نمایش افتراقی تحمل به تنش حرارتی ارقام زیتون زرد و دیره براساس شاخص‌های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و الگوی بیان ژن‌های PPO و PAL
سابقه و هدف: زیتون یکی از مهم‌ترین گونه‌های محصولات باغی ایران بوده که به‌طور وسیعی در مناطق نیمه‌گرمسیری کشور کشت می-شود. در بسیاری از این مناطق دمای هوا به ویژه در فصول تابستان تا حد ایجاد تنش حرارتی برای این گونه گیاهی بالا می‌رود. اطلاعات اندکی در خصوص تحمل ارقام و راهکارهای فیزیولوژیکی و بیوشیم...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5479_1b56ca16c41f9a7f667ead2d1a79ae02.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: زیتون یکی از مهم‌ترین گونه‌های محصولات باغی ایران بوده که به‌طور وسیعی در مناطق نیمه‌گرمسیری کشور کشت می-شود. در بسیاری از این مناطق دمای هوا به ویژه در فصول تابستان تا حد ایجاد تنش حرارتی برای این گونه گیاهی بالا می‌رود. اطلاعات اندکی در خصوص تحمل ارقام و راهکارهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موثر در پاسخ به تنش حرارتی در زیتون وجود دارد. لذا شناخت این راهکارها و نیز کشت ارقامی با دامنه تحمل بالا به چنین شرایطی از اهداف اصلاحی زیتون می‌باشد. مواد و روش: به منظور مطالعه تاثیر تنش حرارتی بر تغییرات صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و الگوی بیان ژن‌های فنیل‌آلانین‌آمونیالیاز (PAL) و پلی‌فنول‌اکسیداز (PPO)، در سال 1396 آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. نهال‌های یکساله حاصل از قلمه ریشه‌دار شده ارقام زیتون زرد و دیره، بعد از انتقال به اتاقک رشد مصنوعی و سازگار شدن در سه مرحله دمایی مختلف، با تیمارهای دمایی 32 (مرحله قبل از تنش، به‌مدت سه ماه)، 45 (مرحله تنش، به‌مدت یک ماه) و 36 (مرحله بعد از تنش، به‌مدت پنج روز) درجه سانتی‌گراد مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل میزان رشد طولی تجمعی و وزن خشک شاخساره، رطوبت نسبی برگ‌ها، میزان نشت یونی، محتوی مالون‌دی‌آلدئید، حداکثر عملکرد فتوسیستم II (Fv/Fm)، حداقل فلورسنس کلروفیل (Fo)، میزان فعالیت آنزیم‌های PAL و PPO و الگوی بیان ژن‌های مربوط به این دو آنزیم بودند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS 9.1 انجام و مقایسه میانگین داده‌ها به روش LSD در سطح احتمال یک درصد انجام شد.یافته‌ها: نتایج مربوط به شاخص‌های رشد تجمعی و وزن خشک شاخساره، برتری نسبی رقم زرد را در مواجهه با تنش حرارتی و در مقایسه با رقم دیره نشان داد. تنش درجه حرارت بالا میزان رطوبت نسبی برگ هر دو رقم را نسبت به دوره قبل از تنش به طور معنی‌داری کاهش داد، اما این کاهش در رقم دیره با اختلاف معنی‌داری نسبت به رقم زرد محسوس‌تر بود. میزان آسیب تنش حرارتی به ساختارهای غشای سلولی که از طریق اندازه‌گیری متغیرهای نشت یونی و شاخص پراکسیداسیون چربی‌های غشاء (مالون‌دی‌آلدئید) تعیین شده بود، نشان داد تحت تنش درجه حرارت بالا، رقم زرد هم آسیب کمتری دیده بود و هم بازیافت سریع‌تری را در دوره بعد از تنش داشت. تنش حرارتی شاخص Fv/Fm را به طور معنی‌داری در دیره نسبت به زرد کاهش داد، در حالی‌که شاخص Fo در رقم دیره بطور معنی‌داری بیشتر از رقم زرد بود. میزان فعالیت آنزیم‌های PPO و PAL تحت شرایط تنش حرارتی افزایش بیشتری در رقم زرد نسبت به دیره نشان داد. میزان فعالیت PPO هر دو رقم در دوره بعد از تنش نسبت به دوره تنش کاهش یافت. بررسی الگوی تظاهر ژن‌های PPO و PAL نیز افزایش بیان این ژن‌ها را در پاسخ به تنش حرراتی در هر دو رقم نشان داد. میزان بیان ژن مربوط به این آنزیم PPO و PAL در مرحله تنش در رقم زرد نسبت به دیره به ترتیب 3 و 5/1 برابر افزایش داشت. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که رقم زرد در مقایسه با رقم دیره تحمل نسبتا بالایی به تنش حرارتی دارد. هم‌چنین، این رقم به دنبال رفع تنش، توانایی بالایی را در بازیافت خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دارد. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |