مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبی
سابقه و هدف: گندم یکی از مهمترین محصولات غذایی در جهان است که رشد و تولید آن اغلب با تنش خشکی کاهش می‌یابد. یکی از روش‌های ممکن افزایش غذا به روش پایدار با حفظ سطح زیر کشت استفاده از سیستم کشت مخلوط است. کشت مخلوط به عنوان یکی از روش‌ها و نمونه‌ای از نظام‌های پایدار در کشاورزی اهدافی نظیر ایجاد تعاد...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2020-04-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_4994_14c29f1ed720d35cfef74e5c84f6a2a5.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586650277904384 |
|---|---|
| author | مریم میردورقی علی بهپوری محمدصادق تقی زاده احسان بیژن زاده منوچهر دستفال |
| author_facet | مریم میردورقی علی بهپوری محمدصادق تقی زاده احسان بیژن زاده منوچهر دستفال |
| author_sort | مریم میردورقی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: گندم یکی از مهمترین محصولات غذایی در جهان است که رشد و تولید آن اغلب با تنش خشکی کاهش می‌یابد. یکی از روش‌های ممکن افزایش غذا به روش پایدار با حفظ سطح زیر کشت استفاده از سیستم کشت مخلوط است. کشت مخلوط به عنوان یکی از روش‌ها و نمونه‌ای از نظام‌های پایدار در کشاورزی اهدافی نظیر ایجاد تعادل اکولوژیک، بهره‌برداری بیشتر از منابع، افزایش کمی وکیفی عملکرد، کاهش خسارت آفات بیماری‌ها و علف‌های هرز را دنبال می‌کند. کاهش وابستگی کشاورزان به آفت‌کش‌ها به شرط حفظ کیفیت محصول و بازار پسندی آن یکی از اهداف کشت مخلوط در کشاورزی پایدار است .بطورکلی هدف از اجرای این آزمایش ارزیابی اثر تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌ها بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه تحت شرایط تنش کم آبی بعد از گلدهی در سیستم‌های کشت مخلوط گندم دوروم می باشد. مواد و روش‌ها: این آزمایش بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-96 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز انجام شد. عامل‌ها شامل: رژیم رطوبتی بعد از گلدهی در دو سطح (آبیاری مطلوب و تنش کم آبی) و سیستم‌های کاشت شامل کشت خالص ژنوتیپ‌های گندم دوروم (کشت خالص لاین 4-92DW-، کشت خالص شبرنگ، کشت خالص لاین 14-94DW-، کشت خالص بهرنگ) و کشت مخلوط آن‌ها (کشت مخلوط لاین 4-92 DW-+ شبرنگ، کشت مخلوط لاین 4-92 DW-+ 14-94 DW-، کشت مخلوط 4-92 DW-+ بهرنگ، کشت مخلوط شبرنگ + 14-94 DW-، کشت مخلوط شبرنگ + بهرنگ، کشت مخلوط 14-94 DW-+ بهرنگ، کشت مخلوط 4-92 DW-+ شبرنگ + 14-94 DW-+ بهرنگ) بود. یافته‌ها: بر طبق نتایج این آزمایش بیشترین عملکرد دانه در تیمار کشت مخلوط دو ژنوتیپ بهرنگ+ 14-94DW- با میانگین 8815 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری مطلوب به دست آمد که تفاوت معنی‌داری با مخلوط چهار ژنوتیپ در شرایط آبیاری مطلوب نداشت. کمترین عملکرد دانه در تیمار کشت‌های مخلوط بهرنگ + 4-92 DW-با مقدار 2233 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش کم آبی مشاهده شد. همچنین مقایسه گروهی کشت‌های خالص و کشت مخلوط دوتایی و چهارتایی این ژنوتیپ ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تیمار کشت مخلوط چهارتایی تحت شرایط آبیاری مطلوب با میانگین 8799 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. تجزیه ضرایب همبستگی در این آزمایش نشان داد که در شرایط تنش کم آبی حداکثر همبستگی مثبت و معنی‌دار بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک (**76/0=r) مشاهده گردید. همچنین در شرایط آبیاری مطلوب بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار بین عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک (**90/0=r) وجود داشت.نتیجه‌گیری: استفاده از کشت مخلوط ژنوتیپ‌های مختلف گندم دوروم، عملکرد و اجزای عملکرد را نیز تحت تاثیر قرار داد. کشت مخلوط ژنوتیپ‌ها در شرایط آبیاری مطلوب بیشترین عملکرد را نسبت به شرایط تنش کم آبی به خود اختصاص داد. در مجموع به نظر می‌رسد کشت‌های مخلوط به دلیل داشتن پتانسیل عملکرد دانه بالاتر چه در شرایط آبیاری مطلوب و چه در شرایط محدودیت‌های رطوبتی قابل توصیه می‌باشند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-72ac6d6901ae4367a9b6810bd3f151a4 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2020-04-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-72ac6d6901ae4367a9b6810bd3f151a42025-01-25T06:57:38ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782020-04-0127117919610.22069/jopp.2020.16095.24524994مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبیمریم میردورقی0علی بهپوری1محمدصادق تقی زاده2احسان بیژن زاده3منوچهر دستفال4دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایراناستادیار اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایراناستادیار اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایراندانشیار اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، داراب، ایرانعضو هیأت علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، داراب، ایرانسابقه و هدف: گندم یکی از مهمترین محصولات غذایی در جهان است که رشد و تولید آن اغلب با تنش خشکی کاهش می‌یابد. یکی از روش‌های ممکن افزایش غذا به روش پایدار با حفظ سطح زیر کشت استفاده از سیستم کشت مخلوط است. کشت مخلوط به عنوان یکی از روش‌ها و نمونه‌ای از نظام‌های پایدار در کشاورزی اهدافی نظیر ایجاد تعادل اکولوژیک، بهره‌برداری بیشتر از منابع، افزایش کمی وکیفی عملکرد، کاهش خسارت آفات بیماری‌ها و علف‌های هرز را دنبال می‌کند. کاهش وابستگی کشاورزان به آفت‌کش‌ها به شرط حفظ کیفیت محصول و بازار پسندی آن یکی از اهداف کشت مخلوط در کشاورزی پایدار است .