تأثیر زمان برداشت، چینه سرمایی و اسید سولفوریک بر جوانه‌زنی بذر سه رقم زیتون (Olea europaea L.)
سابقه و هدف: بذر زیتون (.Olea europaea L) برای جوانه‌زنی با دو مشکل (خفتگی فیزیولوژیک و خفتگی میکانیکی) مواجه می‌باشد. تیمارهای مختلف همانند خراش‌دهی میکانیکی، خراش‌دهی شیمیایی و چینه سرمایی (سرمادهی مرطوب) برای تسریع جوانه-زنی بذر استفاده می‌شود. به منظور رفع خفتگی میکانیکی، اسید سولفوریک غلیظ و جه...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-06-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6110_a6471926173242a888bc7b8ed602b5dd.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: بذر زیتون (.Olea europaea L) برای جوانه‌زنی با دو مشکل (خفتگی فیزیولوژیک و خفتگی میکانیکی) مواجه می‌باشد. تیمارهای مختلف همانند خراش‌دهی میکانیکی، خراش‌دهی شیمیایی و چینه سرمایی (سرمادهی مرطوب) برای تسریع جوانه-زنی بذر استفاده می‌شود. به منظور رفع خفتگی میکانیکی، اسید سولفوریک غلیظ و جهت رفع خفتگی فیزیولوژیک، چینه سرمایی مرطوب به کار گرفته می‌شود. در مطالعه حاضر، به منظور رفع خفتگی بذر، تسریع جوانه‌زنی و دست‌یابی به دانهال‌های مناسب برای تولید پایه‌های سازگار با شرایط اقلیمی شهرستان رودبار، بذرهای ارقام آربکین، بلیدی و ماری مورد بهره‌برداری قرار گرفتند و از تیمارهای چینه سرمایی و اسید سولفوریک استفاده شدند. همچنین، اثر زمان برداشت بذر روی میزان جوانه‌زنی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: بذرها از میوه‌های درختان زیتون ارقام آربکین، بلیدی و ماری در ایستگاه تحقیقات زیتون رودبار برداشت شدند. زمان اول برداشت، مرحله رسیدن کامل بذر همراه با تغییر رنگ زیتون از سبز به زرد (اوایل مهر ماه) و زمان دوم برداشت، مرحله رسیدن کامل میوه همراه با تغییر رنگ آن به بنفش و سیاه‌شدن (اواخر آبان) بود. گلدان‌ها با کود حیوانی پوسیده و ماسه رودخانه پر شدند. سه بذر در هر گلدان کاشته شدند. بستر کاشت و بذرها با ماده ضدعفونی‌کننده کاربندازیم به نسبت دو در هزار ضدعفونی شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل؛ ارقام در سه سطح (آربکین، بلیدی و ماری)، زمان برداشت در دو سطح (رسیدن کامل بذر و رسیدن کامل میوه)، چینه سرمایی با دمای 7-6 درجه سانتی‌گراد در سه سطح (0، 500 و1000 ساعت) و تیمار اسید سولفوریک غلیظ 97 درصد در دو سطح (0 و 9 ساعت) بودند. بنابراین، آزمایش حاضر 36 سطح تیماری داشت. برای هر رقم، 240 گلدان در 12 سطح (6 سطح در مرحله اول برداشت و 6 سطح در مرحله دوم برداشت) و در هر سطح 20 گلدان استفاده شد. در مجموع، 2160 بذر برای 720 گلدان برای سه رقم استفاده شد. سرعت جوانه‌زنی، میانگین جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی، قدرت جوانه‌زنی و شاخص‌های رشد رویشی همانند رشد شاخساره و وزن خشک گیاهچه صفات اندازه‌گیری‌شده بودند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSSتجزیه شدند و میانگین آنها با استفاده از آزمونLSD در سطح احتمال 5 درصد مقایسه شدند و برای رسم نمودار از نرم‌افزار EXCEL استفاده گردید.یافته‌ها: تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که بین تیمارها و صفات اندازه‌گیری‌شده در ارقام مختلف از نظر آماری اختلاف معنی‌داری (p≤0.01) وجود داشت. اختلاف معنی‌داری بین پرایمینگ سرما و پرایمینگ اسید و تعداد بذر جوانه‌زده و تعداد و شاخص بنیه گیاهچه وجود نداشت. نتایج نشان داد که تیمار تلفیقی بذر رقم ماری با 9 ساعت تیمار اسید سولفوریک و 1000 ساعت تیمار چینه سرمایی، بالاترین قدرت جوانه‌زنی را القا کرد. کاربرد تلفیقی پرایمینگ سرما و اسید سولفوریک در مرحله دوم برداشت (پس از رسیدن کامل میوه)، تعداد روز تا جوانه‌زنی را کاهش، اما درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، متوسط جوانه‌زنی و شاخص بنیه گیاهچه را در همه ارقام افزایش داد. در هر سه رقم، بالاترین وزن خشک گیاهچه از پرایمینگ سرمای 500 ساعت به دست آمد.نتیجه‌گیری: تولید دانهال‌های بیشتر و قوی‌تر زیتون، برای توسعه باغ‌های زیتون در استان‌های زیتون‌خیز کشور از نظر اقتصادی، زیست‌محیطی و جلوگیری از فرسایش خاک به ویژه در اراضی شیب‌دار حائز اهمیت است. در این پژوهش، راهکار مؤثری برای افزایش شاخص‌های جوانه‌زنی در بذر زیتون ارائه گردید. در بین ارقام مختلف زیتون مورد استفاده، رقم ماری واکنش بیشتر و بهتری به پرایمینگ نشان داد که این واکنش در مرحله برداشت دوم مشهودتر بود. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |