بررسی پایداری عملکرد لاینهای زمستانه کلزا در اقلیم سرد ایران با استفاده از مدل AMMI
سابقه و هدف: کلزا یکی از مهم‌ترین منابع دانه‌های روغنی است که روغن استحصال شده از آن برای مصارف انسانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن آن به دلیل داشتن ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد کم اسیدهای چرب اشباع همانند روغن زیتون، جزو باکیفیت‌ترین روغن‌های خوراکی است. در اکثر برنامه‌های اصل...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2020-11-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5247_cfec7831fe95e46229a6e7c5fa5d7b82.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: کلزا یکی از مهم‌ترین منابع دانه‌های روغنی است که روغن استحصال شده از آن برای مصارف انسانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن آن به دلیل داشتن ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد کم اسیدهای چرب اشباع همانند روغن زیتون، جزو باکیفیت‌ترین روغن‌های خوراکی است. در اکثر برنامه‌های اصلاحی بخصوص در مقایسه لاین‌ها در محیط‌های مختلف، به علت وجود اثر متقابل ژنوتیپ×محیط تظاهر رقم‌ها در محیط‌های مختلف، متفاوت است. ازاین‌رو به‌منظور گزینش و سنجش میزان سازگاری، ثبات و پایداری عملکرد ژنوتیپ‌ها، ارزیابی آنان در شرایط مختلف محیطی در سال‌های مختلف اجتناب-ناپذیر است. اصلاح برای افزایش عملکرد در واحد سطح با تولید ارقامی که قادرند از شرایط محیطی به نحو مناسبی استفاده نمایند، در ارتباط است و بنابراین لازم است که سازگاری ارقام مختلف به محیط‌های هدف موردبررسی و ارزیابی قرار گیرد.مواد و روشها: در این آزمایش 20 لاین زمستانه کلزا به همراه دو لاین امیدبخش و سه رقم اکاپی، احمدی و مودنا به‌منظور بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد در شرایط محیطی سرد و معتدل سرد کشور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج، همدان، کرمانشاه، تبریز و اراک طی دو سال زراعی 89-1388 و 90-1389 کشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. به‌منظور بررسی اثرات ضرب‌پذیر (اثر متقابل ژنوتیپ×محیط) و تجزیه واکنش لاینهای موردمطالعه روش AMMI به کار گرفته شد. یافتهها: پس از آزمون یکنواختی واریانس خطاها، تجزیه واریانس مرکب انجام شد. اثرات ساده مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ×مکان و ژنوتیپ×سال×مکان معنی‌دار بودند. تجزیه اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضرب‌پذیر (AMMI) نشان داد که بخش محیطی اثر متقابل ژنوتیپ×محیط بیش‌ترین تأثیر را در عملکرد دانه لاینهای مورد آزمایش دارد. بر اساس نتایج این تجزیه چهار مؤلفه اصلی اول معنی‌دار بودند و هرکدام به ترتیب 8/26%، 23/21%، 58/13% و 99/10% از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند. لاینهای HW112 و L120 بعد از لاین SW101 ، ASV پایینی را نشان دادند اما لاین L120 با داشتن میانگین عملکرد پایین‌تر از میانگین کل به‌عنوان لاینهای پایدار با عملکرد بالا شناخته شدند.نتیجهگیری: ارزیابی پایداری با استفاده از آماره ارزش پایداری (ASV) نشان داد که لاین SW101 دارای بیش‌ترین پایداری است. این لاین با داشتن کمترین میزان ASV و عملکردی بالاتر از میانگین کل به‌عنوان ژنوتیپ با پایداری عمومی خوب موردتوجه قرار گرفت و درنهایت این ژنوتیپ به دلیل داشتن کمترین میزان اثر متقابل و میانگین عملکردی بالاتر از میانگین متوسط به‌عنوان ژنوتیپ با پایداری عمومی خوب معرفی گردید. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |