ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار)
فناوری سنجش‌ازدور میتواند بهطور عینی و کمی تغییرات مکانی-زمانی کیفیت محیطزیست را ارزیابی کند. پی بردن به کیفیت محیطزیست منطقهای و تغییرات اکولوژیکی برای نظارت و مدیریت محیطزیست و برنامهریزی ساخت‌وساز شهری بسیار مهم است. بهمنظور ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کیفیت محیطزیست در حوضه دریاچه زریبا...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-12-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_45332_cd83f8b3341de287e7914a611ee430c7.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592560458039296 |
|---|---|
| author | مهین ساعدپناه جمیل امان اللهی |
| author_facet | مهین ساعدپناه جمیل امان اللهی |
| author_sort | مهین ساعدپناه |
| collection | DOAJ |
| description | فناوری سنجش‌ازدور میتواند بهطور عینی و کمی تغییرات مکانی-زمانی کیفیت محیطزیست را ارزیابی کند. پی بردن به کیفیت محیطزیست منطقهای و تغییرات اکولوژیکی برای نظارت و مدیریت محیطزیست و برنامهریزی ساخت‌وساز شهری بسیار مهم است. بهمنظور ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کیفیت محیطزیست در حوضه دریاچه زریبار از تصاویر لندست سالهای 1998، 2010 و 2022 جهت استخراج چهار شاخص پوشش گیاهی، رطوبت، گرما و خشکی استفاده شد. سپس شاخص اکولوژیکی سنجش‌ازدور با تجزیه‌وتحلیل مؤلفههای اصلی بهدست آمد. ناهمگنی فضایی شاخص اکولوژیکی سنجش‌ازدور در دوره موردمطالعه توسط شاخص موران ارزیابی شد. یافتهها نشان داد که اثر بازدارندگی NDBSI و LST بهطور قابل‌توجهی بیشتر از اثر ترویجی NDVI و LSM بر محیطزیست محدوده موردمطالعه است. بر اساس نتایج RSEI مساحت طبقه با کیفیت محیطزیست ضعیف در سالهای 1998، 2010 و 2022 به ترتیب 36/59، 49/65 و 02/56 درصد بهدست آمد. منطقه با سطوح عالی و خوب RSEI عمدتاً متعلق به اراضی جنگلی و نیزار بود. مقادیر میانگین RSEI حاکی از کاهش کیفیت محیطزیست در حوضه دریاچه زریبار بود. نتایج نمودارهای پراکندگی شاخص جهانی موران، در سالهای 1998، 2010 و 2022 به ترتیب 86/0، 85/0 و 71/0 تعیین شد که حاکی از کاهش همگنی در این دوره بود. محیطزیست محیطی پیچیده است، بنابراین با استفاده از چهار شاخص RSEI میتوان وضعیت آن را تخمین زد. در مطالعات آینده میتوان از داده‌های مکانی متنوع‌تری مانند بهره‌وری خالص اولیه و ذرات معلق در هوا استفاده شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-3e2c24f0852f46ecb0d3f8a39141d59f |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-12-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-3e2c24f0852f46ecb0d3f8a39141d59f2025-01-21T06:39:48ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-12-0113426929010.22067/geoeh.2024.86012.144645332ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار)مهین ساعدپناه0جمیل امان اللهی1دانشجوی دکترای محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.دانشیار گروه علوم و مهندسی محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.فناوری سنجش‌ازدور میتواند بهطور عینی و کمی تغییرات مکانی-زمانی کیفیت محیطزیست را ارزیابی کند. پی بردن به کیفیت محیطزیست منطقهای و تغییرات اکولوژیکی برای نظارت و مدیریت محیطزیست و برنامهریزی ساخت‌وساز شهری بسیار مهم است. بهمنظور ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کیفیت محیطزیست در حوضه دریاچه زریبار از تصاویر لندست سالهای 1998، 2010 و 2022 جهت استخراج چهار شاخص پوشش گیاهی، رطوبت، گرما و خشکی استفاده شد. سپس شاخص اکولوژیکی سنجش‌ازدور با تجزیه‌وتحلیل مؤلفههای اصلی بهدست آمد. ناهمگنی فضایی شاخص اکولوژیکی سنجش‌ازدور در دوره موردمطالعه توسط شاخص موران ارزیابی شد. یافتهها نشان داد که اثر بازدارندگی NDBSI و LST بهطور قابل‌توجهی بیشتر از اثر ترویجی NDVI و LSM بر محیطزیست محدوده موردمطالعه است. بر اساس نتایج RSEI مساحت طبقه با کیفیت محیطزیست ضعیف در سالهای 1998، 2010 و 2022 به ترتیب 36/59، 49/65 و 02/56 درصد بهدست آمد. منطقه با سطوح عالی و خوب RSEI عمدتاً متعلق به اراضی جنگلی و نیزار بود. مقادیر میانگین RSEI حاکی از کاهش کیفیت محیطزیست در حوضه دریاچه زریبار بود. نتایج نمودارهای پراکندگی شاخص جهانی موران، در سالهای 1998، 2010 و 2022 به ترتیب 86/0، 85/0 و 71/0 تعیین شد که حاکی از کاهش همگنی در این دوره بود. محیطزیست محیطی پیچیده است، بنابراین با استفاده از چهار شاخص RSEI میتوان وضعیت آن را تخمین زد. در مطالعات آینده میتوان از داده‌های مکانی متنوع‌تری مانند بهره‌وری خالص اولیه و ذرات معلق در هوا استفاده شود.https://geoeh.um.ac.ir/article_45332_cd83f8b3341de287e7914a611ee430c7.pdfشاخص سنجش از دورتغییرات کاربری زمینشاخص پوشش گیاهیشاخص مورانارزیابی کیفیت محیط زیست |
| spellingShingle | مهین ساعدپناه جمیل امان اللهی ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار) جغرافیا و مخاطرات محیطی شاخص سنجش از دور تغییرات کاربری زمین شاخص پوشش گیاهی شاخص موران ارزیابی کیفیت محیط زیست |
| title | ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار) |
| title_full | ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار) |
| title_fullStr | ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار) |
| title_full_unstemmed | ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار) |
| title_short | ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه زریبار) |
| title_sort | ارزیابی تغییرات مکانی زمانی کاربری اراضی بر اساس شاخص‌های کیفی اکولوژیکی مطالعه موردی حوضه دریاچه زریبار |
| topic | شاخص سنجش از دور تغییرات کاربری زمین شاخص پوشش گیاهی شاخص موران ارزیابی کیفیت محیط زیست |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_45332_cd83f8b3341de287e7914a611ee430c7.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mhynsạʿdpnạh ạrzyạbytgẖyyrạtmḵạnyzmạnyḵạrbryạrạḍybrạsạssẖạkẖṣhạyḵyfyạḵwlwzẖyḵymṭạlʿhmwrdyḥwḍhdryạcẖhzrybạr AT jmylạmạnạllhy ạrzyạbytgẖyyrạtmḵạnyzmạnyḵạrbryạrạḍybrạsạssẖạkẖṣhạyḵyfyạḵwlwzẖyḵymṭạlʿhmwrdyḥwḍhdryạcẖhzrybạr |