کمی سازی تغییرات شاخص‌های مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) در شرایط تنش شوری با استفاده از مدل‌های غیرخطی
پیش‌زمینه و اهداف: مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) متعلق به تیره Lamiaceae، از گونه‌های انحصاری ایران است که پراکنش گسترده‌ای در جنوب ایران (عمدتاً خوزستان و ایلام) دارد. این گیاه خواص دارویی بسیاری دارد و ترکیب اصلی اسانس آن کارواکرول (48 تا 95%) است. کارواکرول عمدتاً در فعالیت‌های بیولوژ...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5962_b5c8589659cfba112f408fdb0592614e.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | پیش‌زمینه و اهداف: مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) متعلق به تیره Lamiaceae، از گونه‌های انحصاری ایران است که پراکنش گسترده‌ای در جنوب ایران (عمدتاً خوزستان و ایلام) دارد. این گیاه خواص دارویی بسیاری دارد و ترکیب اصلی اسانس آن کارواکرول (48 تا 95%) است. کارواکرول عمدتاً در فعالیت‌های بیولوژیکی و تولید موادی از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها و آنتی‌اکسیدانت‌ها نقش دارد. تنش خشکی و شوری از عمده‌ترین خطرات برای تولید موفق و عملکرد محصولات زراعی در ایران و جهان هستند. شوری فرایندهای متابولیسمی و فعالیت آنزیم‌ها را تغییر می‌دهد. یکی از تغییرات بیوشیمیایی که در گیاه هنگام رویارویی با محیط شور رخ می‌دهد، افزایش تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن است. درباره تحمل این گیاه به تنش شوری اطلاعات کمی وجود دارد. ازاین‌رو، این مطالعه به‌منظور کمی‌سازی پاسخ‌های مرفوفیزیولوژی و بیوشیمیایی مرزه رشینگری به تنش شوری با استفاده از مدل‌های غیرخطی انجام شد.مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه طی سال‌های 1396-1395 صورت گرفت. قلمه‌های ریشه‌دار از شرکت دارویی خرمان واقع در خرم‌آباد (لرستان) تهیه و به گلخانه پژوهشی گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران واقع در کرج (البرز) انتقال داده شدند. قلمه‌های ریشه‌دار شده به مدت حدود یک ماه در شرایط مناسب نگه‌داری شده و سپس به گلدان انتقال داده شدند. شش هفته بعد از استقرار کامل، گیاهان در معرض غلظت‌های مختلفی از کلرید سدیم (صفر، 2، 4، 8 و 16 دسی‌زیمنس بر متر) قرار گرفتند. پارامترهایی شامل پایداری غشاء، فعالیت مالون‌دی‌آلدهید، سوپراکسیددیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، میزان پرولین، فنول کل، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، قطر ساقه و وزن تر و خشک اندام هوایی و میزان و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شد و از مدل‌های لجستیک، سیگموئیدی و پیک برای کمی‌سازی این پارامترهای استفاده شد.یافته‌ها و بحث: اثر تنش شوری بر بیشتر خصوصیات معنی‌دار (به‌جز قطر ساقه و درصد اسانس) بود. با افزایش غلظت نمک NaCl، در گیاهان تحت تنش شوری، نشت غشاء (250%)، میزان پرولین (430%)، کاتالاز (360%)، آسکوربات پراکسیداز (550%)، سوپراکسیددیسموتاز (320%)، فنل کل (350%) و مالون‌دی‌آلدهید (280%) افزایش یافتند. شوری باعث کاهش ارتفاع گیاه (14 درصد)، طول و عرض برگ (21 و 23%)، وزن تر شاخه (35%) و وزن خشک شاخه (15%) و عملکرد اسانس (15%) شد. همچنین تغییرات خصوصیات مرفولوژیکی در شرایط تنش شوری به‌صورت لجستیک و خصوصیات بیوشیمیایی (به‌جز آسکوربات پراکسیداز که به‌صورت پیک بود) به‌صورت سیگموئیدی بودند.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، مرزه رشینگری تا غلظت 4 دسی‌زیمنس بر متر شوری را تحمل کرد، ولی در شوری‌های بالاتر، وزن تر و خشک و ارتفاع گیاه به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |