بررسی پایداری عملکرد لاین‌های امیدبخش زمستانه کلزا در اقلیم سرد و معتدل سرد ایران
سابقه و هدف : کلزا (B. napus. L) مهمترین و بیشترین سطح زیر کشت را در بین سایر گیاهان روغنی در ایران به خود اختصاص داده است. این گیاه به صورت بهاره و زمستانه در کشور کشت می‌شود. بیش از 70 درصد کشت کلزا در ایران در مناطق گرم و معتدله گرم بوده و تنها 30 درصد در مناطق معتدل سرد و سرد کشت می‌شود. با توجه...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2023-03-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6392_dfb4680665ce10b8bf257a9464039521.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف : کلزا (B. napus. L) مهمترین و بیشترین سطح زیر کشت را در بین سایر گیاهان روغنی در ایران به خود اختصاص داده است. این گیاه به صورت بهاره و زمستانه در کشور کشت می‌شود. بیش از 70 درصد کشت کلزا در ایران در مناطق گرم و معتدله گرم بوده و تنها 30 درصد در مناطق معتدل سرد و سرد کشت می‌شود. با توجه به وابستگی بیش از 90 درصدی کشور به واردات روغن و اهمیت تولید دانه‌های روغنی، توجه به ارقام مناسب مناطق معتدل سرد و سرد و استفاده از پتانسیل موجود به منظور توسعه کشت آن ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق به بررسی پایداری لاین های موتانت زمستانه کلزا پرداخته شد.مواد و روش‌ها: در این پژوهش، سه رقم کلزا به اسامی زرفام، طلایه و اکسپرس همراه با 16 لاین جهش‌یافته که از پرتوتابی ارقام فوق با شدت‌های ۸۰۰- ۹۰۰ -1200گری پرتو گاما و پس از هفت نسل خویش‌آمیزی بدست آمده‌اند. همراه با سه رقم تجاری اوکاپی، احمدی و ES Neptune در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار کشت و مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در چهار ایستگاه تحقیقاتی (کرج، زرقان، کرمانشاه و اصفهان) طی دوسال زراعی 95-1394 و 96-1395 انجام شد. در تجزیه مرکب اثر محیط) ترکیب سال در مکان( تصادفی و اثر ژنوتیپ ثابت در نظر گرفته شد. پایداری لاین‌ها با استفاده از روش AMMI و آماره ارزش پایداری (ASV) و سایر روش‌های پایداری از جمله S (1-6)، (1-4)NP و غیره انجام شد.یافته‌ها: تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که اثر ژنوتیپ، محیط و اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط در سطح احتمال 1% معنی‌دار بوده و به ترتیب 5/7 ،3/55 و 0/37 درصد از کل تغییرات واریانس داده‌ها را توجیه کردند. در این بررسی اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط به چهار مولفه تجزیه شد که به ترتیب 7/36، 6/23، 5/16، 7/9 درصد از مجموع مربعات اثرمتقابل را به خود اختصاص دادند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بین لاین‌های موتانت ارزیابی شده از نظر عملکرد دانه، تنوع ژنتیکی بالایی وجود دارد. از نظر عملکرد دانه، لاین‌های G13 (T-900-4) و به دنبال آن G6 (Z-900-7) و G3 (Z-800-6) با میانگین 3840، 3757 و 3665 کیلوگرم در هکتار نسبت به سایر لاین‌ها برتر بودند. در نمودار بای‌پلات عملکرد دانه با شاخص ASV، لاین‌های G3 G6، G2 و G18 و G7 بیشترین میزان عملکرد و کمترین میزان آماره (ASV) را داشته که به عنوان لاین‌های پایدار شناسایی شد.نتیجه‌گیری کلی: نتایج به دست آمده از نمودارسه بعدی میانگین رتبه آماره‌های پایداری (Ar) و انحراف معیار رتبه‌ها (SD) و میانگین عملکرد نشان داد که لاین‌های G6 (Z-900-7)، G2 (Z-800-3)، G12 (T-800-6) و G15 (T-1200-1) عملکرد بالاتر از متوسط میانگین و ارقام شاهد منطقه داشته و به عنوان لاین‌های پایدار شناسایی شدند. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |