAS انجام شد. مقایسه میانگین نسل‌ها نیز با استفاده از آزمونLSD در سطح احتمال 5% و 1% صورت گرفت.یافته‌ها: در مورد صفت ماده‌گلی تفاوت معنی‌داری بین نسل‌های مورد بررسی وجود داشت. بررسی آزمون‌های مقیاس نیز برای این صفت نشان داد که ممکن است آثار متقابل غیرآللی نیز در بین ژن‌های کنترل کننده این صفت وجود داشته باشد. برآورد پارامترهای ژنتیکی و انجام آزمون مقیاس مشترک نشان داد که برای تمامی صفات مورد مطالعه، انواع مختلفی از اپیستازی وجود دارد. نتایج نشان داد در مورد صفت تعداد گل ماده تمام آثار ژنتیکی معنی‌دار شد. برای صفات تعداد گل نر، تعداد میوه در بوته و طول میانگره، مدل شش پارامتری شامل تمامی آثار ژنتیکی به غیر از اپیستازی غالبیت-غالبیت، کنترل صفات را به عهده داشت، در حالی‌که برای صفت ارتفاع بوته، مدل شش پارامتری شامل تمام آثار ژنتیکی بدون اپیستازی افزایشی-افزایشی بهترین مدل ژنتیکی توجیه‌کننده تنوع بود. نتیجه‌گیری: ارزیابی وراثت‌پذیری و درجه غالبیت نشان داد واریانس افزایشی در صفات تعداد گل ماده و تعداد میوه دارای اهمیت بیشتری بود به این معنی که می‌توان برای اصلاح این صفات در جمعیت مورد مطالعه ژنوتیپ‌های برتر را انتخاب کرد.https://jopp.gau.ac.ir/article_6201_b53c758efdf6d7545b0f4e293bb38d99.pdfوراثت‌پذیریاپیستازیواریانس افزایشیواریانس غالبیت |
| spellingShingle | مریم حافظ نیا جمالعلی الفتی بابک ربیعی حبیب الله سمیع زاده لاهیجی ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī وراثت‌پذیری اپیستازی واریانس افزایشی واریانس غالبیت |
| title | ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها |
| title_full | ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها |
| title_fullStr | ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها |
| title_full_unstemmed | ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها |
| title_short | ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها |
| title_sort | ارزیابی ژنتیکی صفت ماده‌گلی در خیار با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها |
| topic | وراثت‌پذیری اپیستازی واریانس افزایشی واریانس غالبیت |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6201_b53c758efdf6d7545b0f4e293bb38d99.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mrymḥạfẓnyạ ạrzyạbyzẖntyḵyṣftmạdhglydrkẖyạrbạạstfạdhạzrwsẖtjzyhmyạngynnslhạ AT jmạlʿlyạlfty ạrzyạbyzẖntyḵyṣftmạdhglydrkẖyạrbạạstfạdhạzrwsẖtjzyhmyạngynnslhạ AT bạbḵrbyʿy ạrzyạbyzẖntyḵyṣftmạdhglydrkẖyạrbạạstfạdhạzrwsẖtjzyhmyạngynnslhạ AT ḥbybạllhsmyʿzạdhlạhyjy ạrzyạbyzẖntyḵyṣftmạdhglydrkẖyạrbạạstfạdhạzrwsẖtjzyhmyạngynnslhạ |