بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI
سابقه و هدف: کلزا یکی از مهم‌ترین منابع دانه‌های روغنی است که روغن استحصال شده از آن برای مصارف انسانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن آن به دلیل داشتن ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد کم اسیدهای چرب اشباع همانند روغن زیتون، جزو باکیفیت‌ترین روغن‌های خوراکی است. در اکثر برنامه‌های اصل...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2020-11-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5247_cfec7831fe95e46229a6e7c5fa5d7b82.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586650055606272 |
|---|---|
| author | بهرام علیزاده بهمن پاسبان اسلام عباس رضایی زاد محمد یزدان دوست همدانی معرفت مصطفوی راد |
| author_facet | بهرام علیزاده بهمن پاسبان اسلام عباس رضایی زاد محمد یزدان دوست همدانی معرفت مصطفوی راد |
| author_sort | بهرام علیزاده |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: کلزا یکی از مهم‌ترین منابع دانه‌های روغنی است که روغن استحصال شده از آن برای مصارف انسانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن آن به دلیل داشتن ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد کم اسیدهای چرب اشباع همانند روغن زیتون، جزو باکیفیت‌ترین روغن‌های خوراکی است. در اکثر برنامه‌های اصلاحی بخصوص در مقایسه لاین‌ها در محیط‌های مختلف، به علت وجود اثر متقابل ژنوتیپ×محیط تظاهر رقم‌ها در محیط‌های مختلف، متفاوت است. ازاین‌رو به‌منظور گزینش و سنجش میزان سازگاری، ثبات و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌ها، ارزیابی آنان در شرایط مختلف محیطی در سال‌های مختلف اجتناب-ناپذیر است. اصلاح برای افزایش عملکرد در واحد سطح با تولید ارقامی که قادرند از شرایط محیطی به نحو مناسبی استفاده نمایند، در ارتباط است و بنابراین لازم است که سازگاری ارقام مختلف به محیط‌های هدف موردبررسی و ارزیابی قرار گیرد.مواد و روشها: در این آزمایش 20 لاین زمستانه کلزا به همراه دو لاین امیدبخش و سه رقم اکاپی، احمدی و مودنا به‌منظور بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد در شرایط محیطی سرد و معتدل سرد کشور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج، همدان، کرمانشاه، تبریز و اراک طی دو سال زراعی 89-1388 و 90-1389 کشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. به‌منظور بررسی اثرات ضرب‌پذیر (اثر متقابل ژنوتیپ×محیط) و تجزیه واکنش لاینهای موردمطالعه روش AMMI به کار گرفته شد. یافتهها: پس از آزمون یکنواختی واریانس خطاها، تجزیه واریانس مرکب انجام شد. اثرات ساده مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ×مکان و ژنوتیپ×سال×مکان معنی‌دار بودند. تجزیه اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضرب‌پذیر (AMMI) نشان داد که بخش محیطی اثر متقابل ژنوتیپ×محیط بیش‌ترین تأثیر را در عملکرد دانه لاینهای مورد آزمایش دارد. بر اساس نتایج این تجزیه چهار مؤلفه اصلی اول معنی‌دار بودند و هرکدام به ترتیب 8/26%، 23/21%، 58/13% و 99/10% از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند. لاینهای HW112 و L120 بعد از لاین SW101 ، ASV پایینی را نشان دادند اما لاین L120 با داشتن میانگین عملکرد پایین‌تر از میانگین کل به‌عنوان لاینهای پایدار با عملکرد بالا شناخته شدند.نتیجهگیری: ارزیابی پایداری با استفاده از آماره ارزش پایداری (ASV) نشان داد که لاین SW101 دارای بیش‌ترین پایداری است. این لاین با داشتن کمترین میزان ASV و عملکردی بالاتر از میانگین کل به‌عنوان ژنوتیپ با پایداری عمومی خوب موردتوجه قرار گرفت و درنهایت این ژنوتیپ به دلیل داشتن کمترین میزان اثر متقابل و میانگین عملکردی بالاتر از میانگین متوسط به‌عنوان ژنوتیپ با پایداری عمومی خوب معرفی گردید. |
| format | Article |
| id | doaj-art-7178c267704c4982959347dfb087dd03 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2020-11-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-7178c267704c4982959347dfb087dd032025-01-25T06:58:09ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782020-11-01273859610.22069/jopp.2020.16557.25095247بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMIبهرام علیزاده0بهمن پاسبان اسلام1عباس رضایی زاد2محمد یزدان دوست همدانی3معرفت مصطفوی راد4دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایراندانشیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایراناستادیار بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه