تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI
سابقه و هدف: اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیش‌بینی عملکرد می‌شود و چالشی برای برنامههای به‌زراعی و به‌نژادی است. پایداری عملکرد برای به دست آوردن عملکرد بالا و یکنواخت در دامنه‌ی وسیعی از محیط‌ها، اهمیت بسیاری دارد. هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-09-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6208_0205ba65fcb4b71c03f81227026a547e.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586563535503360 |
|---|---|
| author | طیبه جعفری نظرآبادی علی اصغر نصراله نژاد قمی علاءالدین کردنائیج خلیل زینلی نژاد |
| author_facet | طیبه جعفری نظرآبادی علی اصغر نصراله نژاد قمی علاءالدین کردنائیج خلیل زینلی نژاد |
| author_sort | طیبه جعفری نظرآبادی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیش‌بینی عملکرد می‌شود و چالشی برای برنامههای به‌زراعی و به‌نژادی است. پایداری عملکرد برای به دست آوردن عملکرد بالا و یکنواخت در دامنه‌ی وسیعی از محیط‌ها، اهمیت بسیاری دارد. هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه هفت لاین پیشرفته گندم نان (BC2F6) حاصل از تلاقی برگشتی رقم محلی طبسی و واریته‌ی اروپایی اصلاح شده‌ی تایفون با استفاده از مدل AMMI و برخی آماره‌های پایداری بوده است.مواد و روش‌ها: آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال‌های زراعی (97-1396) و (98-1397) در گرگان، تهران و کرمانشاه به اجرا درآمد و تجزیه‌ی پایداری برای 6 محیط انجام شد. در مزرعه هر کرت با تراکم چهارصد بذر در متر مربع کشت شد. هر یک از لاینها در کرتهایی با هشت خط چهار متری با فاصله خطوط 25 سانتیمتر کاشته شد. در پایان فصل محصول سنبله‌های هشت ردیف چهار متری از هر کرت به صورت دستی برداشت و خرمنکوبی شد و وزن دانه‌های بدست آمده توسط ترازوی دیجیتال اندازه‌گیری و در متر‌مربع گزارش شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از تجزیه واریانس آثار اصلی جمعپذیر و اثر متقابل ضربپذیر (مدل AMMI) اختلاف معنی‌داری را در سطح احتمال یک درصد برای محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نشان داد که بیانگر عملکرد متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیطهای مختلف است و بنابراین میتوان پایداری را بررسی نمود. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط توسط مدل AMMI به دو مولفه‌ی اصلی تفکیک شد. دو مولفه‌ی اول جمعاً 36/81 درصد و مولفه‌های باقیمانده در مدل 63/18 درصد از تغییرات کل اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه کردند. بر اساس مدل AMMI1 لاین‌های L4 و L6 و بر اساس مدل AMMI2 لاین‌های L4 و L7 به عنوان لاین‌هایی با عملکرد و پایداری بالا معرفی شدند. بر اساس نتایج حاصل از شاخص ارزش پایداری امی ASV)) لاین های L4 و L5 و بر اساس شاخص انتخاب ژنوتیپ (GSI) لاین‌های L4 و L6 به عنوان لاین‌هایی پایدار معرفی شدند. نتایج حاصل از روش اکووالانس ریک نشان داد که لاین‌های L4، L7 و L3 دارای کمترین مقدار این شاخص بودند. بر اساس مدل AMMI1 لاین‌های L2 و L7 با محیط E1(گرگان ، 97-96)،و E4 (تهران، 98-97)و لاین‌های L1 ، L5و L3 با محیط E3 (تهران، 97-96) و بر اساس مدل AMMI2 لاین L2 با محیط E1 (گرگان ، 97-96) ، E2 (گرگان ، 98-97)وE4 (تهران ، 98-97)و لاین‌های L3 و L5 با محیط E3 (تهران، 97-96)و لاین L1 با محیطهای E6 (کرمانشاه، 98-97)و E5 (کرمانشاه، 97-96)دارای سازگاری خصوصی بودند.نتیجه گیری: بر اساس تمامی روش‌های اندازه‌گیری پایداری در این تحقیق و با در نظر گرفتن پتانسیل عملکرد دانه، لاین L4 بیشترین پایداری عمومی را به محیطهای مورد ارزیابی داشت و به عنوان لاین پایدار با عملکرد بالا معرفی شد. بنابراین میتوان این لاین را برای استفاده در برنامههای اصلاحی آتی جهت معرفی ارقام جدید پیشنهاد نمود. بر اساس هر دو مدل AMMI1 و AMMI2 لاین L2 با محیطهای E1 و E4 و لاین‌های L3 و L5 با محیط E3 بیشترین سازگاری خصوصی را داشتند. اگر علت اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، عوامل قابل پیش‌بینی مثل نوع خاک، عملیات کشت باشد، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را میتوان با انتخاب ژنوتیپ-های دارای سازگاری خصوصی و اختصاص دادن آن‌ها به محیط‌ها، کاهش داد و حداکثر تولید را داشته باشیم. |
| format | Article |
