رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی)
چکیدهکار به معنای فرایندی از فعالیت انسانی است که با تولید محصول یا ارائه خدمت به ایجاد ثروت و رفاه برای خود یا دیگری بینجامد. بررسی متون کهنِ تصوفِ خراسان(مطالعه موردی بایزید، سرّاج، خرقانی و ابوالخیر) باروش کیفی نشان میدهد که: اولاً در میان آنان هم اهل کار و تأمین معیشت از راه دسترج وجود داشتهان...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Sistan and Baluchestan
2024-06-01
|
| Series: | مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jrm.usb.ac.ir/article_8480_a77f22ef7d86a3d9163a26e52260b090.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1849714479935258624 |
|---|---|
| author | فاطمه نوری تازه کند محمود شیخ محی الدین قنبری |
| author_facet | فاطمه نوری تازه کند محمود شیخ محی الدین قنبری |
| author_sort | فاطمه نوری تازه کند |
| collection | DOAJ |
| description | چکیدهکار به معنای فرایندی از فعالیت انسانی است که با تولید محصول یا ارائه خدمت به ایجاد ثروت و رفاه برای خود یا دیگری بینجامد. بررسی متون کهنِ تصوفِ خراسان(مطالعه موردی بایزید، سرّاج، خرقانی و ابوالخیر) باروش کیفی نشان میدهد که: اولاً در میان آنان هم اهل کار و تأمین معیشت از راه دسترج وجود داشتهاند و هم کسانی که بهسبب اشتغال به ریاضات و عبادات از راه نذورات و اموال وقف زندگی میگذراندهاند. مایة ارزشمندی کار برای دسته نخست، آموزة روزی حلال و فضیلت خوردن از دسترنج بوده که بهصورت ضمنی در این آموزه مندرج است. البته خوردن مال وقف و نذر اگر با رضایت واقف و برامده از حلال باشد، نه تنها بی اشکال است، بلکه واجد برخی فواید اجتماعی نیز میباشد و اینکه برخی از صوفیان برای رزق خود از فتوحات و نذورات بهره میبردهاند، به معنای حرامخواری آنان نیست. مایة ارزشمندی شیوة سلوکی مبتنی بر ترک کار، آموزة توکل است. در توکلِ مشروط سالک کسب و توکل را در تعارض با یکدیگر نمیبیند، اما در توکل مطلق، هر نوع توجه به کسب، غفلت از خدا و رزاقیت او محسوب میشود؛ بنابراین برخی از صوفیان کسب را املاً میکرده و تنها به قدر قوت برای ادامه ریاضات و عبادات از نذورات و فتوحات بهره میبردهاند. بر این مبنا شواهد متعددی از تأمین هزینههای خانقاه با اخذ وام از ارباب ثروت و قدرت و حتی در مواردی دریوزگی و نیز باور به فتوحات و امدادهای غیبی برای تأمین معیشت این دسته از صوفیان مشاهده میشود. علاوهبراین کار در معنای ارائة خدمت به دیگران (نه با هدف تولید ثروت و رفاه برای خود) عملی ارزشمند برای از میان بردن رعونت نفس، مبتنی بر دو آموزة اخلاص و ایثار در سالکان تلقی میشدهاست. |
| format | Article |
| id | doaj-art-280d1cb374bc4fe3b62e43e6e1824c46 |
| institution | DOAJ |
| issn | 2676-5195 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-06-01 |
| publisher | University of Sistan and Baluchestan |
| record_format | Article |
| series | مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی |
