ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای (Puccinia recondiata f. sp. tritici Eriksson) ومقایسه اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های آجیلوپس تائوشی در شرایط مزرعه
سابقه و هدف: شناسایی منابع ژن‌های مقاومت گیاهچه‌ای و گیاه کامل برای هرمی کردن ژن‌ها، آرایش ژنی و ایجاد ارقام گندم نان با مقاومت غیر اختصاصی و یا مقاومت پایدار، امری ضروری است. همولوژی کامل ژنوم D آژیلوپس تائوشی با ژنوم D گندم نان، وضعیت گیاهشناسی مشخص، سازگاری وسیع اکولوژیک، تنوع بالا و سهولت تلاقی...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2024-06-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6938_39e4db6c08dc456ddb4d7fd7c3d3ffc9.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: شناسایی منابع ژن‌های مقاومت گیاهچه‌ای و گیاه کامل برای هرمی کردن ژن‌ها، آرایش ژنی و ایجاد ارقام گندم نان با مقاومت غیر اختصاصی و یا مقاومت پایدار، امری ضروری است. همولوژی کامل ژنوم D آژیلوپس تائوشی با ژنوم D گندم نان، وضعیت گیاهشناسی مشخص، سازگاری وسیع اکولوژیک، تنوع بالا و سهولت تلاقی با گندم نان، گونه‌ی Aegilops tauschii را به منبع بسیاری مهمی برای انتقال ژن و اصلاح گندم تبدیل کرده است. تا کنون چندین ژن مقاومت به زنگ قهوه‌ای(زنگ برگی) از گونه‌های مختلف آژیلوپس به ارقام پرمحصول گندم نان که مقاومتشان به زنگ قهوه‌ای شکسته شده بود، منتقل گردید.مواد و روش‌ها: در این پژوهش تعداد 25 ژنوتیپ آژیلوپس تائوشی جمع آوری شده از زیستگاه‌های طبیعی آن از خاورمیانه و آسیای مرکزی (تهیه شده از کلکسیون بذر غلات و حبوبات دانشگاه ایلام) استفاده شد. این پژوهش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله شهر گرگان در سال زراعی 1400- 1399 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو محیط تنش و بدون تنش بیماری زنگ قهوه‌ای انجام گرفت. برای ایجاد و ظهور بیماری زنگ قهوه‌ای علاوه بر کاشت رقم حساس بولانی در اطراف و بین ردیف‌های کشت، جهت آلودگی مصنوعی ژنوتیپ‌های مورد بررسی در محیط تحت تنش بیماری با اسپور نژادهای بومی گرگان در دو مرحله و در هنگام غروب آفتاب با نسبت یک به پنج اسپور و پودر تالک به وسیله‌ی دستگاه گرد پاش (هر 15 روز یکبار) انجام گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ‌های آژیلوپس تائوشی از نظر میزان مقاومت به بیماری زنگ قهوه‌ای و صفات اجزای عملکرد اندازه‌گیری شده، اختلاف معنی‌داری وجود دارد. تجزیههای آماری، همبستگی معنی‌داری را بین صفات شدت آلودگی، تیپ آلودگی، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و صفات مختلف اجزای عملکرد نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای به روش Wardبر اساس فاصله اقلیدسی و الگوریتم متوسط برای صفت مقاومت و صفات اجزای عملکرد، ژنوتیپ‌های مورد استفاده در این پژوهش را در چهار گروه مختلف شامل مقاوم، نیمه مقاوم، حساس و نیمه حساس تقسیم‌بندی کرد. همچنین بر اساس نتایج تجزیه مرکب برای صفات اجزای عملکرد شامل صفات وزن دانه، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه در دو محیط اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید.نتیجه گیری کلی: گیاه آژیلوپس تائوشی با داشتن ژن‌های مختلف مقاومت به بیماری‌ها به عنوان یک والد با ارزش جهت انتقال ژن‌های مقاوم به ارقام پرمحصول با پتانسیل بالا محسوب می‌شود. نتایج این پژوهش نشان داد ازگروه‌های مقاوم و نیمه مقاوم میتوان والدین مناسبی جهت تلاقی با گندم نان به منظور انتقال ژن مقاومت به زنگ برگ انتخاب نمود. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2050 2322-2778 |