ارزیابی تأثیر عملیات پیتینگ بر بهبود شرایط خاک و تنوع پوشش گیاهی
مقدمه بخش چالش برانگیز احیای اراضی تخریب یافته در مناطق خشک تأمین رطوبت مورد نیاز برای افزایش تولید زی‌توده است. تأمین آب مورد نیاز می‌‌بایست بدون ایجاد فشار بیشتر بر منابع محدود آبی و بدون ایجاد تعارضات اجتماعی در منطقه صورت بگیرد. استفاده از رواناب حاصل از بارش و ایجاد بستر مناسب برای ذخیره آب روش...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI)
2024-12-01
|
| Series: | Muhandisī va mudirīyyat-i ābkhīz |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jwem.areeo.ac.ir/article_131807_b124ba38c971791aa52b7ced4bb30ca7.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | مقدمه
بخش چالش برانگیز احیای اراضی تخریب یافته در مناطق خشک تأمین رطوبت مورد نیاز برای افزایش تولید زی‌توده است. تأمین آب مورد نیاز می‌‌بایست بدون ایجاد فشار بیشتر بر منابع محدود آبی و بدون ایجاد تعارضات اجتماعی در منطقه صورت بگیرد. استفاده از رواناب حاصل از بارش و ایجاد بستر مناسب برای ذخیره آب روشی کارآمد در احیا و اصلاح مراتع به‌ویژه در مناطق بیابانی و خشک است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی تأثیر عملیات پیتینگ در احیاء پوشش گیاهی بومی در اراضی تخریب یافته و کانون‌های گرد و غبار جنوبی استان خوزستان واقع در شهرستان بندر ماهشهر است.
مواد و روش‌‌ها
به‌منظور بررسی تغییرات پوشش گیاهی از روش ترانسکت-کوادرات استفاده شد. ابتدا به‌صورت تصادفی در وسط عرصه اجرای طرح دو ترانسکت در خلاف جهت یکدیگر و عمود به ردیف‌‌های پیتینگ و روی هر ترانسکت 15 پلات در نظر گرفته شد. در مجموع میزان تاج پوشش و گونه‌‌های گیاهی مستقر در پیتینگ‌‌ها در 30 پلات و 30 پلات هم در بین ردیف‌‌های پیتینگ به‌عنوان منطقه شاهد اندازهگیری شد. به‌منظور مقایسه پوشش گیاهی مستقر در پیتینگ‌‌ها و مناطق شاهد علاوه‌بر میزان تاج پوشش و تراکم گونه‌‌ها شاخص‌‌های غیرپارامتریک غنا و تنوع پوشش گیاهی با استفاده از نرم‌افزار Past محاسبه شدند. برای بررسی تأثیر احداث پیتینگ‌‌ها بر خاک منطقه در مجموع 60 نمونه خاک از مناطق اجرای پیتینگ و شاهد در سه عمق 30-0، 60 -30 و 60 تا 90 سانتی‌متر نمونه‌‌برداری و از نمونه‌‌ها کربن آلی، شوری و رطوبت در آزمایشگاه اندازهگیری شد. به‌منظور بررسی وجود تفاوت معنیدار بین پوشش گیاهی و ویژگی‌های نمونه‌‌های خاک موجود در عرصه‌های پیتینگ و شاهد پس از تایید نرمال بوده داده‌‌ها، از آزمون t جفت‌نشده استفاده شد.
نتایج و بحث
نتایج نشان داد که در اراضی پیتینگ تراکم گونه‌‌ای 81 درصد، تاج پوشش 14 برابر، شاخص تنوع شانون 82 و سیمپسون 67 درصد نسبت به اراضی شاهد رشد داشته است. همچنین، از میزان غالبیت پوشش گیاهی در اراضی پیتینگ حدود 60 درصد کاسته شده است و شاخص غیریکنواختی در پیتینگ 80 درصد رشد داشت. از نظر مقایسه وضعیت خاک در عرصه پیتینگ کاهش شوری در سه عمق مورد بررسی و همچنین تفاوت معنیدار در افزایش رطوبت عمق 60 تا 90 سانتی‌متر و افزایش 40 درصدی کربن آلی در عمق 0 تا 30 سانتی‌متر مشاهده شد.
نتیجه‌‌گیری
اجرای پیتینگ با ذخیره رطوبت به‌صورت موفقیت‌آمیزی توانسته است پوشش گیاهی بومی را احیا کند و وضعیت خاک را بهبود بخشد؛ به‌‌طوری‌که می‌‌توانند به‌عنوان حلقه اتصال اجزای مختلف در اکوسیستم عمل کنند. |
|---|---|
| ISSN: | 2251-9300 2322-536X |