واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی
نمادها تصویرهایی قدرتمند هستند که انبوهی از مفاهیم و اساطیر فرهنگی را در قالب یک خوشۀ معنایی صورت‌بندی می‌کنند. این خوشه‌های معنایی طی فرایندهای خلاق ادبی تولید می‌شوند و بخشی از حافظۀ فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند. یکی از این نمادها که در متون ایرانی قبل از اسلام تولید شده و در حافظۀ فرهنگی جامعۀ پس ا...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Avestan |
| Published: |
University of Tabriz
2023-09-01
|
| Series: | زبان و ادب فارسی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_15704_e14bd03d94882be08a647da62a684dc0.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832571921138450432 |
|---|---|
| author | تقی پورنامداریان الهه بیات زرند |
| author_facet | تقی پورنامداریان الهه بیات زرند |
| author_sort | تقی پورنامداریان |
| collection | DOAJ |
| description | نمادها تصویرهایی قدرتمند هستند که انبوهی از مفاهیم و اساطیر فرهنگی را در قالب یک خوشۀ معنایی صورت‌بندی می‌کنند. این خوشه‌های معنایی طی فرایندهای خلاق ادبی تولید می‌شوند و بخشی از حافظۀ فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند. یکی از این نمادها که در متون ایرانی قبل از اسلام تولید شده و در حافظۀ فرهنگی جامعۀ پس از اسلام باقی مانده و در صورت‌بندی‌های جدیدی در سنت شعری و عرفانی فارسی استمرار یافته، سیمرغ است. این صورت‌بندی‌های متعدد نشان می‌دهد که سیمرغ در فرهنگ ایرانی به یک دال مرکزی تبدیل شده و بازخوانی بینامتنی کدهای رمزگذاری شده در آن می‌تواند تفکر اسطوره‌ای و سنت فکری رمزآلود انسان ایرانی در سده‌های گذشته را برای نسل جدید فهم‌پذیر کند. با عنایت به این موضوع، مقالۀ حاضر با تکنیک قرائت تنگاتنگ و با تکیه بر شواهد متنی موجود در پیکرۀ ادبیات پیشااسلام و پسااسلام می‌کوشد ضمن تاکید بر سمبلیسم غنی این پرنده، سیر تطور معنایی آن را در دوره‌های مختلف تاریخی تا قرن هفتم واکاوی کند و چرایی و چگونگی این چرخش‌های معنایی را به یک مسئله تبدیل کند. بر این اساس، مقالۀ حاضر تلاش می‌کند به این سؤال پاسخ دهد که سیمرغ در پیکرۀ متون ادبی پسااسلام چه تفاوتی با متون پیش از اسلام دارد و در صورت‌بندی‌های متعدد آن چه نوع دست‌کاری‌های خلاقانه‌ای در صورت و محتوای آن رخ داده است؟ |
| format | Article |
| id | doaj-art-3dba8d9267df4b079c2b8a8152dfcf0b |
| institution | Kabale University |
| issn | 2251-7979 2676-6779 |
| language | Avestan |
| publishDate | 2023-09-01 |
| publisher | University of Tabriz |
| record_format | Article |
| series | زبان و ادب فارسی |
| spelling | doaj-art-3dba8d9267df4b079c2b8a8152dfcf0b2025-02-02T12:12:06ZaveUniversity of Tabrizزبان و ادب فارسی2251-79792676-67792023-09-017624712410.22034/perlit.2022.46383.310115704واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسیتقی پورنامداریان0الهه بیات زرند1ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایرانگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایراننمادها تصویرهایی قدرتمند هستند که انبوهی از مفاهیم و اساطیر فرهنگی را در قالب یک خوشۀ معنایی صورت‌بندی می‌کنند. این خوشه‌های معنایی طی فرایندهای خلاق ادبی تولید می‌شوند و بخشی از حافظۀ فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند. یکی از این نمادها که در متون ایرانی قبل از اسلام تولید شده و در حافظۀ فرهنگی جامعۀ پس از اسلام باقی مانده و در صورت‌بندی‌های جدیدی در سنت شعری و عرفانی فارسی استمرار یافته، سیمرغ است. این صورت‌بندی‌های متعدد نشان می‌دهد که سیمرغ در فرهنگ ایرانی به یک دال مرکزی تبدیل شده و بازخوانی بینامتنی کدهای رمزگذاری شده در آن می‌تواند تفکر اسطوره‌ای و سنت فکری رمزآلود انسان ایرانی در سده‌های گذشته را برای نسل جدید فهم‌پذیر کند. با عنایت به این موضوع، مقالۀ حاضر با تکنیک قرائت تنگاتنگ و با تکیه بر شواهد متنی موجود در پیکرۀ ادبیات پیشااسلام و پسااسلام می‌کوشد ضمن تاکید بر سمبلیسم غنی این پرنده، سیر تطور معنایی آن را در دوره‌های مختلف تاریخی تا قرن هفتم واکاوی کند و چرایی و چگونگی این چرخش‌های معنایی را به یک مسئله تبدیل کند. بر این اساس، مقالۀ حاضر تلاش می‌کند به این سؤال پاسخ دهد که سیمرغ در پیکرۀ متون ادبی پسااسلام چه تفاوتی با متون پیش از اسلام دارد و در صورت‌بندی‌های متعدد آن چه نوع دست‌کاری‌های خلاقانه‌ای در صورت و محتوای آن رخ داده است؟https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_15704_e14bd03d94882be08a647da62a684dc0.pdfسیمرغنمادچرخش معناییحافظه فرهنگیخوانش بینامتنی |
| spellingShingle | تقی پورنامداریان الهه بیات زرند واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی زبان و ادب فارسی سیمرغ نماد چرخش معنایی حافظه فرهنگی خوانش بینامتنی |
| title | واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی |
| title_full | واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی |
| title_fullStr | واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی |
| title_full_unstemmed | واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی |
| title_short | واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی |
| title_sort | واکاوی تحول معنایی نمادین سیمرغ درادب فارسی |
| topic | سیمرغ نماد چرخش معنایی حافظه فرهنگی خوانش بینامتنی |
| url | https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_15704_e14bd03d94882be08a647da62a684dc0.pdf |
| work_keys_str_mv | AT tqypwrnạmdạryạn wạḵạwytḥwlmʿnạyynmạdynsymrgẖdrạdbfạrsy AT ạlhhbyạtzrnd wạḵạwytḥwlmʿnạyynmạdynsymrgẖdrạdbfạrsy |