| id | doaj-art-37dae843c2054524b394b91fd39a1ff0 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2022-09-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-37dae843c2054524b394b91fd39a1ff02025-01-25T07:00:35ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782022-09-0129312714110.22069/jopp.2022.19565.28836208تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMIطیبه جعفری نظرآبادی0علی اصغر نصراله نژاد قمی1علاءالدین کردنائیج2خلیل زینلی نژاد3دانشجوی دکتری گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایراننویسنده مسئول، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.سابقه و هدف: اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیش‌بینی عملکرد می‌شود و چالشی برای برنامههای به‌زراعی و به‌نژادی است. پایداری عملکرد برای به دست آوردن عملکرد بالا و یکنواخت در دامنه‌ی وسیعی از محیط‌ها، اهمیت بسیاری دارد. هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه هفت لاین پیشرفته گندم نان (BC2F6) حاصل از تلاقی برگشتی رقم محلی طبسی و واریته‌ی اروپایی اصلاح شده‌ی تایفون با استفاده از مدل AMMI و برخی آماره‌های پایداری بوده است.مواد و روش‌ها: آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال‌های زراعی (97-1396) و (98-1397) در گرگان، تهران و کرمانشاه به اجرا درآمد و تجزیه‌ی پایداری برای 6 محیط انجام شد. در مزرعه هر کرت با تراکم چهارصد بذر در متر مربع کشت شد. هر یک از لاینها در کرتهایی با هشت خط چهار متری با فاصله خطوط 25 سانتیمتر کاشته شد. در پایان فصل محصول سنبله‌های هشت ردیف چهار متری از هر کرت به صورت دستی برداشت و خرمنکوبی شد و وزن دانه‌های بدست آمده توسط ترازوی دیجیتال اندازه‌گیری و در متر‌مربع گزارش شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از تجزیه واریانس آثار اصلی جمعپذیر و اثر متقابل ضربپذیر (مدل AMMI) اختلاف معنی‌داری را در سطح احتمال یک درصد برای محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نشان داد که بیانگر عملکرد متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیطهای مختلف است و بنابراین میتوان پایداری را بررسی نمود. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط توسط مدل AMMI به دو مولفه‌ی اصلی تفکیک شد. دو مولفه‌ی اول جمعاً 36/81 درصد و مولفه‌های باقیمانده در مدل 63/18 درصد از تغییرات کل اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه کردند. بر اساس مدل AMMI1 لاین‌های L4 و L6 و بر اساس مدل AMMI2 لاین‌های L4 و L7 به عنوان لاین‌هایی با عملکرد و پایداری بالا معرفی شدند. بر اساس نتایج حاصل از شاخص ارزش پایداری امی ASV)) لاین های L4 و L5 و بر اساس شاخص انتخاب ژنوتیپ (GSI) لاین‌های L4 و L6 به عنوان لاین‌هایی پایدار معرفی شدند. نتایج حاصل از روش اکووالانس ریک نشان داد که لاین‌های L4، L7 و L3 دارای کمترین مقدار این شاخص بودند. بر اساس مدل AMMI1 لاین‌های L2 و L7 با محیط E1(گرگان ، 97-96)،و E4 (تهران، 98-97)و لاین‌های L1 ، L5و L3 با محیط E3 (تهران، 97-96) و بر اساس مدل AMMI2 لاین L2 با محیط E1 (گرگان ، 97-96) ، E2 (گرگان ، 98-97)وE4 (تهران ، 98-97)و لاین‌های L3 و L5 با محیط E3 (تهران، 97-96)و لاین L1 با محیطهای E6 (کرمانشاه، 98-97)و E5 (کرمانشاه، 97-96)دارای سازگاری خصوصی بودند.نتیجه گیری: بر اساس تمامی روش‌های اندازه‌گیری پایداری در این تحقیق و با در نظر گرفتن پتانسیل عملکرد دانه، لاین L4 بیشترین پایداری عمومی را به محیطهای مورد ارزیابی داشت و به عنوان لاین پایدار با عملکرد بالا معرفی شد. بنابراین میتوان این لاین را برای استفاده در برنامههای اصلاحی آتی جهت معرفی ارقام جدید پیشنهاد نمود. بر اساس هر دو مدل AMMI1 و AMMI2 لاین L2 با محیطهای E1 و E4 و لاین‌های L3 و L5 با محیط E3 بیشترین سازگاری خصوصی را داشتند. اگر علت اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، عوامل قابل پیش‌بینی مثل نوع خاک، عملیات کشت باشد، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را میتوان با انتخاب ژنوتیپ-های دارای سازگاری خصوصی و اختصاص دادن آن‌ها به محیط‌ها، کاهش داد و حداکثر تولید را داشته باشیم.https://jopp.gau.ac.ir/article_6208_0205ba65fcb4b71c03f81227026a547e.pdfاثر متقابل ژنوتیپ × محیطتجزیه پایداریگندم نانمدل .ammi |
| spellingShingle | طیبه جعفری نظرآبادی علی اصغر نصراله نژاد قمی علاءالدین کردنائیج خلیل زینلی نژاد تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī اثر متقابل ژنوتیپ × محیط تجزیه پایداری گندم نان مدل .ammi |
| title | تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI |
| title_full | تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI |
| title_fullStr | تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI |
| title_full_unstemmed | تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI |
| title_short | تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان ( (Triticum aestivum L.به روش AMMI |
| title_sort | تجزیه پایداری لاین‌های پیشرفته گندم نان triticum aestivum l به روش ammi |
| topic | اثر متقابل ژنوتیپ × محیط تجزیه پایداری گندم نان مدل .ammi |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6208_0205ba65fcb4b71c03f81227026a547e.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ṭybhjʿfrynẓrậbạdy tjzyhpạydạrylạynhạypysẖrfthgndmnạntriticumaestivumlbhrwsẖammi AT ʿlyạṣgẖrnṣrạlhnzẖạdqmy tjzyhpạydạrylạynhạypysẖrfthgndmnạntriticumaestivumlbhrwsẖammi AT ʿlạʾạldynḵrdnạỷyj tjzyhpạydạrylạynhạypysẖrfthgndmnạntriticumaestivumlbhrwsẖammi AT kẖlylzynlynzẖạd tjzyhpạydạrylạynhạypysẖrfthgndmnạntriticumaestivumlbhrwsẖammi |