بطورکلی هدف از اجرای این آزمایش ارزیابی اثر تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌ها بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه تحت شرایط تنش کم آبی بعد از گلدهی در سیستم‌های کشت مخلوط گندم دوروم می باشد. مواد و روش‌ها: این آزمایش بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-96 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز انجام شد. عامل‌ها شامل: رژیم رطوبتی بعد از گلدهی در دو سطح (آبیاری مطلوب و تنش کم آبی) و سیستم‌های کاشت شامل کشت خالص ژنوتیپ‌های گندم دوروم (کشت خالص لاین 4-92DW-، کشت خالص شبرنگ، کشت خالص لاین 14-94DW-، کشت خالص بهرنگ) و کشت مخلوط آن‌ها (کشت مخلوط لاین 4-92 DW-+ شبرنگ، کشت مخلوط لاین 4-92 DW-+ 14-94 DW-، کشت مخلوط 4-92 DW-+ بهرنگ، کشت مخلوط شبرنگ + 14-94 DW-، کشت مخلوط شبرنگ + بهرنگ، کشت مخلوط 14-94 DW-+ بهرنگ، کشت مخلوط 4-92 DW-+ شبرنگ + 14-94 DW-+ بهرنگ) بود. یافته‌ها: بر طبق نتایج این آزمایش بیشترین عملکرد دانه در تیمار کشت مخلوط دو ژنوتیپ بهرنگ+ 14-94DW- با میانگین 8815 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری مطلوب به دست آمد که تفاوت معنی‌داری با مخلوط چهار ژنوتیپ در شرایط آبیاری مطلوب نداشت. کمترین عملکرد دانه در تیمار کشت‌های مخلوط بهرنگ + 4-92 DW-با مقدار 2233 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش کم آبی مشاهده شد. همچنین مقایسه گروهی کشت‌های خالص و کشت مخلوط دوتایی و چهارتایی این ژنوتیپ ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تیمار کشت مخلوط چهارتایی تحت شرایط آبیاری مطلوب با میانگین 8799 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. تجزیه ضرایب همبستگی در این آزمایش نشان داد که در شرایط تنش کم آبی حداکثر همبستگی مثبت و معنی‌دار بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک (**76/0=r) مشاهده گردید. همچنین در شرایط آبیاری مطلوب بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار بین عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک (**90/0=r) وجود داشت.نتیجه‌گیری: استفاده از کشت مخلوط ژنوتیپ‌های مختلف گندم دوروم، عملکرد و اجزای عملکرد را نیز تحت تاثیر قرار داد. کشت مخلوط ژنوتیپ‌ها در شرایط آبیاری مطلوب بیشترین عملکرد را نسبت به شرایط تنش کم آبی به خود اختصاص داد. در مجموع به نظر می‌رسد کشت‌های مخلوط به دلیل داشتن پتانسیل عملکرد دانه بالاتر چه در شرایط آبیاری مطلوب و چه در شرایط محدودیت‌های رطوبتی قابل توصیه می‌باشند.https://jopp.gau.ac.ir/article_4994_14c29f1ed720d35cfef74e5c84f6a2a5.pdfکلمات کلیدی: مخلوط ارقامتنوع ژنتیکیتنش‌خشکی |
| spellingShingle | مریم میردورقی علی بهپوری محمدصادق تقی زاده احسان بیژن زاده منوچهر دستفال مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبی Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī کلمات کلیدی: مخلوط ارقام تنوع ژنتیکی تنش‌خشکی |
| title | مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبی |
| title_full | مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبی |
| title_fullStr | مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبی |
| title_full_unstemmed | مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبی |
| title_short | مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم(Triticum durum) در شرایط تنش کم آبی |
| title_sort | مطالعه کشت مخلوط ردیفی ژنوتیپ‌هادر گندم دوروم triticum durum در شرایط تنش کم آبی |
| topic | کلمات کلیدی: مخلوط ارقام تنوع ژنتیکی تنش‌خشکی |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_4994_14c29f1ed720d35cfef74e5c84f6a2a5.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mrymmyrdwrqy mṭạlʿhḵsẖtmkẖlwṭrdyfyzẖnwtyphạdrgndmdwrwmtriticumdurumdrsẖrạyṭtnsẖḵmậby AT ʿlybhpwry mṭạlʿhḵsẖtmkẖlwṭrdyfyzẖnwtyphạdrgndmdwrwmtriticumdurumdrsẖrạyṭtnsẖḵmậby AT mḥmdṣạdqtqyzạdh mṭạlʿhḵsẖtmkẖlwṭrdyfyzẖnwtyphạdrgndmdwrwmtriticumdurumdrsẖrạyṭtnsẖḵmậby AT ạḥsạnbyzẖnzạdh mṭạlʿhḵsẖtmkẖlwṭrdyfyzẖnwtyphạdrgndmdwrwmtriticumdurumdrsẖrạyṭtnsẖḵmậby AT mnwcẖhrdstfạl mṭạlʿhḵsẖtmkẖlwṭrdyfyzẖnwtyphạdrgndmdwrwmtriticumdurumdrsẖrạyṭtnsẖḵmậby |