ایران،استادیار بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران،استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، رشت، ایرانسابقه و هدف: کلزا یکی از مهم‌ترین منابع دانه‌های روغنی است که روغن استحصال شده از آن برای مصارف انسانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن آن به دلیل داشتن ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد کم اسیدهای چرب اشباع همانند روغن زیتون، جزو باکیفیت‌ترین روغن‌های خوراکی است. در اکثر برنامه‌های اصلاحی بخصوص در مقایسه لاین‌ها در محیط‌های مختلف، به علت وجود اثر متقابل ژنوتیپ×محیط تظاهر رقم‌ها در محیط‌های مختلف، متفاوت است. ازاین‌رو به‌منظور گزینش و سنجش میزان سازگاری، ثبات و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌ها، ارزیابی آنان در شرایط مختلف محیطی در سال‌های مختلف اجتناب-ناپذیر است. اصلاح برای افزایش عملکرد در واحد سطح با تولید ارقامی که قادرند از شرایط محیطی به نحو مناسبی استفاده نمایند، در ارتباط است و بنابراین لازم است که سازگاری ارقام مختلف به محیط‌های هدف موردبررسی و ارزیابی قرار گیرد.مواد و روشها: در این آزمایش 20 لاین زمستانه کلزا به همراه دو لاین امیدبخش و سه رقم اکاپی، احمدی و مودنا به‌منظور بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد در شرایط محیطی سرد و معتدل سرد کشور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج، همدان، کرمانشاه، تبریز و اراک طی دو سال زراعی 89-1388 و 90-1389 کشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. به‌منظور بررسی اثرات ضرب‌پذیر (اثر متقابل ژنوتیپ×محیط) و تجزیه واکنش لاینهای موردمطالعه روش AMMI به کار گرفته شد. یافتهها: پس از آزمون یکنواختی واریانس خطاها، تجزیه واریانس مرکب انجام شد. اثرات ساده مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ×مکان و ژنوتیپ×سال×مکان معنی‌دار بودند. تجزیه اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضرب‌پذیر (AMMI) نشان داد که بخش محیطی اثر متقابل ژنوتیپ×محیط بیش‌ترین تأثیر را در عملکرد دانه لاینهای مورد آزمایش دارد. بر اساس نتایج این تجزیه چهار مؤلفه اصلی اول معنی‌دار بودند و هرکدام به ترتیب 8/26%، 23/21%، 58/13% و 99/10% از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند. لاینهای HW112 و L120 بعد از لاین SW101 ، ASV پایینی را نشان دادند اما لاین L120 با داشتن میانگین عملکرد پایین‌تر از میانگین کل به‌عنوان لاینهای پایدار با عملکرد بالا شناخته شدند.نتیجهگیری: ارزیابی پایداری با استفاده از آماره ارزش پایداری (ASV) نشان داد که لاین SW101 دارای بیش‌ترین پایداری است. این لاین با داشتن کمترین میزان ASV و عملکردی بالاتر از میانگین کل به‌عنوان ژنوتیپ با پایداری عمومی خوب موردتوجه قرار گرفت و درنهایت این ژنوتیپ به دلیل داشتن کمترین میزان اثر متقابل و میانگین عملکردی بالاتر از میانگین متوسط به‌عنوان ژنوتیپ با پایداری عمومی خوب معرفی گردید.https://jopp.gau.ac.ir/article_5247_cfec7831fe95e46229a6e7c5fa5d7b82.pdfاثر متقابل ژنوتیپ×محیطسازگاریامیبای‌پلات |
| spellingShingle | بهرام علیزاده بهمن پاسبان اسلام عباس رضایی زاد محمد یزدان دوست همدانی معرفت مصطفوی راد بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī اثر متقابل ژنوتیپ×محیط سازگاری امی بای‌پلات |
| title | بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI |
| title_full | بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI |
| title_fullStr | بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI |
| title_full_unstemmed | بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI |
| title_short | بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI |
| title_sort | بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل ammi |
| topic | اثر متقابل ژنوتیپ×محیط سازگاری امی بای‌پلات |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_5247_cfec7831fe95e46229a6e7c5fa5d7b82.pdf |
| work_keys_str_mv | AT bhrạmʿlyzạdh brrsypạydạryʿmlḵrdlạynhạyzmstạnhḵlzạdrạqlymsrdạyrạnbạạstfạdhạzmdlammi AT bhmnpạsbạnạslạm brrsypạydạryʿmlḵrdlạynhạyzmstạnhḵlzạdrạqlymsrdạyrạnbạạstfạdhạzmdlammi AT ʿbạsrḍạyyzạd brrsypạydạryʿmlḵrdlạynhạyzmstạnhḵlzạdrạqlymsrdạyrạnbạạstfạdhạzmdlammi AT mḥmdyzdạndwsthmdạny brrsypạydạryʿmlḵrdlạynhạyzmstạnhḵlzạdrạqlymsrdạyrạnbạạstfạdhạzmdlammi AT mʿrftmṣṭfwyrạd brrsypạydạryʿmlḵrdlạynhạyzmstạnhḵlzạdrạqlymsrdạyrạnbạạstfạdhạzmdlammi |