الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران
شناخت سطح خرد آسیبپذیری محیطزیست از لحاظ فنی و نظری به‌عنوان نقشه راه دقیق در پایداری محیطزیست عمل میکند. باوجوداین ضعف داده و عدم قطعیت روشی فهم درست مسائل ناشی از آن را مغفول گذاشته است. مقاله پیشرو با استفاده از تصاویر ماهوارهای کدنویسی شده گوگلارثانجین (GEE) و روش خودهمبستگی فضایی گتیس...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-10-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_44574_5445417922fcfbb959b71ef2299f5590.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592571994472448 |
|---|---|
| author | حبیب الله صادقی افشین دانه کار محمدجلال عباسی شوازی |
| author_facet | حبیب الله صادقی افشین دانه کار محمدجلال عباسی شوازی |
| author_sort | حبیب الله صادقی |
| collection | DOAJ |
| description | شناخت سطح خرد آسیبپذیری محیطزیست از لحاظ فنی و نظری به‌عنوان نقشه راه دقیق در پایداری محیطزیست عمل میکند. باوجوداین ضعف داده و عدم قطعیت روشی فهم درست مسائل ناشی از آن را مغفول گذاشته است. مقاله پیشرو با استفاده از تصاویر ماهوارهای کدنویسی شده گوگلارثانجین (GEE) و روش خودهمبستگی فضایی گتیس در قالب نظریهی «آسیبپذیری» به بررسی و تحلیل الگوهای فضایی آسیبپذیری محیطزیست 397 شهرستان ایران طیسالهای 1390 تا 1400 میپردازد. نتایج آزمون گتیس نشان دهنده توزیع نابرابر و الگوهای متنوع آسیبپذیری شهرستان‌های ایران در ابعاد مختلف ازجمله آلودگی هوا، گازهای گلخانه‌ای، تغییرات دما و بارش، کاهش آب‌های زیرزمینی، تهدید تنوع زیستی و فرسایش خاک، به‌ویژه در مناطق مرکزی، جنوب، شرق و نوار شمالی خواهد بود. به همین ترتیب، این پژوهش با تأکید بر نقش الگوهای فضایی متفاوت در ابعاد «حساسیت» و «قرار گرفتن در معرض خطر»، پیشنهاد میکند که سیاست‌گذاری‌های محیطزیستی در ایران باید با توجه به نابرابری‌های فضایی و متناسب با ویژگی‌های جمعیتی و بوم‌شناختی هر منطقه تنظیم شوند. این رویکرد می‌تواند به بهبود ظرفیت سازگاری و کاهش آسیبپذیری محیطزیستی در مناطق بحرانی کمک کند. استفاده از تکنیک‌های الگوریتمی برای شاخص‌سازی آسیبپذیری محیطزیستی و تلفیق داده‌های فضایی با تحلیل‌های جمعیتی، چارچوبی مؤثر برای پژوهش‌های آینده ارائه می‌دهد که می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های ملی و منطقه‌ای به‌منظور کاهش فشارهای محیطی و بهبود پایداری محیطزیستی به کار گرفته شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-6b86bf0eeed74c5791432956856d1d58 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-10-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-6b86bf0eeed74c5791432956856d1d582025-01-21T06:39:37ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-10-0113313410.22067/geoeh.2023.84603.141744574الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایرانحبیب الله صادقی0افشین دانه کار1محمدجلال عباسی شوازی2دانشجوی دکتری جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.استاد گروه محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.عضو آکادمی، موسسه جمعیت شناسی وین، اتریششناخت سطح خرد آسیبپذیری محیطزیست از لحاظ فنی و نظری به‌عنوان نقشه راه دقیق در پایداری محیطزیست عمل میکند. باوجوداین ضعف داده و عدم قطعیت روشی فهم درست مسائل ناشی از آن را مغفول گذاشته است. مقاله پیشرو با استفاده از تصاویر ماهوارهای کدنویسی شده گوگلارثانجین (GEE) و روش خودهمبستگی فضایی گتیس در قالب نظریهی «آسیبپذیری» به بررسی و تحلیل الگوهای فضایی آسیبپذیری محیطزیست 397 شهرستان ایران طیسالهای 1390 تا 1400 میپردازد. نتایج آزمون گتیس نشان دهنده توزیع نابرابر و الگوهای متنوع آسیبپذیری شهرستان‌های ایران در ابعاد مختلف ازجمله آلودگی هوا، گازهای گلخانه‌ای، تغییرات دما و بارش، کاهش آب‌های زیرزمینی، تهدید تنوع زیستی و فرسایش خاک، به‌ویژه در مناطق مرکزی، جنوب، شرق و نوار شمالی خواهد بود. به همین ترتیب، این پژوهش با تأکید بر نقش الگوهای فضایی متفاوت در ابعاد «حساسیت» و «قرار گرفتن در معرض خطر»، پیشنهاد میکند که سیاست‌گذاری‌های محیطزیستی در ایران باید با توجه به نابرابری‌های فضایی و متناسب با ویژگی‌های جمعیتی و بوم‌شناختی هر منطقه تنظیم شوند. این رویکرد می‌تواند به بهبود ظرفیت سازگاری و کاهش آسیبپذیری محیطزیستی در مناطق بحرانی کمک کند. استفاده از تکنیک‌های الگوریتمی برای شاخص‌سازی آسیبپذیری محیطزیستی و تلفیق داده‌های فضایی با تحلیل‌های جمعیتی، چارچوبی مؤثر برای پژوهش‌های آینده ارائه می‌دهد که می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های ملی و منطقه‌ای به‌منظور کاهش فشارهای محیطی و بهبود پایداری محیطزیستی به کار گرفته شود.https://geoeh.um.ac.ir/article_44574_5445417922fcfbb959b71ef2299f5590.pdfآسیبپذیری محیط‌زیستیموتور گوگل‌ارث (gee)خودهمبستگی مکانیراهبردهای پایداریتفاوت‌های منطقه‌ایظرفیت سازگاری |
| spellingShingle | حبیب الله صادقی افشین دانه کار محمدجلال عباسی شوازی الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران جغرافیا و مخاطرات محیطی آسیبپذیری محیطزیستی موتور گوگل‌ارث (gee) خودهمبستگی مکانی راهبردهای پایداری تفاوت‌های منطقه‌ای ظرفیت سازگاری |
| title | الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران |
| title_full | الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران |
| title_fullStr | الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران |
| title_full_unstemmed | الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران |
| title_short | الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران |
| title_sort | الگوی فضایی آسیب پذیری محیط زیست در ایران |
| topic | آسیبپذیری محیطزیستی موتور گوگل‌ارث (gee) خودهمبستگی مکانی راهبردهای پایداری تفاوت‌های منطقه‌ای ظرفیت سازگاری |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_44574_5445417922fcfbb959b71ef2299f5590.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ḥbybạllhṣạdqy ạlgwyfḍạyyậsybpdẖyrymḥyṭzystdrạyrạn AT ạfsẖyndạnhḵạr ạlgwyfḍạyyậsybpdẖyrymḥyṭzystdrạyrạn AT mḥmdjlạlʿbạsysẖwạzy ạlgwyfḍạyyậsybpdẖyrymḥyṭzystdrạyrạn |