| spelling | doaj-art-280d1cb374bc4fe3b62e43e6e1824c462025-08-20T03:13:42ZfasUniversity of Sistan and Baluchestanمطالعات ادیان و عرفان تطبیقی2676-51952024-06-018113515810.22111/jrm.2024.48046.11698480رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی)فاطمه نوری تازه کند0محمود شیخ1محی الدین قنبری2دانشجوی دکتری ، گروه عرفان اسلامی،و اندیشه امام خمینی، دانشکده الهیات و علوم سیاسی واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.نویسنده مسئول، استادیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران تهران ، ایراناستادیار، گروه عرفان، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایرانچکیدهکار به معنای فرایندی از فعالیت انسانی است که با تولید محصول یا ارائه خدمت به ایجاد ثروت و رفاه برای خود یا دیگری بینجامد. بررسی متون کهنِ تصوفِ خراسان(مطالعه موردی بایزید، سرّاج، خرقانی و ابوالخیر) باروش کیفی نشان میدهد که: اولاً در میان آنان هم اهل کار و تأمین معیشت از راه دسترج وجود داشتهاند و هم کسانی که بهسبب اشتغال به ریاضات و عبادات از راه نذورات و اموال وقف زندگی میگذراندهاند. مایة ارزشمندی کار برای دسته نخست، آموزة روزی حلال و فضیلت خوردن از دسترنج بوده که بهصورت ضمنی در این آموزه مندرج است. البته خوردن مال وقف و نذر اگر با رضایت واقف و برامده از حلال باشد، نه تنها بی اشکال است، بلکه واجد برخی فواید اجتماعی نیز میباشد و اینکه برخی از صوفیان برای رزق خود از فتوحات و نذورات بهره میبردهاند، به معنای حرامخواری آنان نیست. مایة ارزشمندی شیوة سلوکی مبتنی بر ترک کار، آموزة توکل است. در توکلِ مشروط سالک کسب و توکل را در تعارض با یکدیگر نمیبیند، اما در توکل مطلق، هر نوع توجه به کسب، غفلت از خدا و رزاقیت او محسوب میشود؛ بنابراین برخی از صوفیان کسب را املاً میکرده و تنها به قدر قوت برای ادامه ریاضات و عبادات از نذورات و فتوحات بهره میبردهاند. بر این مبنا شواهد متعددی از تأمین هزینههای خانقاه با اخذ وام از ارباب ثروت و قدرت و حتی در مواردی دریوزگی و نیز باور به فتوحات و امدادهای غیبی برای تأمین معیشت این دسته از صوفیان مشاهده میشود. علاوهبراین کار در معنای ارائة خدمت به دیگران (نه با هدف تولید ثروت و رفاه برای خود) عملی ارزشمند برای از میان بردن رعونت نفس، مبتنی بر دو آموزة اخلاص و ایثار در سالکان تلقی میشدهاست.https://jrm.usb.ac.ir/article_8480_a77f22ef7d86a3d9163a26e52260b090.pdfتصوفمکتب خراسانکار |
| spellingShingle | فاطمه نوری تازه کند محمود شیخ محی الدین قنبری رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی تصوف مکتب خراسان کار |
| title | رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) |
| title_full | رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) |
| title_fullStr | رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) |
| title_full_unstemmed | رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) |
| title_short | رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) |
| title_sort | رویکرد متصوفه خراسان به کار مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی |
| topic | تصوف مکتب خراسان کار |
| url | https://jrm.usb.ac.ir/article_8480_a77f22ef7d86a3d9163a26e52260b090.pdf |
| work_keys_str_mv | AT fạṭmhnwrytạzhḵnd rwyḵrdmtṣwfhkẖrạsạnbhḵạrmṭạlʿhmwrdzndgywạqwạlwậtẖạrbạyzydbsṭạmyạbwnṣrsrạjṭwsyạbwsʿydạbwạlkẖyrwạbwạlḥsnkẖrqạny AT mḥmwdsẖykẖ rwyḵrdmtṣwfhkẖrạsạnbhḵạrmṭạlʿhmwrdzndgywạqwạlwậtẖạrbạyzydbsṭạmyạbwnṣrsrạjṭwsyạbwsʿydạbwạlkẖyrwạbwạlḥsnkẖrqạny AT mḥyạldynqnbry rwyḵrdmtṣwfhkẖrạsạnbhḵạrmṭạlʿhmwrdzndgywạqwạlwậtẖạrbạyzydbsṭạmyạbwnṣrsrạjṭwsyạbwsʿydạbwạlkẖyrwạbwạlḥsnkẖrqạny |