بررسی رشد و عملکرد کلزا تحت تأثیر کود نیتروژنه در تناوب با ذرت و نخود
سابقه و هدف: طی دهه‌های گذشته منافع اقتصادی، کشاورزان را به‌سمت کشت کلزا سوق داده است. درنتیجه، تولید جهانی کلزا به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته و امروزه این محصول در تناوب‌های کوتاه‌تر از گذشته رشد می‌کند. کلزا معمولاً در صورت رشد بعد از گیاهان دیگر نسبت به کشت متوالی، عملکرد بیشتری تولید می‌کند....
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2021-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_5480_d7086706c7767af2f3da6ffeac99b1c0.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: طی دهه‌های گذشته منافع اقتصادی، کشاورزان را به‌سمت کشت کلزا سوق داده است. درنتیجه، تولید جهانی کلزا به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته و امروزه این محصول در تناوب‌های کوتاه‌تر از گذشته رشد می‌کند. کلزا معمولاً در صورت رشد بعد از گیاهان دیگر نسبت به کشت متوالی، عملکرد بیشتری تولید می‌کند. تناوب توالی گیاهان زراعی است که در همان زمین رشد می‌کنند. حبوبات در تناوب زراعی می‌توانند به‌دلیل افزایش نیتروژن در دسترس خاک و سایر مزایای زراعی، بهره‌وری محصولات زراعی بعدی را بهبود بخشند. همچنین حبوبات می‌توانند با تقویت تشکیل و تثبیت خاکدانه‌های خاک که از کربن آلی خاک در برابر کانی سازی محافظت می‌کنند، موجب افزایش ذخیره کربن شوند. لذا، به‌منظور بررسی رشد و عملکرد کلزا تحت تأثیر کود نیتروژنه در تناوب با ذرت و نخود، این آزمایش انجام شد.مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی رشد و عملکرد کلزا تحت تأثیر کود نیتروژنه در تناوب با ذرت و نخود، آزمایشی دوساله طی سال-های 93-91 به‌صورت فاکتوریل و بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. فاکتور اول تناوب در دو سطح (نخود و ذرت) و فاکتور دوم سطوح مختلف کود اوره در 6 سطح (0، 40، 80، 120، 160 و 200 کیلوگرم در هکتار) بود. نمونه‌های تصادفی از دو مترمربع با برش ساقه‌ها در نزدیکی سطح زمین برای تعیین عملکرد برداشت شد. صفات ارزیابی شده شامل ارتفاع بوته، اجزای عملکرد (تعداد خورجین در مترمربع، تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه)، عملکرد زیستی و دانه، شاخص برداشت، شاخص کلروفیل و درصد پروتئین و روغن دانه است. تجزیه واریانس داده‌ها توسط نرم‌افزار آماری SAS نسخه 2/9 صورت گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تقریباً تمام صفات ارزیابی شده کلزا تحت تأثیر تیمارهای تناوب و کود نیتروژن قرار گرفتند. ولی، هیچ یک از صفات کلزا تحت تأثیر اثر متقابل تناوب × کود اوره نبودند. بیشترین عملکرد زیستی، عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه کلزا در تناوب با نخود مشاهده شد (به‌ترتیب حدود 924 و 263 گرم در مترمربع و 29/22 درصد). پیش کاشت نخود عملکرد زیستی و دانه و درصد پروتئین کلزا را در مقایسه با پیش کاشت ذرت حدود 14، 13 و 15 درصد افزایش داد. با توجه به بهبود شرایط فیزیکو-شیمیایی خاک بعد از کاشت لگوم مثل نخود این بهبود رشد و شاخص‌های عملکرد محصول بعد (کلزا، در این مطالعه) طبیعی است. در بین سطوح کودی کمترین عملکرد زیستی و دانه و درصد پروتئین (به‌ترتیب حدود 576، 125 گرم در مترمربع و 05/19 درصد) در تیمار عدم مصرف کود به‌دست آمد. همچنین، بیشترین میزان عملکرد زیستی، اجزای عملکرد دانه و عملکرد دانه و نیز درصد پروتئین (به-ترتیب حدود 1311، 342 گرم در مترمربع و 06/21 درصد) در مصرف 200 کیلوگرم در هکتار اوره مشاهده شد ولی مقادیر بدست آمده در این تیمار با تیمار مصرف 160 کیلوگرم در هکتار اوره اختلاف معنی‌داری نداشت. یکی از شناخته شده ترین اثرات کود نیتروژن افزایش شاخص‌های رشد و عملکرد محصولات زراعی است. در این مطالعه مشخصه‌های رشد و عملکرد کلزا مثل ارتفاع بوته، شاخص کلروفیل، اجزای عملکرد دانه، عملکرد زیستی و دانه، شاخص برداشت و درصد پروتئین و عملکرد روغن دانه به سبب کاربرد اوره افزایش یافتند. نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد پیش کاشت نخود راه حل مناسبی برای کاهش استفاده از کود نیتروژنه و کمک به سلامت محیط زیست است. همچنین توجه به سطح بهینه کود و عدم استفاده بیش از حد کودها به پایداری کشاورزی کمک خواهد کرد. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |